Theo như cái nắng gắt và gió rất mạnh. Các ngư dân “trốn” trên tàu, tụ tập ăn uống, lai rai cho… quên đời, khiến một buổi trưa giữa Tháng Mười, cảng cá ở thành phố Honolulu nhộn nhịp tiếng nhạc phát ra từ những con tàu neo bờ chờ ngày ra khơi.
Các ngư dân trên đảo Hawaii ngồi trên thuyền nhâm nhi trong thời gian nghỉ giữa các chuyến đi biển. (H́nh: Đoan Trang)
Nghe có phóng viên nhật báo Người Việt muốn hỏi chuyện, anh Hồ Quang Hà tất tả chạy từ tàu lên bờ, cười rất tươi, cứ như lâu lắm mới được nói chuyện với đồng hương nơi xứ người.
Chín năm chưa gặp mặt vợ con
Da rám nắng, gương mặt khắc khổ, nhưng anh Hà có nụ cười duyên. Anh kể, mỗi tháng anh đi biển chừng ba tuần, thời gian c̣n lại chỉ quanh quẩn trên tàu, nghỉ ngơi, dưỡng sức.
“Thời gian đánh bắt ngoài khơi, chúng tôi làm khoảng sáu tiếng buổi sáng, rồi nghỉ, tới chiều làm thêm hai, ba tiếng nữa,” anh Hà kể. “Nếu chuyến nào đánh được 30,000 pound cá (khoảng 13,600 kg) là nhiều. Ít nhất cũng phải được 10,000 pound (khoảng 4,500 kg) th́ mới vô bờ.”
Lúc đầu hơi bẽn lẽn, nhưng một lúc sau, anh rút ruột rút gan, tâm sự: “Ḿnh ở đây chín năm rồi. Chín năm, chưa một lần về thăm nhà. Nhớ vợ, nhớ con lắm.”
Ngư dân Hồ Quang Hà, người gần chục năm chưa một lần được về thăm gia đ́nh ở Việt Nam. (H́nh: Đoan Trang)
Quê anh Hà ở Phan Thiết, nơi mà ngư nghiệp là ngành nghề lâu đời nhất. Anh kể, lúc chưa sang Hawaii, anh cũng đi đánh bắt cá, thời gian một lần ra biển cũng từ ba tuần đến một tháng.
“Nhưng ở Việt Nam đi đánh cá được ít, không nhiều như ở đây, phải qua tới hải phận Indonesia, Malaysia, rồi bị bắt bớ này nọ, khổ lắm! Qua đây thoải mái hơn.”
Năm 2012, cậu của anh Hà ở Hawaii mua được chiếc tàu, “kêu” anh qua làm. “Không đi biển th́ tôi cũng ở trên tàu suốt. Nhiều lúc nhớ vợ con lắm, nhưng không biết làm sao,” anh Hà tâm sự tiếp. “Lần đầu tiên tôi đi biển ở đây rất sợ, sóng gió lớn, nước sâu, nhưng chỉ sau một chuyến là tôi thấy quen liền. Tiền lương th́ cứ tới tháng cậu phát tiền mặt, tôi đem chuyển hết về cho vợ con. Ba mẹ tôi đâu c̣n nữa.”
Em Thành Hồ mới đi biển ở Hawaii được hơn hai năm. (H́nh: Đoan Trang/Người Việt)
Cùng tàu với anh Hà có ngư dân trẻ Thành Hồ. Thành kể, em qua Hawaii làm việc được gần hai năm. Cũng như anh Hà, Thành cho rằng “công việc ở đây thoải mái.”
“Hồi ở Việt Nam, em sống ở B́nh Thuận, nơi mọi người sống bằng nghề đánh bắt, nhưng chỉ làm việc trên bờ,” Thành kể. “Qua đây em mới ra biển. Mỗi năm em đi khoảng 13 chuyến. Những lúc không đi biển, em ở trên tàu, xung quanh đây thôi. Tàu của em có ba người Việt Nam, hai người ở đảo Fiji.”
Thành nói, lương khởi điểm của em năm đầu tiên là $500/tháng. Cứ làm thêm một năm, lương được tăng thêm $100/tháng. Lương của anh Hà cao hơn, $1,400/tháng, v́ anh đă làm được chín năm.
Có khi đi biển trắng tay
Ở một con tàu khác, biết có báo Người Việt từ California qua, thuyền trưởng Thuận Nguyễn vui vẻ mời chúng tôi lên thăm tàu của anh.
