Theo như Derek Grossman, nhà phân tích quốc pḥng cấp cao của RAND Corporation và cựu cố vấn t́nh báo tại Lầu Năm Góc có bài phân tích về ư đồ của Trung Quốc đối với Việt Nam và Đài Loan trong bối cảnh cuộc chiến giữa Nga và Ukraina đă kéo dài được một tháng.
Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận B́nh (T) và tổng bí thư đảng CS Việt Nam Nguyễn Phú Trọng, trong cuộc gặp giới trẻ Việt-Trung, tại Hà Nội, ngày 06/11/2015 AFP
Cuộc chiến của Nga ở Ukraina đă khiến các nhà quan sát an ninh Ấn Độ - Thái B́nh Dương phải so sánh hoàn cảnh của Ukraina với Đài Loan vốn nằm trong tầm ngắm của Trung Quốc.
Nói một cách cụ thể hơn, Ukraina và Đài Loan đều là các quốc gia dân chủ có xung đột với một cường quốc láng giềng theo chủ nghĩa xét lại và độc tài. Lập luận của ông Vladimir Putin về Ukraina không phải là một quốc gia có chủ quyền dường như lặp lại lời của ông Tập Cận B́nh và tất cả các nhà lănh đạo Trung Quốc trước ông : Đài Loan chỉ là một tỉnh nổi loạn và sớm muộn cũng sẽ "thống nhất" với Trung Quốc đại lục, thông qua các biện pháp ḥa b́nh hoặc bằng vũ lực nếu cần thiết.
Tuy nhiên, sau những điểm tương đồng đáng chú ư đă được nêu, sự so sánh giữa Ukraina và Đài Loan dường như sẽ bị khập khiễng, và một quốc gia Ấn Độ - Thái B́nh Dương khác có thể sẽ phải lo lắng hơn Đài Loan vào lúc này, đó là Việt Nam.
Cũng là một nước xă hội chủ nghĩa do đảng Cộng Sản độc tài cai trị, Hà Nội đang chịu áp lực ngày càng lớn từ Trung Quốc, đặc biệt là xung quanh các tuyên bố chủ quyền ở Biển Đông. Trung Quốc không đe dọa xâm lược Việt Nam như Nga đă làm với Ukraina, nhưng thỉnh thoảng hai nước châu Á này có những đụng độ chết người trên biển. Không thể loại trừ khả năng những sự cố trên biển này có thể tràn vào đất liền, phá vỡ bối cảnh ḥa b́nh kéo dài hàng thập kỷ giữa hai nước. Một kịch bản như vậy có nhiều khả năng xảy ra hơn là một cuộc xâm lược Đài Loan trong thời gian tới.
Việt Nam không có liên minh về an ninh với bất kỳ cường quốc hoặc mạng lưới quân sự nào, đó chính là điều đă khiến Ukraina dễ bị tấn công. Chính sách đối ngoại không liên kết của Hà Nội kể từ khi Chiến tranh Lạnh kết thúc đồng nghĩa với việc Trung Quốc có thể tấn công mà không sợ bị các quốc gia mạnh hơn trả đũa. Mặc dù quan hệ Hoa Kỳ - Việt Nam đă phát triển mạnh trong những năm gần đây, quan hệ đối tác "toàn diện" của Washington với Hà Nội là cấp độ quan hệ đối tác thấp nhất của Việt Nam.
Sự sụp đổ của Liên Xô khiến Việt Nam cảm thấy bị các liên minh hắt hủi đến mức Hà Nội thậm chí không có liên minh về an ninh với người bạn lâu năm là Nga. Điều này thực sự đặt Việt Nam vào thế phải tự lo cho bản thân ở khu vực Biển Đông. Để so sánh, Philippines cũng có những bất đồng trong khu vực với Trung Quốc nhưng Manila có thể dựa vào quan hệ đồng minh của ḿnh với Washington.
Có thể nói rằng Đài Loan cũng không có liên minh quân sự với Hoa Kỳ hoặc bất kỳ cường quốc nào khác. Tuy nhiên, mọi chính quyền kể từ khi Hoa Kỳ cắt đứt quan hệ ngoại giao với Đài Bắc vào năm 1979 để thiết lập quan hệ ngoại giao với Bắc Kinh, đều hỗ trợ cung cấp những vũ khí cần thiết cho Đài Loan để pḥng thủ, chiếu theo Đạo luật Quan hệ Đài Loan. Hơn nữa, vào tháng 10 năm ngoái, tổng thống Joe Biden đă hai lần khẳng định rằng Mỹ đă chuẩn bị sẵn sàng để bảo vệ Đài Loan nếu Trung Quốc tiến hành một cuộc tấn công quân sự nhắm vào ḥn đảo này. Việt Nam th́ không thể mong chờ vào điều này.
