TUỔI GIÀ PHẢI LÀM GÌ ĐÂY?

[trungthuc]

Tất cả chúng ta người trước kẻ sau ai rồi cũng sẽ già, không làm sao mà tránh được!
Đã có "sinh" là có "lão". Một giai đoạn tất yếu của cuộc sống. "Nếu ngày đầu tiên mình sinh ra mà đã biết nghe, biết nói, nếu có ai bảo rằng mỗi ngày mình lớn lên là một ngày mình sẽ già đi, và tiến dần về cõi chết, chắc chắn là mình đã không tin"……

Thật sự mà nói cũng có người tuy tuổi đời còn thấp, nhưng trong cách suy nghĩ hay ứng xử xem ra đã có những hành vi phản ảnh của tuổi già như phản ứng chậm chạp, nói năng lẩm cẩm, xoay trở vụng về, để đâu quên đó, còn đi lại như là người chỉ còn nửa bầu sinh lực.
Lại cũng có người tuy tuổi tác đã cao nhưng lúc nào cũng mau mắn, nhanh nhẹn, nói năng mạch lạc, có lớp lang đàng hoàng, đầu óc minh mẫn, sáng suốt, ưa thích những sinh hoạt ngoài trời như tắm biển, chơi thể thao, sẵn sàng tham gia các buổi họp mặt với bạn bè, không quá sợ sệt ngần ngại, bao giờ cũng sốt sắng, vui vẻ, lạc quan, biết sống trọn vẹn với thời gian hiện tại thay vì bận bịu, lo toan cho việc tương lai chưa đến.

Tục ngữ Anh có câu nói, "A man is as old as he feels, and a woman as old as she looks", nghĩa là cái già của đàn ông tùy thuộc vào cảm nghĩ của chính anh ta. Còn đối với người đàn bà, nếu dung nhan vẫn tươi tắn, mặn mà thì già trẻ cũng thế thôi, nhắc đến làm chi.
Tựu chung, già hay không là tùy ở cái đầu của mình. "Age is mostly a matter of the mind! If you don’t mind, it doesn’t matter"(Tuổi tác là chuyện từ cái tâm, nếu chúng ta không bận tâm, chẳng có vấn đề về tuổi tác!)
Nếu mình ngồi lại với nhau và hỏi nhau, "Bạn thấy mình già từ lúc nào?" thì chắc chắn là mỗi người sẽ trả lời một cách, không có ai giống ai. … Nếu bỏ qua các giai đoạn chuyển tiếp từ tuổi 20 đến tuổi 60 mà chỉ so sánh một người đã quá 60 với thời anh mới chỉ 20 tuổi, thì theo ông Curtis Pesman, tác giả cuốn "How a Man Ages", chúng ta có thể ghi nhận những thay đổi như sau:

• Da mỏng hơn và bị chùng xuống, độ co giản của da càng ngày càng giảm sút, và qua nhiều năm tháng biểu lộ vui, buồn, sướng, khổ, những nét nhăn trên mặt đã hằn sâu và lớn.
• Tóc bạc, thưa, và nhẹ hơn, đường kính của tóc chỉ còn 86 microns (1 phần triệu của 1m) so với 101 microns hồi 20 tuổi.
• Hai tròng mắt bị co lại, mức độ ánh sáng vào đến võng mạc giảm đi, khó phân biệt được sự vật trong tối, do đó mà khi đọc cần phải có ánh sáng đủ.
• Tai không còn nghe được tiếng động trên mức 10,000 hertz, như tiếng hót của chim, vì chức năng chuyển chế độ rung từ tai ngoài vào tai trong đã bị suy thoái.
• Men răng càng ngày càng mòn dần vì quá trình nhai, nghiến, trong khi đó lợi răng co rút lại làm lộ rõ khoảng trống giữa các chân răng.
