Phi vụ thử nghiệm
Artemis I quay trở lại Mặt Trăng của
Cơ quan Hàng không và Không gian Mỹ (NASA) đã kết thúc hoàn hảo với phi thuyền (capsule)
Orion đáp an toàn xuống đại dương.
Cú đáp hoàn hảo
Artemis I là phi vụ thử nghiệm không người lái kéo dài 25 ngày rưỡi bay quanh Mặt Trăng nhằm mở đường cho các phi vụ có phi hành gia trong tương lai đã kết thúc mỹ mãn, khi
Orion của
NASA lao xuống đại dương vào 12g40 chiều, giờ miền Đông (ET) ngày 11/12 ở Thái Bình Dương ngoài khơi bang Baja California của Mexico.
Orion đã hoàn tất đoạn cuối cùng của cuộc hành trình, đi vào bầu khí quyển Trái Đất sau khi đã vượt qua chặng đường dài 385,000 km giữa Mặt Trăng và Trái Đất trên đường trở về. Đây là một trong những đoạn quan trọng và nguy hiểm nhất của phi vụ
Artemis I này. Sau khi
Orion hạ cánh an toàn, Rob Navias, bình luận gia của
NASA dẫn chương trình phát sóng ngày trở về của
Orion đã gọi cú đáp này là
"hoàn hảo như trong sách giáo khoa"!

Orion hoàn tất sứ mạng tái ngộ chị Hằng (rơi xuống an toàn sau chuyến lên Mặt Trăng xuống bờ biển Baja California, Mexico ngày 11/12/2022 (Ảnh: Mario Tama/Getty Images)
Giám đốc của
NASA ông Bill Nelson thì nói ngắn gọn:
"Tôi choáng ngợp. Đây là một ngày phi thường!".
Orion đã lênh đênh khoảng sáu giờ trên Thái Bình Dương để chờ
NASA thu thập thêm các thông tin dữ liệu và thực hiện một số thử nghiệm trước khi đội tàu đến trục vớt nó lên. Quá trình đáp xuống, giống như toàn bộ sứ mạng thử nghiệm là nhằm bảo đảm cho Orion sẵn sàng để đưa các phi hành gia trong một tương lai gần tái ngộ với Mặt Trăng.
Theo bà Melissa Jones, giám đốc phụ trách thu hồi của sứ mạng
Artemis I, thời gian mà Orion sẽ được
"ngâm" dưới nước ít hơn trong phi vụ có phi hành đoàn, có lẽ sẽ không quá hai tiếng đồng hồ. Một đội thu hồi, gồm thuyền cao tốc, máy bay trực thăng và tàu Hải quân USS Portland đang đợi gần điểm rơi. Một tài khoản Twitter của
NASA xác nhận Orion đã được đưa lên trên chiến hạm USS Portland lúc 6g40 chiều, giờ ET. Mike Sarafin, người phụ trách phi vụ
Artemis I nói với các phóng viên:
"Đây là một sứ mạng đầy thách thức và đã thành công tốt đẹp như mong đợi".
Thách thức khi quay trở về bầu khí quyển
Phi thuyền dạng viên nang
Orion di chuyển với tốc độ nhanh gấp 32 lần tốc độ âm thanh, gần 40,000 km/giờ khi nó lao vào bầu khí quyển Trái Đất với lực ma sát lớn, đưa nhiệt độ bên ngoài Orion lên khoảng 2,760 độ C (5,000 độ F).
"Một sự thử nghiệm khá quan trọng là tấm chắn nhiệt để nhiệt độ bên trong phi thuyền này không cao đến mức nguy hiểm cho phi hành đoàn", ông Nelson nói, khi giải thích với
CNN trong một cuộc phỏng vấn qua điện thoại trước ngày Orion sẽ đáp xuống, về tấm chắn được thiết kế để bảo vệ cho
Orion khỏi lực ma sát vật lý rất mạnh khi nó quay trở lại bầu khí quyển Trái Đất.
