Khác với ông Trump, các đời Tổng thống Mỹ trước đây luôn luôn tuân thủ chặt chẽ những thủ tục nghiêm ngặt trong việc tiếp cận tài liệu sau khi đă rời nhiệm sở dựa trên Đạo luật Hồ sơ Tổng thống năm 1978.
Trong suốt ba năm mà cựu Tổng thống Barack Obama viết cuốn hồi kư dài 768 trang sau khi rời Ṭa Bạch Ốc, hàng triệu trang hồ sơ đă được cất giữ cẩn thận trong kho lưu trử ở Washington và Chicago.
Mỗi lần ông Obama muốn xem lại các thông tin ǵ đó, các phụ tá cần phải gửi lời yêu cầu tới
Cục Lưu trữ Hồ sơ Quốc gia Mỹ (NARA). Các tài liệu có lúc sẽ được mă hóa và được tải về máy tính rồi chuyển đến văn pḥng ông Obama ở Washington, trong khi loại tài liệu giấy sẽ được cho vào chiếc túi có khóa, sau đó sẽ được trả lại theo cách tương tự.
Quy tŕnh chặt chẽ mà ông Obama tuân thủ khi muốn tiếp cận 30 triệu hồ sơ từ nhiệm kỳ Tổng thống của ḿnh đối lập hoàn toàn với cách mà ông Donald Trump xử lư tài liệu mật của chính phủ sau khi rời nhiệm sở vào năm 2021.
Theo
New York Times, các nguồn thạo tin xác nhận cựu tổng thống của cả 2 đảng đều tuân theo tŕnh tự tương tự khi muốn xem tài liệu Tổng thống, dựa trên quy tắc trong Đạo luật Hồ sơ Tổng thống được thông qua vào năm 1978. Điều này lại hoàn toàn trái ngược với ông Trump.
Sự khác biệt ấy đă nêu bật ra thực tế là việc một cựu Tổng thống Mỹ xem nhẹ quy định xử lư hồ sơ thật rất hiếm khi xảy ra. Không chỉ vậy, điều này cũng cung cấp cái nh́n bao quát hơn về quyết định khám xét nhà ông Trump của FBI, khi cơ quan điều tra liên bang này cho rằng cựu Tổng thống Trump đă cố ư lấy hàng ngàn tài liệu, trong đó có một số tài liệu tuyệt mật.
Tuân thủ nghiêm ngặt quy tŕnh lưu trữ tài liệu
Các phụ tá của ông Trump c̣n nhớ về những ngày cuối cùng đầy hỗn loạn của cựu Tổng thống tại Ṭa Bạch Ốc vào đầu năm 2021, khi ông và một số người cung phe cố gắng bám víu quyền lực một cách vô ích.
Họ cho biết các thùng tài liệu được thu thập từ khắp pḥng ăn bên ngoài Pḥng Bầu dục và trong tư gia của ông Trump tại Ṭa Bạch Ốc, ngay cả khi cả nước Mỹ bị quay cuồng sau vụ bạo loạn tại Điện Capitol hôm 6/1/2021.
Phần lớn các tư liệu lưu trữ của tổng Thống sẽ được bàn giao dưới dạng kỹ thuật số. Điều này cho thấy có vẻ như ông Trump đă lấy đi rất nhiều tài liệu giấy.
Theo các sử gia và giới chức trong chính phủ, những người làm việc trong Ṭa Bạch Ốc thường sử dụng điện thoại và máy tính xách tay do chính phủ cấp, để tiện cho việc lưu trữ. Trong khi đó, công việc thực hiện trên máy tính cá nhân phải được in ra hoặc chuyển tiếp bằng email nhằm phục vụ cho việc biên soan và gửi vào kho lưu trữ khi Tổng thống đă hết nhiệm kỳ.
Không rơ đă có bao nhiêu chiếc thùng chứa tài liệu do ông Trump và các phụ tá đóng thùng vào phút cuối đă được chuyển cho cơ quan Lưu trữ Quốc gia. Tuy nhiên, theo các giới chức liên bang, hàng chục thùng tài liệu cuối cùng thấy có mặt ở tư gia của vị cựu tổng thống Trump trong mấy lần thu hồi và khám xét.
Nhân viên chuyển hộp bên ngoài Ṭa Bạch Ốc vào xe tải thuộc Cơ quan Lưu trữ Quốc gia Mỹ hôm 15/1/2021, khoảng một tuần trước khi ông Joe Biden nhậm chức. (Ảnh: New York Times).
Đó không phải là cách xử lư hồ sơ đúng đắn.
"Vào lúc 12h01 ngày 20/1/2021, những tài liệu đó đă trở thành tài sản của chính phủ Mỹ", Lee White, Giám đốc điều hành của Liên minh Lịch sử Quốc gia, cho biết.
Một số người am hiểu chủ đề này cho biết quá tŕnh phân loại hồ sơ Tổng thống và gửi chúng cho cơ quan lưu trữ sẽ bắt đầu từ trước khi vị Tổng thống rời Ṭa Bạch Ốc vào chiều 20/1 cả tháng trời, thậm chí là trước cả năm.
Trong trường hợp của ông Obama, quá tŕnh này bao gồm việc chuyển hàng triệu tập tin kỹ thuật số cho cơ quan Lưu trữ. Quy tŕnh này bắt đầu vài tháng trước khi Tổng thống kết thúc nhiệm kỳ thứ 2 và không có sự tham gia trực tiếp của ông Obama.