• Xương mất dần calcium, trở nên xốp, dòn, dễ gãy, lớp sụn ở các đầu khớp không còn nguyên vẹn, chất nhờn giữa các khớp khô đi, sinh ra di chuyển chậm, khó khăn.
• Tim không còn bơm đủ máu ra khắp châu thân, một phần do cholesterol đóng dày trên thành động mạch nên tim phải hoạt động nhiều hơn mới bơm được máu đi.
• Các cơ bắp làm cho phổi hoạt động bình thường suy yếu dần, độ co giản của lồng ngực yếu đi, làm cho lượng dưỡng khí hít vào chỉ còn bằng một nửa so với thời mới 20 tuổi.
• Trọng lượng của 2 quả thận giảm từ 20% đến 30%, sức lọc chất thải của thận chỉ bằng nửa hồi trẻ, và sức chứa của bọng đái cũng chỉ còn chừng một nửa (8 fluid ounces, khoảng non 230 cl).
• Với năm tháng qua đi, khối não cũng rút nhỏ lại và giảm trọng lượng, hàng tỷ tế bào não bị mất đi, trí nhớ bị giảm sút……


Gần đây trong bài viết "Tính Tuổi Theo Lối Mới" (Calculate Your Age in Neo-Years) trên trang nhà của giáo sư tiến sĩ Davis Demko có đề cập đến cách suy nghĩ về tuổi già. Theo ông, 75% tiến trình lão hóa của con người có thể điều tiết được do tác động của 6 yếu tố sau đây:

1/ Khắc chế yếu tố di truyền. Dĩ nhiên yếu tố di truyền tạo cho mỗi con người một tình trạng có thể bị mắc những căn bệnh mà cha mẹ người đó đã từng bị, nhưng những phương pháp phòng ngừa và bảo vệ sức khỏe hiện đại, nếu được áp dụng đúng mức, có thể làm giảm đi rất nhiều tính đe dọa của yếu tố này.
2/ Tập thể dục, thể thao. Rất nhiều các chứng đau nhức phát sinh do thiếu vận động. Nếu luyện tập thường xuyên thì hệ thống tim mạch sẽ được bảo toàn, xương và bắp thịt sẽ rắn chắc, khỏe, và sự phối hợp chân tay sẽ nhịp nhàng, hữu hiệu.
3/ Tinh thần luôn được kích thích. Những người ở tuổi cao mà vẫn có những sinh hoạt tinh thần đều đặn và đầu óc luôn luôn được kích thích, suy nghĩ, tìm tòi như đọc sách, học ngoại ngữ, chơi ô chữ, hay tham gia vào các cuộc thảo luận hứng thú sẽ giữ được tinh thần minh mẫn, tỉnh táo lâu dài.
4/ Có thói quen ăn uống tốt. Đây là cách tốt nhất để chống lại yếu tố già trước tuổi hay bệnh tật. Thức ăn tạo ra năng lượng. Phải tìm hiểu những phương pháp dinh dưỡng lành mạnh, cũng như những sinh tố hay khoáng chất mà cơ thể mình cần.
5/ Sống có ý nghĩa. Sống phải có những mục đích đáng để đeo đuổi. Ý thức rõ mục đích công việc mình đang làm dễ gây ra cảm hứng, giúp tập trung, chú ý, tránh được tâm trạng buồn nản, cáu gắt, và kết quả tích cực sẽ nâng cao giá trị của chính mình.
6/ Biết phòng ngừa bệnh tật, bảo vệ tốt cho sức khỏe. Đây là yếu tố quan trọng có giá trị điều tiết quá trình lão hóa. Cần đi khám tổng quát thường xuyên để kịp ngăn chận các căn bệnh hiểm nghèo. Đừng bao giờ nghĩ là các chứng đau nhức hành hạ mình chỉ đơn giản là do hậu quả của tuổi già.

