'The Batman' dài 3 tiếng

[Romano]

Việc phim chiếu rạp có thời lượng quá dài dẫn đến nhiều hệ lụy như chi phí sản xuất tăng, lợi nhuận giảm và dễ khiến khán giả nhàm chán.
“Bạn có cảm thấy lạnh sống lưng khi biết rằng The Batman của Robert Pattinson dài đến 3 giờ đồng hồ? Hãng phim muốn bơm trực tiếp hình ảnh Bruce Wayne vào nhãn cầu của bạn?”, Variety viết.

Theo tạp chí Mỹ, hãng phim muốn khán giả tập trung vào tác phẩm điện ảnh sau hai năm quen với cách xem của dịch vụ trực tuyến - nơi mà người xem tạm dừng sau mỗi 1 phút hoặc 30 giây để kiểm tra điện thoại, ăn nhẹ hay lướt mạng xã hội.

Song, ý tưởng dành 180 phút liên tục để nhìn chằm chằm vào màn hình có thể khiến khán giả nản lòng, thậm chí có người cân nhắc bỏ qua bộ phim mới về Người Dơi.

Phim chiếu rạp ngày càng dài
Theo Variety, các nhà làm phim sẽ cân nhắc phản ứng của khán giả trước khi đưa ra bản hoàn chỉnh. Dù trên thực tế là nhà sản xuất không quá lo lắng khi bộ phim quy tụ dàn sao hạng A và đạo diễn tên tuổi.

Không giống với phim truyền hình, tác phẩm điện ảnh hoàn toàn linh hoạt về thời gian. Song, luôn có những lý do chính đáng khiến hãng phim và đạo diễn tránh đi sự cồng kềnh.

Thời lượng phim có ảnh hưởng đến ngân sách, lợi nhuận và cả độ viral. Với hàng triệu USD bỏ ra, từng giây phút trong phim không bao giờ sử dụng theo cách tùy tiện. Trong thời đại đầy rẫy loại hình hoạt động nghệ thuật, các nhà điều hành luôn cân nhắc rằng: “Phim hay nhưng quá dài”.

Khán giả dễ dàng nhận ra rằng thời lượng các bộ phim chiếu rạp ngày càng dài. Các bản phát hành lớn nhất dịp cuối năm 2021 đều nhiều hơn 2 giờ, cụ thể là No Time to Die (2 giờ 43 phút), Spider-Man: No Way Home (2 giờ 28 phút), Dune (2 giờ 35 phút), Eternals (2 giờ 37 phút) và The Last Duel (2 giờ 32 phút).Xu thế thời lượng phim quá dài từng được áp dụng vào thế kỷ XX. Các tác phẩm như Lawrence of Arabia, Ben-Hur (1959) đều dài hơn 3 giờ. Đỉnh điểm, tác phẩm kinh điển Cuốn theo chiều gió (1939) dài đến 3 giờ 58 phút.

Có một thực tế là phim càng dài không tỷ lệ thuận với thành công. Hầu hết phim có doanh thu cao nhất lịch sử đều rơi vào khoảng 2-3 tiếng. Thậm chí bộ phim Annie Hall đoạt giải Oscar hạng mục Phim truyện xuất sắc chỉ với thời lượng 1 giờ 30 phút.

Ngày nay, dịch vụ phát trực tuyến không đối mặt áp lực tài chính như hãng phim truyền thống. Vì vậy họ không áp dụng các nguyên tắc cứng nhắc. The Irishman của Martin Scorsese dài ba tiếng rưỡi, Army of the Dead của Zack Snyder dài 2 giờ 28 phút, Da 5 Bloods của Spike Lee cũng dài đến 2 giờ 34 phút.

Dù chiếu rạp hay phát trực tuyến, cuộc tranh luận về thời lượng phim vẫn xuất hiện. Trong giai đoạn sơ khai của điện ảnh, thời lượng phim tương quan với kỹ thuật chiếu phim. Đó là lý do trong thập kỷ đầu tiên của thế kỷ 20, hầu hết phim ảnh có thời lượng 10-15 phút.

Vào những năm 1950, các bộ phim có thời lượng dài dần ăn khách hơn. Họ hào hứng với màn ảnh rộng hơn kiểu tivi trắng đen nhỏ nhắn đặt trong phòng khách.

Việc triển khai kỹ thuật số vào cuối những năm 1990 cho phép thời lượng phim thay đổi linh hoạt. Nó giải phóng các nhà làm phim khỏi giới hạn vật lý là những cuộn phim cồng kềnh. Các phiên bản phim được vi tính hóa để nhà sản xuất không tốn nhiều chi phí vận chuyển và lưu trữ phim dài hơn ba giờ.