Đúng như nhận định của các ngư dân, đi đánh cá ở Mỹ thoải mái, v́ điều kiện ăn ở khá tốt. Tàu nào cũng có gian bếp với đầy đủ ḷ nấu nướng và ḷ vi sóng, tủ lạnh, chén dĩa… không thiếu thứ ǵ. Ngư dân có pḥng ngủ, được dọn dẹp và sắp xếp sạch sẽ. Pḥng nào cũng có máy điều ḥa nhiệt độ. Theo anh Thuận, “dù có hơi chật một chút, nhưng cũng đủ để anh em nghỉ ngơi sau giờ làm việc.”
Điều kiện vật chất tuy khá đầy đủ, nhưng lỡ có thủy thủ nào bị bệnh bất ngờ, thuyền trưởng có nhiệm vụ gọi báo để phi cơ trực thăng ra cấp cứu đưa người bệnh vào đất liền.
Anh Thuận cũng là “dân California” và làm nghề lái tàu trước khi sang Hawaii lập nghiệp.
“Tàu tụi tôi đánh cá ngừ (tuna) và cá kiếm (swordfish),” anh Thuận kể. “Cũng như mấy tàu khác, tàu của tôi có sáu thủy thủ, thêm tôi nữa là bảy. Nghề nào cũng vậy, cũng có hên-xui. Hên th́ tụi tôi bắt được 60,000-70,000 pound (khoảng 20,000-30,000 kg) – là nhiều nhất. Tùy theo năm, nhưng cá ngừ th́ thường Tháng Ba, Tháng Tư mới đánh được nhiều.”
Công việc của ngư dân ở Hawaii, theo anh Thuận, dễ dàng và thoải mái hơn nhiều so với ngư dân trong nước. Chưa kể điều kiện vật chất trên tàu, các dụng cụ, thiết bị để đánh bắt cá cũng toàn bằng máy móc. “Cá vô bờ là rất tươi. V́ nếu cá chết th́ tụi tôi bỏ, nhưng trên tàu có thiết bị để giữ cá được tươi lâu nên không lo cá bị ươn,” anh Thuận cho biết.
Thuyền trưởng Thuận Nguyễn trên khoang lái của tàu. (H́nh: Đoan Trang/Người Việt)
Nh́n đồng hồ chỉ 3 giờ chiều, anh Thuận nói lúc đi biển, cứ khoảng giấc này, các ngư dân nằm nghỉ khoảng ba tiếng, rồi dậy làm suốt hơn 10 tiếng sau lại vào nghỉ tiếp. Các ngư dân thay phiên nhau người làm, người nghỉ, ai giỏi nấu nướng th́ nhận vai “đầu bếp” cho cả tàu.
Chỉ hệ thống máy tính với ba bốn màn h́nh lắp đặt sát nhau, thuyền trưởng Thuận cho biết hầu như tàu nào cũng giống nhau, được trang bị đầy đủ thiết bị radar, Internet để liên lạc với đất liền.
Sau mỗi chuyến hải hành, các tàu đem cá vào cân, rồi giao cho cảng để sáng hôm sau đưa ra đấu giá. Cách đấu giá để bán cá, là cá được đưa giá tùy thời điểm cao hay thấp. Người nào trả cao th́ được con cá họ muốn. Cuộc đấu giá cá bắt đầu mỗi ngày, trừ Chủ Nhật, từ 5 giờ 30 phút sáng, đến khi nào hết cá th́ thôi, nhưng thường chỉ tới trưa là xong. Người thu mua cá phân phối khắp nơi trên toàn nước Mỹ và xuất sang Nhật.
Về thu lợi sau mỗi chuyến đi, anh Thuận giải thích: “Nếu tụi tôi bán được $100,000 th́ cảng ‘ăn’ tiền hoa hồng (commision) khoảng $12,000. Sau khi trừ tiền dầu xăng, mồi, tiền chợ, đại khái là chi phí cho chuyến đi biển, c̣n lại chia đều cho anh em bạn bè.”
Anh Thuận không cho biết cụ thể chi phí mỗi chuyến đi biển là bao nhiêu, nhưng theo một số chủ tàu, mỗi lần đi như thế, cũng tốn khoảng vài chục ngàn. V́ vậy, đi một chuyến về, cả tàu có khi thu được hai, ba chục ngàn, có khi… trắng tay, nếu tàu bè bị hư, hoặc không có cá, hay gặp lúc thị trường đang xuống. Cũng may, những trường hợp đi đánh cá về tay không, hiếm khi xảy ra.
Chúng tôi bắt gặp một người có màu da cũng đen nhẻm, nhưng không phải là ngư dân – anh Nguyễn Chinh, 52 tuổi, thợ sửa máy, làm việc trên bờ.
