Nền kinh tế thứ hai thế giới đang gặp rất nhiều khó khăn trong việc theo đuổi mục tiêu tăng trưởng đề ra năm nay, dù mục tiêu đó thấp hơn hẳn những năm trước.
Trung Quốc (TQ) đang trải qua đợt bùng phát dịch COVID-19 tồi tệ nhất trong hai năm qua khi số ca nhiễm liên tục tăng nhanh ở nhiều tỉnh, thành vốn có vai tṛ quan trọng trong việc phát triển kinh tế nước này. Chính quyền buộc phải siết các biện pháp phong tỏa, cách ly nghiêm ngặt và hệ quả là kinh tế, thương mại tiếp tục bị tác động tiêu cực.
Nhiều đầu tàu kinh tế bị phong tỏa
Theo tờ South China Morning Post, tỉnh Quảng Đông và tỉnh Cát Lâm là hai địa phương có số ca nhiễm COVID-19 đáng lo ngại nhất lúc này. Hai tỉnh này có các TP trực thuộc quan trọng là Thâm Quyến, Thượng Hải (hơn 16% hoạt động xuất nhập khẩu của TQ tập trung ở hai nơi này) và Trường Xuân (trung tâm công nghiệp vùng đông bắc TQ). Các TP này cũng là nơi đặt cơ sở sản xuất và trụ sở của nhiều công ty đa quốc gia lớn trên toàn cầu.
Nhân viên y tế Trung Quốc tại một chốt kiểm soát ở TP Thượng Hải ngày 2-4. Ảnh: SCMP
Hiện một nửa TP Thượng Hải đă bắt đầu bị phong tỏa từ cuối tháng 3 khi số bệnh nhân tại đây tăng cao. Giao thông công cộng tại những khu vực bị ảnh hưởng đă ngừng hoạt động, người dân phải ở nhà và chỉ có những công ty thiết yếu được làm việc theo quy tŕnh khép kín hoặc nhân viên làm việc tại nhà.
Ở Thâm Quyến, các lệnh hạn chế cũng nghiêm ngặt không kém. Các dịch vụ tàu điện ngầm và xe buưt đă ngừng hoạt động, trong khi các khu nhà ở và khu công nghiệp bị phong tỏa. Mọi người đều phải làm việc tại nhà hoặc hoàn toàn không làm việc, trừ khi giúp cung cấp hàng hóa và dịch vụ thiết yếu.
Việc siết chặt biện pháp pḥng chống dịch như trên cho thấy TQ vẫn tiếp tục kiên tŕ với chiến lược “zero COVID” (quét sạch F0 trong cộng đồng), bất chấp những ảnh hưởng về kinh tế - xă hội. Trong một chuyến thăm tới tỉnh Cát Lâm hồi tháng 3, Phó Thủ tướng TQ Tôn Xuân Lan cũng từng tuyên bố các địa phương ở TQ cần tuân thủ chặt chẽ “zero COVID” và không thể có sự thỏa hiệp nào khác.
Tăng trưởng kinh tế Trung Quốc hụt hơi
Hăng tin Bloomberg cho hay giới chức TQ trong năm nay chỉ đề ra mục tiêu tăng trưởng kinh tế ở mức 5,5%, thấp hơn hẳn so với mức 8,1% đạt được của năm ngoái. Bắc Kinh cũng đă cam kết sẽ cắt giảm thuế cho giới doanh nghiệp và tăng nguồn ngân sách cho các dự án xây dựng cơ sở hạ tầng công cộng, với hy vọng có thể giúp thúc đẩy chi tiêu của người tiêu dùng và đưa nền kinh tế thoát khỏi rủi ro suy thoái.
