Lệnh khám xét đă cho phép FBI lục soát khu nghỉ dưỡng Mar-a-Lago của ông Trump viện dẫn từ ba điều luật h́nh sự để làm căn cứ, với bản án lên đến 20 năm tù cho mỗi tội danh.
Theo tờ biên nhận của vụ khám xét Mar-a-Lago, một số tài liệu mà FBI đă thu giữ có dấu
"tuyệt mật" trên văn bản. Để đáp trả, ông Trump khẳng định trước khi kết thúc nhiệm kỳ tháng 1/2021 đă giải mật toàn bộ số tài liệu mà sau này FBI đă t́m thấy ở khu Mar-a-Lago.
Tuy vậy, ba điều luật được viện dẫn làm cơ sở cho cuộc điều tra vẫn có khả năng khiến cho ông Trump có thể vướng vào các rắc rối về pháp lư, ngay cả khi các tài liệu mà FBI thu giữ ở Mar-a-Lago đă được giải mật từ trước đó.
Lệnh khám xét cho thấy khi phê duyệt trát ṭa, vị thẩm phán phụ trách đă đánh giá là có căn cứ tin rằng FBI sẽ phát hiện bằng chứng của các hành vi vi phạm cả ba điều luật trên, theo tờ
New York Times.
Tờ biên nhận về các tài liệu FBI đă thu giữ trong vụ khám xét hôm 8/8. (Ảnh: AP).
Bằng chứng vi phạm Đạo luật Gián điệp?
Vụ lục soát Mar-a-Lago được tiến hành trên cơ sở ba điều luật h́nh sự. Điều đầu tiên là
mục 793 của Bộ luật Mỹ.
Mục 793, hay c̣n được biết đến với tên
Đạo luật Gián điệp, được Quốc hội Mỹ thông qua năm 1917 trong thời kỳ Thế chiến thứ I.
Đạo luật này trừng phạt hành vi chiếm giữ, tiết lộ thông tin có liên quan đến quốc pḥng mà có thể bị sử dụng để gây tổn hại cho nước Mỹ hoặc hỗ trợ kẻ thù của nước Mỹ. Người phạm tội có thể đối mặt với bản án 10 năm tù giam.
Đạo luật Gián điệp không giới hạn ở hành vi làm gián điệp cho nước ngoài mà bao phủ phạm vi rất rộng thông tin liên quan đến vấn đề an ninh quốc gia. Chính phủ Mỹ thường sử dụng quy định của đạo luật này để truy tố các giới chức nào làm ṛ rỉ các thông tin cho truyền thông hoặc công chúng.
Đáng nói là,
Đạo luật Gián điệp được thông qua hàng chục năm trước khi Tổng thống Harry Truman ban hành sắc lệnh hành pháp thiết lập hệ thống phân cấp độ bí mật của tài liệu được sử dụng trong các cơ quan hành pháp của chính phủ Mỹ, với 3 mức độ gồm
"mật", "tối mật" và
"tuyệt mật".
Bởi vậy,
Đạo luật Gián điệp do Quốc hội Mỹ ban hành năm 1917 không đề cập tới khía cạnh về mức độ bí mật của tài liệu.
Công tố viên có thể lập luận rằng các tài liệu thu giữ ở Mar-a-Lago, nếu có thông tin liên quan đến quốc pḥng, sẽ thuộc phạm vi điều chỉnh của Đạo luật Gián điệp, ngay cả khi ông Trump đă giải mật các văn bản này trước khi kết thúc nhiệm kỳ của ḿnh.
Ông Trump có mặt tại văn pḥng Tổng chưởng lư ở New York hôm 10/8. (Ảnh: Reuters).
Ngược lại, với lập luận tương tự, đội ngũ luật sư có thể biện hộ rằng cựu Tổng thống không làm ǵ sai nếu các tài liệu không chứa thông tin về quốc pḥng hay an ninh quốc gia, bất kể chúng bị đóng dấu là
"tuyệt mật".
"Bởi v́ Đạo luật Gián điệp đề cập tới các thông tin về quốc pḥng, nó để ngỏ khả năng một thông tin có thể không được xếp loại mật nhưng vẫn được cơ quan chức năng giữ kín trước công chúng", Steven Aftergood, giám đốc Dự án Bí mật Chính phủ tại Liên hiệp Các khoa học gia Mỹ, nói.
Các tài liệu mà FBI t́m thấy trong cuộc khám xét tuần qua không phải những văn bản mật đầu tiên mà giới chức Mỹ đă t́m thấy ở Mar-a-Lago.
Hồi tháng 5 vừa qua, Cục Lưu trữ Quốc gia đă t́m thấy văn bản đóng dấu mật trong các thùng tài liệu mà cơ quan này đă thu về từ khu nghỉ dưỡng của ông Trump tại Florida.