Việt Nam, giống như Ukraina, trước đây cũng đă bị tấn công bởi nước láng giềng khổng lồ. Nga chiếm Crimée vào năm 2014 và xâm nhập vào khu vực biên giới Donetsk và Luhansk của Ukraina. Tương tự, Trung Quốc đă chiếm một phần quần đảo Hoàng Sa từ miền Nam Việt Nam vào năm 1974 và từ chối trao trả sau khi Việt Nam thống nhất dưới chế độ cộng sản. Vào năm 1979, quân đội Giải phóng Nhân dân Trung Quốc đă "dạy cho Việt Nam một bài học" v́ nước này can thiệp vào Cam Bốt chống lại Khmer Đỏ do Trung Quốc hậu thuẫn.
Mạng xă hội Việt Nam đă xôn xao về những điểm tương đồng này kể từ khi bắt đầu cuộc khủng hoảng Nga - Ukraina. Theo một bài b́nh luận gần đây, điều duy nhất đă cứu Việt Nam trước đây khỏi một cuộc xâm lược hoàn toàn là nhờ liên minh với Liên Xô, quốc gia có vũ khí hạt nhân. Nhưng liên minh này không tồn tại nữa.
Bắc Kinh vẫn tiếp tục thực hiện các chiến dịch quân sự chống lại Việt Nam. Ví dụ, vào năm 1988, Trung Quốc đă đánh đuổi lực lượng Việt Nam khỏi Đá Gạc Ma thuộc quần đảo Trường Sa. Trong một thập kỷ gần đây, Trung Quốc đă xây dựng các căn cứ quân sự trên các đảo nhân tạo ở quần đảo Trường Sa và triển khai lực lượng đến quần đảo Hoàng Sa.
Trung Quốc, ngày nay sở hữu lực lượng hải quân lớn nhất thế giới, lực lượng tuần duyên và lực lượng dân quân biển lớn nhất khu vực, hiện thường xuyên tuần tra các khu vực tranh chấp và xua đuổi tàu bè của các đối thủ ra khỏi vùng biển này. Vào đầu tháng 3, quân đội Giải phóng Nhân dân Trung Quốc đă tiến hành một chiến dịch trong vùng đặc quyền kinh tế của Việt Nam, dường như để trục vớt một chiếc máy bay chiến đấu bị rơi mà không được sự cho phép của Hà Nội.
Trong khi đó, tại biên giới trên bộ, việc thành lập ít nhất một, thậm chí có thể hai căn cứ của quân đội Giải phóng Nhân dân Trung Quốc gần đó đă được công khai vào năm ngoái - một căn cứ tên lửa và một căn cứ máy bay trực thăng. Luật về biên giới trên đất liền mới của Bắc Kinh, cũng được thông qua vào năm 2021, khuyến khích việc bảo vệ tích cực các biên giới của Trung Quốc bằng vũ lực, ám chỉ rằng các đơn vị quân đội Giải phóng Nhân dân Trung Quốc hoạt động ngoài các căn cứ này có thể được quyền gây thêm áp lực đối với Việt Nam.
Đài Loan cũng phải đối mặt với các mối đe dọa ngày càng tăng, đặc biệt là các máy bay chiến đấu của Trung Quốc bay gần hoặc xâm nhập vào vùng nhận dạng pḥng không của ḥn đảo. Tuy nhiên, Trung Quốc chưa bao giờ thực hiện bất kỳ hành động quân sự trực tiếp nào chống lại ḥn đảo kể từ khi chính phủ Quốc Dân đảng chạy trốn khỏi Trung Hoa lục địa khi kết thúc cuộc nội chiến năm 1949. Điều này không có nghĩa là quan hệ xuyên biển không xảy ra bất kỳ sự cố ǵ.