Anh Chinh có nghề hàn tàu, với hơn 10 năm kinh nghiệm. “Tàu đánh cá bên này ít hư, nhưng cứ đúng hạn bảo hiểm th́ tàu phải lên ụ,” anh Chinh cho biết. “Khi lên ụ, kiểm tra trên tàu thấy chỗ nào sắp hư, mục, gần lủng là phải cắt bỏ hết, thay sắt mới cho an toàn. Sắt hay bị sét th́ ḿnh thay inox. V́ thế, mỗi lần lên ụ là tốn ít nhất cả trăm ngàn chứ chẳng chơi.”
Anh Chinh Nguyễn, thợ sửa máy, làm việc trên bờ. (H́nh: Đoan Trang/Người Việt)
Lúc chúng tôi đang chuyện tṛ với các thuyền trưởng và ngư dân trên bờ th́ có tàu cập bến.
Ngư dân Thảo Lê, trông c̣n rất trẻ, vừa kéo neo, vừa trả lời khi chúng tôi hỏi thăm về chuyến hải hành: “Tụi em đi được ba tuần rồi. Đợt này ít cá hơn mấy chuyến trước. Nhưng thuyền trưởng kêu về th́ về thôi.”
Sau chuyến đi ba tuần, mọi người nh́n vẫn c̣n rất tươi. Thuyền trưởng John Lưu thừa nhận chuyến này, tàu của ông chỉ đánh được 15,000 pound (chưa tới 7,000 kg). Ông nói b́nh thường tàu ông đánh cũng được ít nhất 25,000 pound, nhưng mùa này ít cá. “Được mùa” theo ông là Tháng Năm, Tháng Sáu.
Thuyền trưởng John nói ông chỉ mới chuyển qua Hawaii được hai năm nay. Trước đó ông sống ở Pennsylvania.
“Buồn! Quanh năm suốt tháng chỉ thấy biển và cá,” ông John nói. “Suốt ngày ṿng đi ṿng lại trên con tàu. Nhớ người thân, nhớ bạn bè lắm!”
Ngư dân Nguyễn Đ́nh Phụng trên tàu của ông John, cũng có quê ở Phan Thiết – ngư trường lớn của tỉnh B́nh Thuận, may mắn được về thăm nhà sau ba năm đầu tiên. Anh quay trở lại làm tới nay được hơn bốn năm. V́ dịch bệnh COVID-19 nên anh cũng như các ngư dân khác chưa về được.
Thuyền trưởng John Lưu (trái) và Ngư dân trẻ Thảo Lê vừa xong một chuyến đi biển. (H́nh: Đoan Trang/Người Việt)
Theo thuyền trưởng Thuận Nguyễn, cảng cá ở Honolulu có khoảng 150 chiếc tàu, đa số là chủ người Việt, người Đại Hàn có khoảng bảy, tám chiếc, c̣n chủ là người Mỹ có khoảng 15-20 chiếc tàu. Tính ra, người Việt chiếm lĩnh khu cảng cá này với số ngư dân gần 500 người, nếu tính trung b́nh mỗi tàu có bốn người Việt.
Đại dịch COVID-19 cũng làm đảo lộn lịch tŕnh “về quê thăm nhà” của các ngư dân Việt trên đất Mỹ. Như lời thuyền trưởng Thuận, nếu không có dịch, vào mùa Hè, các anh thường lấy một đến hai tháng nghỉ phép, người về Việt Nam, người đi chơi đâu đó. Tết th́ không thể, v́ “Tết Việt của ḿnh thường rơi vào mùa cá, đánh được nhiều, bán được nhiều,” anh Thuận nói.
Chúng tôi hỏi Thành có muốn về thăm nhà? Em cười… méo xẹo: “Có chứ chị, hợp đồng của em là ba năm. Hết hợp đồng, em về. Nhớ nhà quá rồi.”
C̣n anh Hà, người chín năm chưa được gặp vợ con, mắt đượm buồn, tâm sự: “Năm rồi cũng tính về ấy chứ, nhưng ‘dính’ dịch. Chắc tôi làm thêm bốn, năm năm nữa, rồi về luôn.”
Và cứ thế, cuộc sống của các ngư dân Việt trên quần đảo Hawaii măi lênh đênh trên biển cả, t́m niềm vui trên con tàu và những mẻ cá tươi, nhưng nỗi nhớ quê th́ cứ gậm nhấm từng ngày, khôn nguôi. [qd]
News
Library
Technology
Giải Trí
Portals
Tin Sốt
Home