Khi đó, cựu Chánh văn pḥng Bộ Quốc pḥng Mỹ Kash Patel, một cấp dưới thân cận khi ông Trump c̣n tại vị, nói rằng cựu Tổng thống đă giải mật những tài liệu này ngay trước khi kết thúc nhiệm kỳ, nhưng dấu đóng
"mật" này chưa được xóa đi.
Trong lời tuyên bố hôm qua, ngày 12/8, cựu Tổng thống Trump không nói rơ các tài liệu mà FBI t́m thấy ở Mar-a-Lago đă được giải mật như thế nào.
Nếu đă
"giải mật", theo ư ông Trump, được thực hiện bằng lời nói mà không có ghi chép và không theo quy tŕnh chính thức, việc xác thực hay bác bỏ tuyên bố của cựu Tổng thống sẽ rất khó làm.
Thậm chí, ngay cả khi ông Trump không đưa ra được bằng chứng đă tuân theo các thủ tục giải mật tài liệu, các luật sư của ông vẫn có thể lập luận rằng cựu Tổng thống không bị buộc phải tuân theo các thủ tục ấy theo Hiến Pháp Hoa Kỳ.(?)
Án tù đến 20 năm
Hai luật khác liên quan vụ khám xét Mar-a-Lago là
mục 1519 và
mục 2071 Bộ luật Mỹ.
Mục 1519 là một phần trong
Đạo luật Sarbanes-Oxley, đây là phần sửa đổi được Quốc hội Mỹ thông qua năm 2002 sau các bê bối tài chính liên quan đến lĩnh vực kiểm toán có dính líu đến ba công ty
Enron, Arthur Andersen và
WorldCom.
Mục 1519 quy định hành vi phá hủy hoặc che giấu tài liệu
"nhằm mục đích cản trở, can thiệp hoạt động điều tra hay hoạt động hành chính liên quan đếnbất cứ vấn đề ǵ" thuộc phạm vi thẩm quyền của cơ quan liên bang sẽ là tội phạm h́nh sự. Người vi phạm có thể
đối mặt 20 năm tù giam.
Dù vậy, lệnh khám xét Mar-a-Lago không nói rơ liệu hành vi bị coi là
"cản trở" từ phía ông Trump có liên quan đến hoạt động thu hồi các tài liệu đáng lẽ cần được trả lại Cơ quan Lưu trữ Quốc gia hay không, hay chỉ là một vấn đề riêng rẽ khác.
FBI canh gác bên ngoài khu nghỉ dưỡng Mar-a-Lago hôm 8/8. (Ảnh: AP).
Trong khi đó,
mục 2071 Bộ luật Mỹ quy định về hành vi đánh cắp hoặc phá hủy tài liệu của chính phủ. Theo đó, người nào cố ư trái phép che giấu, lấy đi, cắt xén, làm sai lệch hoặc phá hủy tài liệu của ṭa án hoặc cơ quan liên bang có thể đối mặt với 3 năm tù giam.
Các mục
1519 và
2071 không đề cập tới cấp độ mật của tài liệu. Như thế, hành vi chiếm giữ hoặc che giấu tài liệu của ông Trump vẫn có thể bị coi là phạm tội ngay cả khi ông thực sự đă giải mật các tài liệu này.
Theo lệnh khám xét này, danh sách tài liệu mà FBI được phép thu giữ, ngoài các tài liệu đóng dấu mật, cũng bao gồm bất cứ văn bản nào khác mà ông Trump mang đi và lưu trữ trái phép sau khi rời Ṭa Bạch Ốc.
Ngoài ra, FBI được phép thu giữ
"bất cứ bằng chứng nào về việc sửa đổi, phá hủy, che giấu bất cứ ghi chép nào của Tổng thống hoặc chính phủ". Những bằng chứng này có thể được sử dụng để
truy tố theo mục 2071.
Đáng chú ư, người bị kết tội theo mục 2071 sẽ bị cấm đảm nhiệm các chức vụ trong hệ thống chính phủ liên bang. Chính quy định này đă thu hút sự chú ư bởi v́ có nhiều đồn đoán cho rằng, ông Trump sẽ ra tái tranh cử.
Dù vậy, các chuyên gia pháp lư tin rằng ngay cả khi bị kết án theo
mục 2071, ông Trump vẫn sẽ có quyền tái tranh cử.
Theo phán quyết của Ṭa án Tối cao Mỹ, bởi v́ Hiến pháp Mỹ đặt ra các tiêu chuẩn cho một ứng cử viên tổng thống, các đạo luật do Quốc hội hay Tổng thống ban hành không thể can thiệp vào các tiêu chuẩn nói trên.
Đến nay, giới chức trách Mỹ chưa cho biết FBI ban đầu định t́m kiếm tài liệu ǵ từ Mar-a-Lago, và cũng không công khai danh mục các tài liệu cụ thể đă lấy đi từ khu nghỉ dưỡng của cựu Tổng thống Trump.