Trong các năm 1954-55 và 1958, quân đội Giải phóng Nhân dân Trung Quốc đă nă pháo vào các tiền đồn quân sự của Đài Loan ở quần đảo Kim Môn và Mă Tổ gần bờ biển của Trung Quốc. Ngoài ra, vào các năm 1995 và 1996, Bắc Kinh đă phóng tên lửa gần Đài Loan để phản đối chuyến thăm Hoa Kỳ của cựu tổng thống Lư Đăng Huy. Tuy nhiên, nh́n chung, Bắc Kinh đă hạn chế thực hiện các hành động quân sự chống lại ḥn đảo. Việt Nam th́ khác.
Trung Quốc có thể sẽ dễ dàng đánh bại Việt Nam trong một cuộc xung đột vũ trang thông thường, mặc dù không nhất thiết phải là một cuộc xung đột du kích kéo dài, không giống như đánh giá ban đầu của Nga về sự kém cỏi của quân đội Ukraina. Trung Quốc có lợi thế quân sự lớn so với Việt Nam, từ tên lửa đạn đạo và hành tŕnh, máy bay ném bom, máy bay chiến đấu, tàu ngầm, hạm đội tàu mặt nước và các lĩnh vực khác.
Sau khi công bố tăng 7,1% ngân sách để phát triển quân sự vào đầu tháng, ngân sách quốc pḥng của Bắc Kinh đă lên khoảng 230 tỷ đô la, gấp ít nhất 32 lần ngân sách ước tính 7 tỷ đô la của Hà Nội. Hơn nữa, Trung Quốc đă đầu tư vào việc chuyên nghiệp hóa quân đội, đặc biệt là để tăng cường sự liên kết giữa các lực lượng, với mục đích biến quân đội Giải phóng Nhân dân Trung Quốc, dưới sự chỉ đạo của chủ tịch Tập, thành lực lượng "đẳng cấp thế giới". Quân đội Việt Nam thua xa Trung Quốc về mọi mặt.
Ngược lại, Đài Loan đă đầu tư rất nhiều vào việc mua sắm hoặc phát triển khả năng pḥng thủ nhằm làm phức tạp thêm các nỗ lực của Bắc Kinh trong việc xâm lược ḥn đảo. Đài Loan sở hữu các tên lửa đất đối không, như các khẩu đội tên lửa Patriot của Mỹ và tên lửa hành tŕnh chống hạm.
Đài Loan cũng được lợi từ sự hỗ trợ kéo dài hàng thập kỷ trong việc mua sắm các hệ thống vũ khí tiên tiến của Mỹ, bao gồm việc mua 66 máy bay chiến đấu F-16V vào năm ngoái để tăng cường khả năng không chiến và tuần tra. Đài Loan đă phát triển lực lượng vũ trang của ḿnh và hoàn thiện khả năng tiến hành chiến tranh trong các lĩnh vực không quân và hải quân, trong khi Việt Nam th́ không.
Về mặt địa lư, việc Trung Quốc xâm lăng Đài Loan có lẽ sẽ phức tạp hơn nhiều so với việc Nga xâm lăng Ukraina trên đất liền. Nga tập trung quân dọc theo biên giới và xâm chiếm phần lănh thổ hầu hết là bằng phẳng và cận kề biên giới. Về phần ḿnh, Trung Quốc sẽ phải tiến hành thành công chiến dịch đổ bộ vào Đài Loan và có thể sẽ bị thiệt hại khi đi qua eo biển để tới ḥn đảo. Đường biên giới chung trên đất liền của Việt Nam với Trung Quốc, tương tự như Nga với Ukraina, không có bất kỳ thách thức khó khăn đặc biệt nào về mặt địa h́nh.
Không có sự so sánh nào là hoàn hảo, nhưng sự so sánh Nga - Ukraina với Trung Quốc - Đài Loan có nhiều điểm không tương đồng. Kịch bản xung đột nổ ra giữa Trung Quốc và Việt Nam dường như sẽ dễ xảy ra hơn trong trường hợp t́nh h́nh ở Biển Đông leo thang trở thành một cuộc xung đột lớn hơn trên đất liền.
Kết luận này có thể khiến Mỹ vừa an tâm và vừa lo lắng. Một mặt, Washington có thể sẽ yên tâm khi biết rằng Đài Loan không dễ bị tấn công như Ukraina. Mặt khác, Hoa Kỳ có thể sẽ có cái nh́n lo âu đối với Việt Nam.
News
Library
Technology
Giải Trí
Portals
Tin Sốt
Home
