Bỗng dưng không ngửi được mùi báo hiệu bệnh ǵ? Có nhiều nguyên nhân khác nhau gây ra mất ngửi như cảm lạnh, cúm... gây viêm nhiễm; do polyps hoặc các nguyên nhân làm tắc nghẽn vùng tiếp nhận mùi, tổn thương thần kinh ngửi.
B́nh thường, mũi người có 100 triệu tế bào thần kinh để ngửi và khoảng 1.000 gen khác nhau nằm trong các tế bào cảm thụ khứu giác này. Mỗi thụ thể thần kinh chỉ phân tích, tiếp nhận một số mùi nhất định.
Trong hầu hết các trường hợp, điều trị nguyên nhân mất ngửi sẽ giúp bạn ngửi được trở lại. Tuy nhiên, ở một số trường hợp, nhất là các trường hợp mất ngửi do nguyên nhân thần kinh, có thể không phục hồi và người bệnh phải thích nghi với t́nh trạng mất ngửi.
Chứng mất ngửi có thể tiến triển từ từ hoặc đột ngột. Một số bệnh nhân cho biết họ cũng không biết họ mất ngửi từ lúc nào mà tự nhiên gần đây họ không thấy mùi thức ăn từ trong bếp bay ra hoặc khi họ nấu…
Nguyên nhân nào gây ra chứng mất ngửi?
Theo PGS.TS Phạm Thị Bích Đào, Bộ môn Tai Mũi Họng, Trường Đại học Y Hà Nội, mất ngửi có thể do nhiều nguyên nhân khác nhau như cảm lạnh, cúm... gây viêm nhiễm. Ngoài ra có thể do polyp hoặc các nguyên nhân làm tắc nghẽn vùng tiếp nhận mùi, tổn thương thần kinh ngửi hoặc vùng vỏ năo đảm nhận chức năng phân tích mùi... Mất ngửi cũng là một trong những triệu chứng thường gặp của Covid-19.
Mất ngửi cũng có liên quan đến bệnh tiểu đường, hút thuốc lá, béo ph́, tăng huyết áp hoặc hội chứng Kallmann. Đây là một hội chứng di truyền trong đó thiếu khứu giác do sự vắng mặt của các cấu trúc được gọi là bóng khứu giác trong năo.
Đặc biệt, mất ngửi có liên quan đến bệnh Alzheimer. Suy giảm khứu giác mới là dấu hiệu cảnh báo sớm bệnh Alzheimer tới 10 năm trước khi bắt đầu dấu hiệu mất trí nhớ.
Mất ngửi cũng có thể do một số loại thuốc như thuốc kháng sinh, kháng histamine, chống trầm cảm, rối loạn lo âu, thuốc chống co giật...
Mất ngửi cũng có thể xuất hiện ở bệnh nhân đa xơ cứng (Multiple Sclerosis - MS). Đây một chứng rối loạn năo bộ và tủy sống làm giảm chức năng thần kinh, kết hợp tạo thành sẹo trên lớp phủ ngoài của các tế bào thần kinh trong đó có các tế bào ngửi.
Bệnh Parkinson giai đoạn đầu cũng sẽ ảnh hưởng đến khứu giác của người bệnh, nếu không được chữa trị kịp thời sẽ khiến t́nh trạng nặng thêm.
Triệu chứng mất ngửi cũng có thể xuất hiện ở người mắc hội chứng Sjogren. Bệnh tự miễn Sjogren là một rối loạn tự miễn dịch do rối loạn chức năng của các tuyến ngoại tiết trên cơ thể.
Những bệnh nhân chấn thương sọ năo tổn thương vùng năo tiếp nhận mũi hoặc tổn thương dây thần kinh ngửi (dây khứu giác - dây thần kinh sọ số I) cũng bị mất ngửi. Các bệnh nhân bị u năo nếu bị tổn thương vùng năo phân tích mùi cũng sẽ mất ngửi.
Chứng mất ngửi được điều trị như thế nào?
Việc điều trị chứng mất ngửi tùy thuộc vào nguyên nhân. Hiện tại vẫn chưa có cách chữa trị dứt điểm chứng mất ngửi bẩm sinh. Với các trường hợp mất ngửi mắc phải như mất ngửi do viêm mũi xoang, do polyp mũi, do thuốc…, khứu giác của bạn sẽ hồi phục khi các nguyên nhân này được giải quyết.
Do đó, để đưa ra hướng điều trị thích hợp th́ việc xác định nguyên nhân là rất quan trọng.
Để giảm nguy cơ bị mất ngửi, bạn nên điều trị sớm và đúng viêm mũi xoang, polyp mũi… Nên có ư thức tránh hóa chất và môi trường độc hại, đồng thời không hút thuốc lá.
VietBF@ sưu tập
|