Sau khi phân tích các yếu tố nói trên, giáo sư Demko đề nghị một lối tính tuổi mới mà ông cho là chính xác hơn. Ông đặt tên cho công thức tính tuổi của ông là: DNA-Plus. DNA ở đây là viết tắt của Demko’s Neo Age Plus ngụ ý là già với những đặc tính tích cực.

Công thức DNA-Plus tính trung bình của 4 lọai tuổi:
• Tuổi thời gian, tính theo số năm đã sống.
• Tuổi thể chất, tính theo tình trạng sức khỏe.
• Tuổi xã hội, tính theo mức độ sinh hoạt hàng ngày trong việc làm, đời sống gia đình, giải trí, hay các công tác thiện nguyện.
• Tuổi tâm lý, tính theo khả năng đối phó với khủng hoảng, mâu thuẫn, sự căng thẳng trong đời sống, hay thích ứng với mọi sự thay đổi bất ngờ.
Nếu áp dụng công thức này cho một người đã sống đến 80 năm (tuổi thời gian), có tình trạng sức khỏe của một người sống 70 năm (tuổi thể chất), có mức độ hoạt động của một người sống 60 năm (tuổi xã hội), và có khả năng ứng phó của một người mới sống 50 năm (tuổi tâm lý), thì tuổi trung bình của người này sẽ là (80+70+60+50): 4 = 65 tuổi (Neo Years), nghĩa là tuổi chính xác của người này chỉ mới 65 chứ không phải là 80 theo cách suy nghĩ thông thường.

Một số điều sau đây luôn ẩn chứa những hiểm họa bất ngờ mà người cao tuổi cần phải lưu tâm đề phòng:
1/ Không nên tập luyện vào lúc sáng sớm.
Chúng ta vẫn có quan niệm cho rằng tập luyện vào buổi sáng là tốt vì không khí trong lành. Điều đó không đúng. Vì từ 4-6 giờ sáng theo quy luật của "đồng hồ sinh học" (biological clock) của người già thân nhiệt đang cao, huyết áp tăng, thận thượng tuyến tố cũng cao gấp 4 lần buổi tối, nếu vận động mạnh, chạy hoặc đi bộ nhiều gặp gió lạnh, tim dễ bị ngừng đập. Đã có không ít cụ đi bộ buổi sáng sớm về ra mồ hôi, vừa tắm xong, huyết áp tăng đột ngột, đứt mạch máu não, đột quỵ luôn. Tốt nhất là nên tập vào chiều tối, tuy không khí không được trong sạch như sáng sớm nhưng sẽ an toàn hơn nhiều.
2/ Đang ngủ không nên trở dậy vội vàng.
Thần kinh người già thường hoạt động khá chậm chạp. Lúc ngủ muốn dậy đi tiểu hoặc có ai gọi đang ở tư thế nằm mà trở dậy ngay, đi lại luôn dễ làm huyết áp tăng đột ngột, dễ dẫn đến đứt mạch máu não. Vì vậy, đang ngủ khi có việc cần dậy phải từ từ theo 3 bước, mỗi bước khoảng nửa phút. Bước 1, khi tỉnh giấc hãy nhắm mắt lại nằm thêm nửa phút. Bước 2, ngồi dậy tại giường nửa phút xoa tay, xoa chân. Bước 3, cho hai chân chạm đất hoặc chạm nền nhà nửa phút rồi mới đứng dậy đi.
3/ Không nên ngoái đầu một cách đột ngột.
Ở người già, mạch máu thường bị xơ cứng, thành mạch dày hẹp và sự đàn hồi kém. Nếu đột nhiên quay ngoắt đầu về phía sau, mạch máu ở cổ bị chèn ép, động mạch vốn đã hẹp, lại bị chèn ép thêm sẽ lại càng hẹp hơn cộng thêm thần kinh giao cảm bị kích thích mạnh làm cho mạch máu co lại, máu lưu thông chậm làm não thiếu máu cục bộ, thiếu ôxy nên bị choáng váng, bị hoa mắt, chóng mặt.