Theo Judd Frieling, Giám đốc chuyến bay của phi vụ
Artemis I, nhiệt độ rất cao còn khiến cho các phân tử không khí bị ion hóa, làm tích tụ plasma khiến cho việc thông tin liên lạc giữa
Orion và bên ngoài bị gián đoạn trong 5 phút rưỡi. Khi capsule ở độ cao khoảng 61,000 mét so với bề mặt Trái Đất, nó sẽ thực hiện một động tác lăn khiến phi thuyền sẽ bay ngược lên trên trong một thời gian ngắn giống như lướt lên một tảng băng trên mặt hồ. Khi bắt đầu hạ độ cao cuối cùng, "viên nang" (capsule) này giảm nhanh tốc độ hàng ngàn dặm một giờ xuống đến mức đủ chậm để bung dù ra.
Vào thời điểm nó hạ cánh,
Orion chỉ có tốc độ khoảng 32 km/giờ. Howard Hu, Giám đốc Chương trình Orion của NASA cho biết nhiệt độ trong cabin của
Orion cần được duy trì ở mức dễ chịu từ 60 độ đến 71 độ F dựa trên các thông tin dữ liệu ghi nhận từ phi vụ thử nghiệm
Artemis I.
Dù không có phi hành gia nào trong sứ mạng thử nghiệm này nhưng ông Nelson khẳng định, phi vụ này rất quan trọng để chứng minh phi thuyền sẽ đáp ứng được các thông số cần thiết để cho con người có thể bay cùng.
"Các kế hoạch của NASA là thông qua các phi vụ Artemis Mặt trăng này sẽ thiết kế chương trình đưa các phi hành gia lên sao Hỏa trong cuộc hành trình cần thời gian quay trở lại Trái Đất nhanh hơn và táo bạo hơn nhiều".
Video cho thấy cảnh Orion bắt đầu được vớt lên boong U.S.S. Portland ngày 11/ 12/2022 sau khi thực hiện sứ mạng 26 ngày đúng vào dịp kỷ niệm 50 năm ngày Apollo 17 đổ bộ lên Mặt Trăng (Ảnh: Mario Tama/Getty Images)
Thành công ngoài sự mong đợi
Orion đã đi khoảng 2 triệu km đến quỹ đạo Mặt Trăng và bay chung quanh nó rồi trở về trong cuộc hành trình xa hơn bất cứ phi thuyền nào trước đây từng chở con người ra ngoài vũ trụ. Mục tiêu phụ của
Artemis I là để thử nghiệm module dịch vụ (phần đính kèm hình trụ ở dưới cùng
Orion) đưa 10 vệ tinh nhỏ lên không gian. Nhưng bốn vệ tinh đã bị hỏng sau khi được đưa vào quỹ đạo, kể cả một rover đổ bộ Mặt Trăng được thu nhỏ và sản xuất ở Nhật Bản và một vệ tinh đầu tiên do chính
NASA thiết kế để khám phá không gian liên hành tinh.
Bỏ qua các thất bại nói trên, trong chuyến đi gặp gỡ chị Hằng lần này,
Orion đã chụp được những bức ảnh tuyệt đẹp về Trái Đất. Trong hai lần bay gần, nó đã chụp được những ảnh chụp bề mặt Mặt Trăng và Trái Đất mọc đầy sức mê hoặc. Ông Nelson cho biết, ông chấm điểm A cho sứ mạng thử nghiệm
Artemis I này.
"Đơn giản bởi vì chúng tôi sợ mọi thứ sẽ không đi đúng như sự mong đợi, nhưng tin tốt là chỉ có vài sai sót và NASA đã biết cách để khắc phục chúng", ông nói.
"Vì vậy, nếu tôi là một giáo viên, tôi sẽ cho phi vụ này điểm A+".
Với sự thành công của phi vụ
Artemis I, sắp tới đây,
NASA sẽ nghiên cứu kỹ các thông tin dữ liệu đã thu thập được từ chuyến bay này để chọn ra phi hành đoàn cho sứ mạng
Artemis II, mà theo dự tính sẽ cất cánh vào năm 2024. Theo kế hoạch này, danh sách phi hành đoàn có thể được công bố vào đầu năm 2023. Phi vụ
Artemis II sẽ đưa các phi hành gia đi theo quỹ đạo tương tự như
Artemis I, bay chung quanh Mặt Trăng nhưng sẽ không hạ cánh trên bề mặt của nó. Phi vụ
Artemis III, dự trù phóng vào năm 2025 sẽ đưa con người đổ bộ xuống bề mặt Mặt Trăng trở lại. Các giới chức của
NASA cho biết
Artemis III sẽ có người phụ nữ đầu tiên và người da màu đầu tiên đặt chân lên Mặt Trăng.