Dana Polan, Giáo sư nghiên cứu điện ảnh tại trường Nghệ thuật Tisch của New York University, cho biết: “Hầu hết bộ phim dài đều có thể được quảng cáo là đặc biệt và uy tín. Có một giả định là độ dài tương đương với chất lượng bộ phim”.

Rủi ro và cân nhắc của các nhà làm phim
Tuy nhiên, phim càng dài thì trách nhiệm càng lớn. Tại phòng vé, thời lượng phim dài đồng nghĩa với lịch chiếu mỗi ngày ít hơn. Doanh thu bán vé sẽ giảm và các chủ rạp, hãng phim gặp khó khăn trong việc hòa vốn và thu lợi.

Đối với hầu hết phim chiếu rạp, độ dài ảnh hưởng đến công việc kinh doanh của chủ rạp.

Với những bộ phim dài ba tiếng đồng hồ như The Batman, các ông chủ rạp phim cần tính thêm một giờ cho nhân viên dọn dẹp, điều đó đồng nghĩa với việc cắt giảm giờ chiếu.

Thời lượng phim cũng ảnh hưởng đến doanh thu hạ nguồn, tiêu biểu là phát lại trên truyền hình. Thông thường, 91 phút là độ dài lý tưởng của phim, kết hợp với quảng cáo để cho ra hai tiếng cho một chương trình trên đài cáp.

Theo Variety, phim thời lượng ngắn ít có rủi ro tài chính. Điều đó thể hiện rõ ở khâu đầu tiên là biên kịch. Kịch bản dài đòi hỏi các nhà sản xuất dành nhiều thời gian để quay. Các ngày quay bổ sung thậm chí tiêu tốn hàng triệu USD.

Với các phim sử dụng hiệu ứng, thời lượng dài hơn phim trung bình 30-60 phút có thể làm tăng ngân sách lên 25%. Một số người trong ngành cho biết việc quay sau giai đoạn hậu sản xuất làm tăng thêm 50.000-100.000 USD/tuần.

Trong mùa dịch, lịch trình quay phim dài hơn đồng nghĩa với việc tăng nguy cơ bùng phát Covid-19. Chi phí sản xuất càng tăng cao nếu quá trình ghi hình bộ phim bị trì hoãn.“Những trận chiến này tồn tại ngay từ khi bạn bắt đầu bộ phim”, Jon Turteltaub - đạo diễn The Meg - nói với Variety.

Một cách chắc chắn để thăm dò ý kiến khán giả và các nhà phê bình là suất chiếu sớm. Các chuyên gia thường đánh giá bộ phim thông qua ba yếu tố: Nhịp độ dài ngắn, tương lai về phần tiếp theo, sự đặc sắc của cốt truyện…

Đây cũng là lợi thế của các nhà làm phim. Đạo diễn Chris Columbus cho biết Warner Bros. không có gì phàn nàn về thời lượng 2 giờ 32 phút của Harry Potter và Hòn đá phù thủy. Đối với những thương hiệu điện ảnh lớn như Vũ trụ điện ảnh Marvel, James Bond… thời lượng dài cũng là cách hút khán giả.

Kevin Goetz, một nhà nghiên cứu phim kỳ cựu, cho biết các nhà sản xuất và hãng phim rất nghiêm túc trong việc tham khảo nhận xét phim quá dài. Họ sợ khán giả nhàm chán, cốt truyện mất nhiều thời gian để bắt đầu, không phân bổ đều mạch phim…

Một số đạo diễn kỳ cựu, trong đó có Christopher Nolan và Steven Spielberg, có đặc quyền kiểm nghiệm bản ra rạp cuối cùng của tác phẩm. Ngay cả những cái tên trên cũng cân nhắc và chú ý đến phản hồi của nhà phê bình.

Kevin Goetz nói thêm rằng toàn bộ những bộ phim, tác phẩm tuyệt vời ông từng thấy đều là sự lắng nghe từ phía khán giả.

Đến cuối cùng, làm phim cũng mang tính may rủi bởi nó không phải là môn khoa học chính xác. Không có công thức để xác định bao lâu để kể câu chuyện hấp dẫn hay thời điểm nào khán giả thấy nhàm chán với phim.

Song, quy tắc cuối cùng và quan trọng nhất là đảm bảo thời lượng không khiến khán giả nhàm chán. “Không có bộ phim nào hay chỉ vì nó dài và ngược lại. Nhưng với tôi, thà xem bộ phim ngắn ngớ ngẩn hơn là xem tác phẩm quá dài”, đạo diễn Jon Turteltaub nói.