4/ Không nên quá ngửa cổ về phía sau.
Có lần một ông cụ đã về hưu, sức khỏe tốt, khi ăn tối xong ngồi nghỉ trên ghế tựa có lẽ do mỏi cổ nên ông đã ngửa cổ về phía sau hơi quá xa nên bị xỉu luôn. Khi con cháu biết thì nửa người bên phải của ông đã bị liệt, nước mũi nước dãi chảy ròng ròng và không nói được nữa, phải đưa ngay vào bệnh viện. Trường hợp này là do gần mạch máu nơi cổ có nhiều đốt xương, bình thường giữa các đốt có chất nhờn bôi trơn nhưng về già chất bôi trơn kém đi, các đốt xương trở nên sắc cạnh. Khi ngửa cổ ra phía sau quá giới hạn cho phép, phần xương sắc cạnh đó làm tổn thương đến mạch máu, hạn chế lượng máu đưa lên não gây ra thiếu máu não làm cho bị ngất xỉu. Vì vậy, người già khi ngồi ghế tựa không nên ngửa cổ quá mức về phía sau.
5/ Không nên thắt dây lưng quá chặt.
Vùng bụng quanh dây lưng là nơi gần bao tử, ruột non, ruột già, trực tràng và hậu môn. Dây lưng mà thắt chặt quá sẽ chèn ép các mạch máu bụng, cản trở máu lưu thông, đoạn trực tràng gần hậu môn có thể dễ bị lòi ra ngoài khi đi đại tiện mà chúng ta thường gọi là "lòi dom". Dây lưng thắt quá chặt, bao tử, ruột non luôn ở trạng thái chịu sức ép lớn, gây ảnh hưởng xấu đến vấn đề tiêu hóa. Vì vậy, không nên thắt chặt dây lưng và tốt nhất là dùng dây đeo quần qua vai, tiếng Pháp gọi là "Bretelles". Bình thường ở nhà chỉ nên mặc quần ngủ có dây thun, không nên mặc quần Tây cứ phải thắt dây lưng làm cho bụng luôn bị gò bó.
6/ Khi đi đại tiện không nên rặn quá mức. Táo bón là hiện tượng thường gặp ở người già. Tâm lý khi đi đại tiện không ai muốn ở lâu trong nhà vệ sinh nên thường muốn rặn mạnh để đi cho nhanh nhưng nếu rặn quá sức, mặt mũi đỏ gay rất nguy hiểm. Các khảo nghiệm về y học đã cho biết khi rặn mạnh dễ gây ra giãn tĩnh mạch ở hậu môn, làm chảy máu nhưng điều quan trọng hơn là huyết áp sẽ tăng có thể dẫn đến tai biến mạch máu não và nhồi máu cơ tim. Để đỡ phải rặn khi đi ngoài, người già cần ăn nhiều rau quả, chuối, khoai, uống nhiều nước để chống chứng táo bón.
7/ Không nên nói nhanh, nói nhiều.
Một vài vị khoa học gia Mỹ đã khám phá ra, khi chúng ta nói chuyện bình thường dù chỉ là chuyện vui nhẹ nhàng, các tế bào trong cơ thể vẫn chịu tác động và ảnh hưởng đến từ huyết áp. Thử nghiệm khoa học với 100 người mỗi người đọc 2 trang tài liệu với tốc độ nhanh chậm khác nhau. Kết quả cho thấy người đọc tốc độ vừa phải thì huyết áp, nhịp tim bình thường. Người đọc nhanh quá, đọc liếng thoắng thì lập tức huyết áp sẽ tăng, nhịp tim tăng nhưng khi đọc thong thả trở lại, huyết áp, nhịp tim lại giảm xuống. Qua đó chúng ta thấy người già nên nói ít, nói chậm thì có lợi cho sức khỏe. Những cụ nào bị bệnh tim mạch, bị huyết áp càng phải nói chậm, nói ít.
