Lo âu, trầm cảm dai dẳng do Covid-19 và cách vượt qua

[florida80]

Người bị lo âu, trầm cảm kéo dài hậu Covid-19 nên ngủ đủ giấc, vui chơi bên ngoài, tránh rượu bia, khám chuyên khoa tâm thần kinh… để cải thiện tình trạng.

Anh Nguyễn Thành Nam, giám đốc kinh doanh của một chuỗi nhà hàng tại TP HCM chia sẻ, từ khi Covid-19 bùng phát tại Việt Nam, anh luôn phải đối mặt với stress, lo âu, trầm cảm dù chưa từng bị nhiễm bệnh.

"Tôi mất ngủ nhiều ngày liền, dễ cáu gắt với nhân viên và phải uống thuốc ngủ mỗi đêm. Tôi bị áp lực về chỉ tiêu doanh thu và giao chỉ tiêu cho nhân viên cấp dưới, stress vì KPI. Tôi vào viện khám mấy lần vì cơ thể suy nhược, toàn thân như bị đơ, đau lưng kéo dài, đầu đau như búa bổ và hoa mắt", anh Thành Nam nói.

Theo tiến sĩ, bác sĩ Nguyễn Thị Minh Đức (Trưởng khoa Nội thần kinh, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP HCM), hiện có nhiều người đi khám tâm thần kinh do bị mất ngủ, đua đầu, căng thẳng, trầm cảm... Đó là những người làm việc trong những ngành nghề chịu áp lực cao như kinh doanh, ngân hàng, môi giới bất động sản, du lịch... Sau tác động của Covid-19, những nhóm người này phải đối mặt với áp lực công việc, đời sống kinh tế và thu nhập suy giảm... Họ thường xuyên rơi vào trạng thái lo âu, suy nghĩ tiêu cực và bị sang chấn tâm lý có thể phát triển thành trầm cảm.

Áp lực vì công việc, tài chính là nguyên nhân gây căng thẳng.

Rối loạn trầm cảm nặng có thể khởi phát ở bất kỳ lứa tuổi nào, thường khoảng 25-30 tuổi. Tuy vậy, trẻ em cũng có thể rơi vào lo âu, trầm cảm. Theo Tổ chức Y tế Thế giới, 20% trẻ em và vị thành niên bị rối loạn tâm thần, 50% khởi phát ở độ tuổi 14. Trầm cảm là một trong những nguyên nhân hàng đầu gây bệnh tật và tàn tật ở trẻ vị thành niên. Tự tử là nguyên nhân thứ ba gây tử vong ở lứa tuổi 15-19.

Khi bị trầm cảm, người bệnh có biểu hiện khí sắc giảm, buồn; mất quan tâm, hứng thú với các sở thích và hoạt động trước đây; giảm năng lượng, giảm hoạt động. Người bệnh thường mệt mỏi, không muốn làm gì nhất là vào buổi sáng; giảm tập trung, do dự không quyết đoán, giảm tự trọng và lòng tự tin. Một số có thể nhìn tương lai bi quan và ảm đạm; thấy bản thân là gánh nặng của gia đình; rối loạn giấc ngủ và hành vi ăn uống...

Bác sĩ Minh Đức cho biết, phần lớn người bệnh lo âu, trầm cảm được người nhà đưa vào viện khi đã ở giai đoạn muộn, có những hành động vượt quá giới hạn bình thường bao gồm tìm đến cái chết.

Cách thoát khỏi lo âu, trầm cảm

Bác sĩ Minh Đức khuyên, nếu một người cảm thấy có những dấu hiệu của lo âu, trầm cảm thì có thể tham khảo các cách sau để nhanh chóng vượt qua.