Theo các tài liệu lưu trữ, Thư viện Tổng thống Obama có bộ lưu trữ điện tử lớn nhất trong hệ thống Thư viện Tổng thống, với khoảng 250 terabytes tư liệu gồm khoảng 300 triệu email.
Văn pḥng ông Obama gần khu phố Georgetown của Washington D.C., có một cơ sở đủ an toàn để thực hiện cuộc gọi và xem xét tài liệu mật. Tuy nhiên, phụ tá của cựu tổng thống Obama cho biết, ông này đă không yêu cầu xem tài liệu mật nào trong khi viết sách.
Ông George W. Bush, người rời nhiệm sở vào năm 2009, cũng đă chuyển hàng triệu tài liệu vào kho lưu trữ. Việc này diễn ra thường xuyên trong suốt hai nhiệm kỳ của cựu Tổng thống này.
Một người kể lại, tất cả các văn bản tài liệu được bảo vệ bởi Đạo luật Hồ sơ Tổng thống sẽ được nhân viên của ông Bush gửi hàng ngày đến Văn pḥng Quản lư Hồ sơ để chuyển vào kho lưu trữ.
Ngay cả trước khi đạo luật năm 1978 được ban hành, các Tổng thống cũng xử lư văn bản chính phủ rất cẩn thận.
Sử gia Michael Beschloss nói rằng, ông Dwight D. Eisenhower đă lưu giữ các tài liệu mật tại Pháo đài Ritchie, một căn cứ quân sự ở Maryland, trong khi ông ở Gettysburg để viết lại hồi kư. Ông Beschloss nói cựu tổng thống này và chỉ huy quân đội sẽ phải nộp đơn để được phép đọc tài liệu.
Kết quả từ vụ bê bối Watergate
Sau khi bị FBI khám xét nhà, ông Trump đă lớn tiếng đả kích và có thời điểm cáo buộc ông Obama khi rời nhiệm sở, đă mang theo nhiều tài liệu mật.
"Tổng thống Barack Hussein Obama lưu giữ 33 triệu trang tài liệu, phần lớn trong số đó được phân loại", ông Trump nói.
"Bao nhiêu trong số đó có liên quan đến hạt nhân? Rất nhiều!".
Lời cáo buộc đó khiến cho cơ quan Lưu trữ Quốc gia nhanh chóng vào cuộc và bác bỏ tuyên bố này của ông Trump. Cơ quan Lưu trữ Quốc gia khẳng định, họ
"có độc quyền giám sát pháp lư và quản lư hồ sơ Tổng thống Obama khi ông rời nhiệm sở vào năm 2017, theo Đạo luật Hồ sơ Tổng thống".
Tuyên bố này cho biết thêm, ngoài 30 triệu trang hồ sơ không mật, cơ quan c̣n
"lưu giữ các hồ sơ thuộc diện mật trong cơ sở của NARA ở khu vực Washington, D.C.".
Quyền hạn của cơ quan Lưu trữ với hồ sơ tổng thống Mỹ có từ thời kỳ đầu của chính quyền Ronald Reagan. Đây là kết quả từ vụ
"tai tiếng" Watergate khi cựu Tổng thống Richard M. Nixon cố gắng duy tŕ quyền kiểm soát hàng triệu trang giấy tờ và hàng trăm giờ băng ghi âm.
Ông Nixon ban đầu đạt thỏa thuận với Tổng thống Gerald R. Ford, cho phép ông kiểm soát và vận chuyển tài liệu chính phủ đến nơi nghỉ dưỡng ở California, cũng như được phép phá hủy hoặc sửa đổi tài liệu tùy ư.
Ông Nixon (trái) và phụ tá tại Ṭa Bạch Ốc năm 1969. (Ảnh: AP).
Cuộc giằng co pháp lư có liên quan tới các tài liệu của ông Nixon đă khiến cho Quốc hội Mỹ thông qua Đạo luật Hồ sơ Tổng thống, sau khi vị Tổng thống này rời nhiệm sở vào tháng 8/1974. Đạo luật này có hiệu lực vào ngày đầu tiên trong nhiệm kỳ của ông Reagan năm 1981.
"Vào thời điểm ông Nixon đến California, những quy tắc về hồ sơ Tổng thống c̣n mơ hồ và Mỹ chỉ biết dựa vào ḷng yêu nước của một Tổng thống, như ông Eisenhower, để thực thi những quy tắc ấy", ông Beschloss nói.
"Ông Nixon cho nước Mỹ thấy rằng, họ không thể chỉ dựa vào thiện chí đó".
Sự kiện hiện nay của ông Trump là một thử nghiệm khác về quyền lực của Tổng thống.
Ông Trump cáo buộc FBI và Bộ Tư pháp Mỹ đă vượt quá thẩm quyền và vượt quá yêu cầu của pháp luật. Tuy nhiên, lịch sử hơn 40 năm qua cho thấy chính ông Trump là người xử lư tài liệu Tổng thống không đúng quy tŕnh theo luật định.
"Cũng như cách ông Nixon nghĩ các cuốn băng tại Ṭa Bạch Ốc là của ḿnh, ông Trump không hiểu rằng, ông ấy chỉ là giới chức được bâu tại Ṭa Bạch Ốc và không có quyền sở hữu nào về những tài liệu tại đó", sử gia Douglas Brinkley nói.
News
Library
Technology
Giải Trí
Portals
Tin Sốt
Home