8/ Không nên bị xúc động nhiều.
Đối với người già, mạch máu đã xơ hóa ít nhiều rồi, nếu bị xúc động mạnh, quá giận dữ hoặc quá vui dễ bị nhồi máu cơ tim và đứt mạch máu não. Do đó, người già không nên xúc động nhiều, tránh mọi sự tức giận, buồn phiền mà cần sống thanh thản, hòa nhã, vui vẻ, bỏ qua hết mọi chuyện, tránh ảnh hưởng xấu đến tâm lý, sức khỏe.

Đọc thêm:
Bạn nghĩ như thế nào khi có thể giảm rủi ro bị bệnh tim, tăng sức mạnh, giữ được vẻ trẻ trung lâu dài chỉ trong vòng một thời gian ngắn. Thực vậy, muốn có một sức khoẻ tốt thì cần có thời gian, nhưng không đến nỗi quá lâu như bạn tưởng. Bạn không cần phải làm những điều thường được khuyên như tập thể dục 30 phút mỗi ngày và ngủ đủ 7 tới 8 tiếng mỗi đêm.

1/ Chống ung thư (fight cancer):
Ăn trái cây với cả vỏ (nhưng hãy coi chừng trái cây TQ thường có ngâm tẩm chất formol đấy!). Vỏ trái táo đem lại nhiều lợi ích. Theo các thí nghiệm mới đây thì trong vỏ trái táo đỏ (Red Delicious Apple) có hơn 10 chất ngăn chặn sự phát triển của ung thư vú, gan, và kết tràng. Giáo sư Rul Hai Liu thuộc Đại học Cornell cho rằng vỏ các loại táo khác cũng rất tốt. Để tránh nhiễm độc của thuốc trừ sâu, nên mua táo hữu cơ (nhất là tránh mua táo có nguồn gốc từ bên Tàu).
2/ Dùng những thuốc dinh dưõng bổ sung cho đúng
Uống đủ liều lượng vitamin D và calcium sẽ giảm rất nhiều rủi ro bị ung thư vì theo giáo sư Joan Lappe thuộc Đại học Creighton "Vitamin D giúp tăng cường hệ miễn nhiễm trong cơ thể và chống ung thư rất tốt". Da có thể sản xuất ra vitamin D nhờ ánh nắng Mặt trời, nhưng các bác sĩ cho biết là tốt nhất nên uống thuốc vitamin D bổ sung để bảo đảm có đủ vitamin này trong cơ thể (1,000-2,000 IU là đủ và an toàn).
3/ Làm chậm quá trình lão hoá (slow aging):
Hít dầu thơm Lavender hay Rosemary. Mùi thơm của Lavender (oải hương) giúp cho bạn ngủ ngon giấc vào ban đêm. Lavender cũng rất tốt cho bạn vào ban ngày. Theo nghiên cứu mới đây, một số phụ nữ tình nguyện hít dầu thơm Lavender hoặc Rosemary (Oải hương hoặc Hương dạ thảo) nguyên chất trong 5 phút. Kết quả cho thấy là mức hormone cortisol trong nước bọt giảm 24 %. Điều này rất tốt vì cortisol là hormone gây căng thẳng tâm thần, làm tăng huyết áp lên và hủy hoại hệ miễn nhiễm. Hơn nữa, những người hít nước dầu thơm Lavender (oải hương) có nồng độ thấp hoặc nước dầu thơm Rosemary (hương dạ thảo) có nồng độ cao sẽ thải được dễ dàng hơn các gốc tự do tức là những phân tử làm tiến trình lão hoá và bệnh tật tăng nhanh.
4/ Cắt giảm cholesterol (cut cholesterol).