Đi khám và điều trị tại chuyên khoa tâm thần kinh: trước những bất thường về tâm thần kinh, có người dễ dàng vượt qua, số khác lại không. Khi tâm trạng tiêu cực kéo dài liên tục quá hai tuần mà không có dấu hiệu tốt lên, người bệnh cần được chăm sóc y tế. Khi cảm xúc tiêu cực ảnh hưởng nghiêm trọng đến cuộc sống, người bệnh có suy nghĩ đến cái chết, sự giải thoát thì nên tìm đến bác sĩ tâm thần kinh để được chẩn đoán, theo dõi và điều trị kịp thời.

Trầm cảm nếu không điều trị kịp thời, người bệnh sẽ không kiểm soát được hành vi.

Đi du lịch, picnic ngoài trời, tham gia các hoạt động tình nguyện hỗ trợ cho cộng đồng: leo núi, đi bơi, chạy bộ, làm việc tập thể ngoài trời... có thể cải thiện đáng kể mức độ linh hoạt, nhạy cảm của các giác quan và nâng cao sức khỏe tinh thần, giảm stress. Khung cảnh thiên nhiên nhiều oxy và ánh nắng mặt trời tạo điều kiện để võng mạc tiếp xúc với ánh sáng. Bổ sung vitamin D, kết hợp với hít thở sâu cũng làm tăng nhịp tim, kích thích sự tuần hoàn máu và tăng cường hấp thu khí oxy, giảm căng thẳng, lo âu.

Ngủ đủ giấc: giấc ngủ đóng vai trò quan trọng trong việc điều trị lo âu, trầm cảm. Muốn hạn chế căng thẳng, mệt mỏi và thư giãn tinh thần, người lớn cần ngủ đủ 7-8 tiếng một ngày.

Chế độ ăn uống phù hợp: cần cân bằng các nhóm dưỡng chất, thức ăn đa dạng nhiều màu sắc để kích thích cảm giác thèm ăn. Người bệnh có thể bổ sung lợi khuẩn lactobacillus và bifidobacterium để dễ tiêu hóa thức ăn. Đường ruột của những người bị stress, lo âu, căng thẳng thường bị thiếu các lợi khuẩn này. Ngược lại, những người đang mắc phải những bệnh lý mạn tính về đường tiêu hóa như khó tiêu chức năng, hội chứng ruột kích thích, viêm loét đại tràng... cũng thường có dạng rối loạn tâm thần (như rối loạn lo âu, trầm cảm...). Bổ sung lợi khuẩn đường ruột mà cơ thể đang thiếu hụt có thể cải thiện các dạng rối loạn tâm thần ở mức độ nhẹ và vừa.

Thiền và luyện thở, tập yoga: các bài tập yoga vừa sức nhẹ nhàng có thể hạn chế tổn thương tâm lý, tăng cường mức độ linh hoạt của cơ thể, thả lỏng cơ bắp, xua tan lo âu, mệt mỏi và duy trì tâm thế điềm tĩnh. Hít thở sâu thường xuyên có thể giúp bạn nâng cao sức đề kháng và đẩy lùi tình trạng các tình trạng tiêu cực này.

Massage: thưởng thức ly trà thảo mộc, massage lòng bàn tay, chân, cùng với âm nhạc du dương... là cách giải tỏa áp lực, xoa dịu tinh thần và củng cố hệ miễn dịch.

Giao tiếp tích cực nhiều hơn: người bệnh cần tìm bạn bè, người thân, đồng nghiệp để trò chuyện, chia sẻ thay vì thu mình lại "gặm nhấm" nỗi buồn. Lưu ý hướng vào các cuộc nói chuyện vui vẻ, tích cực, tìm giải pháp tốt cho tình trạng của bản thân.

Hạn chế các chất kích thích: như rượu, bia, trà, cà phê và thức uống có caffein, nhất là vào buổi tối; ăn uống đúng giờ, không bỏ bữa; hạn chế sử dụng điện thoại, tivi và máy tính; không nên chơi điện tử.

"Để vượt qua lo âu, trầm cảm, mọi người cần phải biết trạng thái của mình và điều trị kịp thời, không nên kéo dài. Vì bệnh nặng thêm sẽ gây khó khăn cho điều