Tuy nhiên, sự gia tăng các ca lây nhiễm trong đợt dịch lần này đang thách thức mục tiêu kinh tế vốn đă được điều chỉnh khiêm tốn của TQ. Trên thực tế, doanh số bán lẻ của TQ gần đây đă cho thấy những dấu hiệu đáng mừng khi tăng 4,9% trong tháng 1 và tháng 2 vừa qua nhưng các biện pháp phong tỏa có thể khiến quá tŕnh phục hồi này bị dừng lại và buộc Bắc Kinh phải nhượng bộ đối với một số mục tiêu kinh tế.
Theo chuyên gia Jingyang Chen thuộc Ngân hàng Hong Kong & Shanghai Banking Corp, làn sóng dịch COVID-19 hiện nay không chỉ làm tổn thương ngành dịch vụ mà c̣n cả hoạt động sản xuất và tăng trưởng thương mại. Bà cho rằng đồng nhân dân tệ sẽ gặp khó khăn trong thời gian tới và có thể giảm xuống mức 6,45 nhân dân tệ/USD vào cuối năm nay.
Ngân hàng đầu tư UBS Group AG (Thụy Sĩ) gần đây cũng đă hạ dự báo tăng trưởng kinh tế TQ trong năm nay từ 5,4% xuống c̣n 5%. Tương tự, Ngân hàng đầu tư Morgan Stanley (Mỹ) cũng hạ dự báo tăng trưởng kinh tế nền kinh tế lớn thứ hai thế giới từ 5,3% xuống 5,1%. Các chuyên gia của ngân hàng này c̣n cảnh báo thêm rằng kinh tế TQ thậm chí có thể không tăng trưởng trong quư II, so với những ǵ đạt được trong quư I năm nay. Về dài hạn, nền kinh tế TQ có thể sẽ phục hồi vào cuối năm nay và tăng trưởng sẽ tiệm cận với mục tiêu đề ra của Bắc Kinh, với điều kiện là các biện pháp pḥng chống dịch phải được nới lỏng.
TQ chiếm 15% khối lượng thương mại toàn cầu, dự kiến sẽ đóng góp 25% tăng trưởng kinh tế thế giới từ nay đến năm 2026. Viện nghiên cứu chính sách Lowy (Úc) dự báo nếu kinh tế TQ chỉ tăng trưởng 2,9% trong năm nay th́ kinh tế toàn cầu chỉ c̣n tăng trưởng dưới 2%.
Chuỗi cung ứng toàn cầu cũng bị ảnh hưởng
Việc TQ áp đặt lệnh phong tỏa các TP lớn cũng đang tác động tiêu cực với chuỗi cung ứng của thế giới. Giám đốc công ty cung cấp dịch vụ cho thuê container Container xChange (Đức) Johannes Schlingmeier cảnh báo rằng đợt phong tỏa mới nhất sẽ “gây ra sự gia tăng về chi phí vận tải vốn đă tăng cao và t́nh trạng này sẽ ảnh hưởng tới mọi hoạt động sản xuất, lưu thông hàng hóa trên thế giới”. Năm ngoái, việc cảng quốc tế Diêm Điền ở Thâm Quyến hoạt động chậm lại một tháng đă gây ra t́nh trạng tồn đọng hàng ngàn container vận chuyển và một làn sóng đ́nh trệ chấn động các chuỗi cung ứng toàn cầu.
Hiện Foxconn, công ty sản xuất iPhone cho hăng Apple, đă tạm ngừng hoạt động tại các nhà máy trong các khu vực bị phong tỏa ở Thâm Quyến. Một số công ty quan trọng trong chuỗi cung ứng công nghệ toàn cầu như Unimicron Technology, công ty sản xuất bảng mạch in, cũng đă tạm dừng sản xuất. Các hăng sản xuất ô tô như Volkswagen, Toyota và các công ty nhỏ hơn đă thông báo sẽ ngừng sản xuất tại một số nhà máy. Nguy cơ đóng cửa rộng hơn đang gia tăng. Nhiều nhà sản xuất đă chuyển sang các khu vực rẻ hơn của TQ hoặc dời hẳn sang nước khác.