Thí nghiệm tại Đại học ở Pennsylvania cho thấy là nếu ăn 1½ ounce (hoặc một nắm) pistachios mỗi ngày thì sau 4 tuần cholesterol toàn phần giảm trung bình 6,7 % và cholesterol xấu (LDL) giảm 11,6%. Lợi ích chính của sự suy giảm này là rủi ro bị bệnh tim sẽ giảm theo (nếu mức cholesterol toàn phần giảm đươc 7 % thì rủi ro bị bệnh tim giảm đến 14 %). Theo giáo sư Penny Kris-Etherton trưởng nhóm nghiên cứu thì pistachios là nguồn cung cấp tốt nhất các sterol thực vật tức là những hợp chất có tác dụng hấp thụ cholesterol. Cũng nên biết là 1 oz pistachios chứa 100 calorie, vì vậy nên bớt dầu giấm (dressing) hoặc nên ít dùng bơ hay dầu và rắc thêm pistachios lên trên sà-lách.
Dùng mật lúa mạch thay vì dùng đường. Mật lúa mạch (buckwheat honey) cũng có những lợi ích khác, như làm chậm sự ôxy-hoá của chất LDL (cholesterol xấu) bởi vì khi cholesterol xấu này bị ôxy-hoá thì sẽ tạo những mảng (plaque) lắng đọng lên thành mạch máu.
5/ Làm dịu các cơn bừng nóng (cool hot flashes)
Hãy thở thật sâu. Theo 3 nghiên cứu mới nhất thì thở đằng bụng thật sâu và chậm, có thể giảm nhịp độ bị các cơn bừng nóng xuống phân nửa. Lý do bị các cơn bừng nóng, một phần là vì estrogen giảm, nhưng các chuyên gia nghiên cứu cho rằng tinh trạng căng thẳng thần kinh có phần trách nhiệm trong đó vì đã kích khích mạnh hệ thần kinh giao cảm. Cách giải quyết là thở thật sâu để thúc đẩy hệ thần kinh đối giao cảm tăng hoạt động phản ứng thư giãn của cơ thể và nhờ thế mà nhịp tim sẽ chậm lai, cơ bắp sẽ thư giãn, và huyết áp sẽ giảm. Bạn hãy ngồi thoải mái trên một chiếc ghế, thở thật sâu, hít vào đằng mũi. Thở ra đằng miệng. Nhắm mắt lại để khỏi bị phân tâm… Giữ làm sao cho bụng ấn vào thấy mềm, như vậy bụng có thể lên xuống theo mỗi nhịp thở.
6/ Giữ cho mắt được tinh tường (keep your vision sharp).
Ăn một quả trứng hoặc cà rốt cũng tốt. Nghiên cứu cho thấy "trứng" là nguồn tốt nhất để cung ứng chất chống ôxy-hoá carotenoid bổ cho mắt. Lutein và zeaxanthin là hai chất carotenoid chủ yếu đối với mắt vì chỉ có hai chất này là có bổ dưỡng cho phấn vàng của võng mô mắt. Trứng không chứa nhiều lutein và zaxanthin bằng các loại rau có lá xanh đậm, nhưng theo giáo sư Elizabeth Johnson thì cơ thể hấp thu các chất chống ôxy-hoá này từ “trứng” dễ dàng hơn. Bạn đừng nên e ngại là mức cholesterol sẽ tăng nếu ăn trứng bởi vì ăn một quả trứng mỗi ngày tăng lượng lutein trong máu lên 26% và zeaxanthin lên 38 %, mà không làm tăng mức cholesterol hay triglycetrides.
