Quá nhiều chất béo tích tụ trong gan gây ra các vấn đề về sức khỏe, có thể dẫn đến t́nh trạng viêm gan, xơ gan, ung thư gan… do gan nhiễm mỡ.
Theo BS.CKI Huỳnh Văn Trung, Trung tâm Nội soi và Phẫu thuật nội soi tiêu hóa, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh, chất béo thường tích tụ ở gan. Trong gan của một người trưởng thành có khoảng 2-4% chất béo. Khi thành phần này chiếm trên 5% trọng lượng gan được xem là đă nhiễm mỡ. Bệnh có xu hướng gia tăng khi mà tần suất dân số lạm dụng rượu bia, béo ph́ và bệnh lư chuyển hóa như đái tháo đường, rối loạn mỡ máu càng tăng.
Gan nhiễm mỡ có thể do rượu cũng có thể không do rượu. Những người béo ph́, đái tháo đường, rối loạn lipid máu, ṿng bụng to là những yếu tố nguy cơ gây gan nhiễm mỡ dù không sử dụng rượu bia.
Bác sĩ Trung chia sẻ thêm, gan nhiễm mỡ thường không có triệu chứng. Nhưng nếu quá nhiều chất béo tích tụ lâu dài trong gan có thể dẫn đến tổn thương gan. Quá tŕnh này tiến triển qua các giai đoạn từ gan nhiễm mỡ đơn thuần không triệu chứng đến bệnh gan nhiễm mỡ với tăng men gan, dần dần diễn tiến thành viêm gan nhiễm mỡ và cuối cùng ở mức độ nặng hơn có thể dẫn đến xơ gan nhiễm mỡ và ung thư gan do gan nhiễm mỡ.
Tỷ lệ ung thư gan ở bệnh nhân bệnh gan nhiễm mỡ không do rượu có xơ gan hàng năm chiếm hơn 1,5% cho nên cần theo dơi sát biến chứng nghiêm trọng này, nhất là ở bệnh nhân bệnh gan nhiễm mỡ đă có xơ gan.
H́nh ảnh mô tả quá tŕnh tổn thương gan từ gan khỏe mạnh, gan nhiễm mỡ, sẹo gan, xơ gan và ung thư gan. Ảnh: Shutterstock
Người bị gan nhiễm mỡ có viêm gan hoặc xơ gan có thể có các triệu chứng như: đau hạ sườn phải, chán ăn, sụt cân, mệt mỏi, mẩn ngứa, dễ bị bầm tím hoặc chảy máu, sưng chân, nước tiểu sẫm màu...
"Gan là cơ quan nội tạng lớn thứ hai và đóng vai tṛ rất quan trọng với cơ thể. Nếu gan nhiễm mỡ nặng dẫn đến những tổn thương gan vĩnh viễn, không thể phục hồi sẽ ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe của người bệnh. Việc điều trị chỉ giúp cải thiện triệu chứng, kéo dài sự sống, không chữa khỏi hoàn toàn nên dự pḥng gan nhiễm mỡ rất quan trọng", bác sĩ Huỳnh Trung cho hay.
Ngăn ngừa gan nhiễm mỡ
Chất béo dư thừa tích tụ trong các tế bào gan gây ra t́nh trạng nhiễm mỡ. Nguyên nhân đầu tiên phải kể đến là rượu bia. Một nghiên cứu đăng trên Thư viện Y khoa Mỹ đă phát hiện ra rằng, mỗi ngày nam giới tiêu thụ 40-80 ml rượu và phụ nữ là 20-40 ml rượu trong 10-12 năm có nguy cơ mắc gan nhiễm mỡ nặng hơn người khác.
Rượu bia làm xáo trộn quá tŕnh trao đổi chất trong gan. Các sản phẩm chuyển hóa này liên kết với axit béo khiến cho gan không đào thải được chất béo và tích tụ lại. Với người không tiêu thụ quá nhiều rượu bia, gan nhiễm mỡ liên quan đến các yếu tố nguy cơ như béo ph́, đái tháo đường, người mắc hội chứng chuyển hóa...
Bác sĩ Trung chia sẻ thêm, khoảng 15-30% người uống rượu nhiều, kéo dài có biến chứng xơ gan. Bệnh nhân xơ gan giai đoạn đầu do rượu có khoảng 90% trường hợp sống trên 5 năm nếu ngưng rượu và dưới 70% nếu c̣n uống. Tỷ lệ sống trên 5 năm nếu ngưng rượu hoặc c̣n uống ở bệnh nhân xơ gan giai đoạn trễ lần lượt là 60% và dưới 30%. V́ vậy, ngưng rượu ở những người xơ gan do rượu có ư nghĩa rất quan trọng trong tiên lượng lâu dài.
Để ngăn ngừa nguy cơ gan nhiễm mỡ, bác sĩ Trung khuyến cáo mọi người nên hạn chế hoặc kiêng hẳn rượu bia; kiểm soát cân nặng; xây dựng chế độ dinh dưỡng ít chất béo băo ḥa và carbohydrate tinh chế; quản lư lượng đường trong máu và cholesterol. Mỗi ngày nên vận động ít nhất 30 phút và tối thiểu là 5 ngày mỗi tuần. Nếu có các bệnh liên quan đến rối loạn chuyển hóa như tiểu đường, máu nhiễm mỡ th́ bệnh nhân nên tuân thủ phác đồ điều trị của bác sĩ. Các bệnh viêm gan do virus dễ làm gan bị tổn thương. Tiêm vaccine pḥng bệnh viêm gan A và viêm gan B, thường xuyên tầm soát viêm gan C là cách bảo vệ gan.
Bác sĩ Trung chia sẻ thêm, gan nhiễm mỡ thường không phải là bệnh lư cấp tính, không đe dọa trực tiếp đến tính mạng của người bệnh. Nhưng người bệnh cần phát hiện và điều chỉnh kịp thời, đúng phác đồ để tránh biến chứng về sau. Những bệnh nhân gan nhiễm mỡ có bệnh lư nền cần phải điều trị kết hợp để tránh bệnh tiến triển nhanh.