7/ Tránh đừng để bị viêm (reduce dangerous inflammation)
Ăn một tô ngũ cốc nguyên hạt. Nhóm Iowa Women’s Research Group đã quan sát khoảng 42 ngàn phụ nữ ở thời kỳ mãn kinh trong vòng 15 năm đã báo cáo là những phụ nữ ăn từ 11 khẩu phần ngũ cốc nguyên hạt trở lên mổi tuần sẽ có ít nguy cơ bị chết vì những xáo trộn do viêm gây ra so với những người ăn ít hơn (xáo trộn do viêm gây ra là những bệnh có liên hệ tới chứng viêm mãn tính kể cả tiểu đường, hen suyễn và bệnh tim). Theo giáo sư David R. Jacobs thuộc Đại học Minnesota thì "Ngũ cốc nguyên hạt chứa những thành phần có hoạt tính sinh học của cây. Những gì giúp cho cây sống được thì cũng giúp cho người ăn cây đó sống được". Các ngũ cốc nguyên hạt nên dùng là oatmeal (bột yến mạch), brown rice (gạo lức), dark bread (bánh mì đen), whole grain breakfast cereal, bulgur, và popcorn (bắp rang)
8/ Rèn luyện sức mạnh cơ bắp (build muscle strength)
Duỗi thẳng chân. Nếu bắp thịt chân bị cứng thì bạn hãy duỗi thẳng chân ra. Làm như vậy bạn sẽ không những cải thiện tính chất mềm dẻo mà còn giúp tăng cường sức mạnh của cơ bắp. Thí nghiệm thực hiện trong 6 tuần lễ với 30 ngụời lớn bị cứng gân hố khoeo (hamstrings) chứng tỏ là nếu luyện tập co duỗi chân 5 ngày một tuần thì sẽ làm bắp thịt bớt cứng và gia tăng mức vận động.
9/ Tăng chất chống ôxy-hoá (boost antioxidants).
Thêm trái bơ (avovado) vào sà-lách. Rau (vegetable) đều không có chất béo, nhưng chúng ta lại cần chất béo trong bữa ăn để hấp thu các chất carotenoid chống ung thư. Trong môt thí nghiệm tại Đại Học Ohio, một số người tình nguyện đã ăn salade có trái bơ lát mỏng hoặc không có thêm trái bơ. Thử máu cho thấy là những người ăn trái bơ có một lượng lutein cao gấp 5 lần, alpha carotene gấp 7 lần và beta carotene gấp 15 lần. Ăn trái sung (figs, figues) phơi khô. Các trái cây sấy khô chứa nhiều chất chống ôxy-hoá, đặc biệt là trái sung và trái mận (plums). Một nhúm trái sung khô (lối 1 ½ ounce, lối 42 gr) tăng khả năng chống oxy hoá lên 9 % gần như gấp đôi so với một tách trà xanh. Ăn sà-lách trái cây. Một hỗn hợp cam, táo, nho, và blueberries có sức mạnh chống oxy hoá gấp 5 lần so với khi chỉ ăn có một trong những thứ trái cây ấy mà thôi. Các thành phần dùng để trộn sa-lách trái cây sắp theo thứ tự độ chứa phenol là việt quất (cranberries), táo, nho đỏ, dâu, dứa, chuối, đào, cam và lê. (Phenol là một loại hoá chất thực vật có thể giảm rủi ro bị bệnh mãn tính).
10/ Giữ nụ cười lành mạnh (keep your smile healthy).
Hãy hôn thắm thiết người bạn tình. Theo bác sĩ nha khoa Anne Murray thuộc Viện Academey of General Dentistry, nụ hôn làm tiết nước bọt trong miệng và như vậy các vi khuẩn làm sâu răng sẽ bị tiêu diệt. Nếu chẳng may bạn chẳng có ai … để mà hôn thì hãy chịu khó dùng loại kẹo chewing gum không đường có chứa xilytol.
11/ Bảo vệ bao tử chống vi khuẩn (protect your stomach from bugs)
Vặn thấp nhiệt độ tủ lạnh. Nếu nhiệt độ trong tủ lạnh cao hơn 40 độ F (lối 3,5 °C) thì thức ăn trong tủ lạnh sẽ bị hư vì các vi khuẩn bắt đầu sẽ nhân bội lên. Tại Hoa Kỳ mỗi năm có trên 75 triệu người bị bệnh do thức ăn bị nhiễm khuẩn và số người chết lên đến cả 5,000 người. Vì vậy tủ lạnh phải có bộ phận điều chỉnh để giữ cho nhiệt độ đủ thấp.
12/ Ngăn ngừa chứng đau đầu (prevent headache)
Hãy ngẩng đầu lên. Bác sĩ Roger Cady, phó chủ tịch hội National Headache Foundation, nhận định [/B][/I]"Tư thế của đầu là một trong những yếu tố có liên quan đến đau đầu được ít người biết đến nhất". Một trong những tư thế có hại là "chúi đầu về phía trước" (forward head posture-FHP). Nếu cổ bạn cúi về phiá trước, bạn sẽ phải ngước đầu lên để nhìn, điều này có thể làm các dây thần kinh và cơ bắp ở phiá dưới sọ đầu bị đè ép. Tư thế FHP này thường xảy ra khi làm việc nhiều với máy tính.

Bác sĩ Colleen Baker thuộc Headache Care Center, Springfield, MO, đưa ra những khuyến cáo sau đây nhằm giúp bạn giữ cho đầu thẳng mỗi khi sử dụng máy tính:
- Tưởng tượng có một sợi dây buộc vào đỉnh đầu và kéo lên trên.
- Kiểm điểm định kỳ xem tai của bạn có ở ngay phía trên vai hay không.
- Sắp đặt để máy điện toán nhắc nhở bạn lặp lại hai điều trên đây sau mỗi nửa tiếng đồng hồ.
13/ Giữ cho trí óc minh mẫn.
Uống 2 tách trà xanh mỗi ngày. Nghiên cứu cho thấy trà xanh điều hoà mức cholesterol và có thể giảm rủi ro bị ung thư. Các nhà khoa học còn nhận định trà xanh bảo vệ chức năng nhận thức. Và càng uống nhiều trà xanh thì càng tốt. Một nghiên cứu tại Nhật trên 1000 người ở tuổi trên 70 cho thấy những người uống 2 tách trà xanh mỗi ngày đạt đươc thành quả tốt khi làm một số trắc nghiệm về khả năng trí óc (kể cả trí nhớ). Có thể còn có ảnh hưởng lên sự minh mẩn tinh thần, chẳng hạn như sự giao tiếp với bạn bè trong khi nhâm nhi tách trà. Phải chăng chính nhờ vào điều này mà tỷ lệ bị "sa sút trí tuệ" (dementia) kể cả Alzheimer tại Nhật thấp hơn so với Hoa Kỳ, vì người Nhật thường hay uống trà xanh.
Có người đã nói: "Đừng để chết vì thiếu kiến thức hiểu biết". Thực ra đã có rất nhiều người đã chết vì thiếu sự hiểu biết tối thiểu kể cả những người còn trẻ. Qua kinh nghiệm cuộc sống và qua tham khảo các tài liệu y học mới nhất, ước mong sẽ giúp các bậc cao niên sống lâu, sống khỏe, sống vui, … và tăng thêm nhiều tuổi thọ.

SINH-LẢO-BỆNH-TỬ là quy luật bất biến muôn đời của thiên nhiên mà con người dù sống ở thời nào cũng phải bắt buộc chấp nhận và không có ai có thể tránh khỏi được! Vì vậy hãy an tâm mà sống vui, khỏe cho đến hơi thở cuối cùng và ra đi thanh thản, nhẹ nhàng, không để lại dấu vết ô nhục nào cho hậu thế. Tiếc thay, ngày nay chúng ta chứng kiến có vài hạng người ngông cuồng, ngạo mạn, phách lối, hắc dịch đến khó tin, luôn chạy theo danh vọng, chức quyền, sự giàu sang và đánh mất đi cái nhân tính thiện lương của con người khi mới chào đời, bất chấp luân lý, đạo dức, thậm chí chà đạp cả luật pháp mà xã hội con người đã dày công thiết lập ra. Tuy nhiên, "gieo gió gặt bảo", "ác giả ác báo" kiểu này, làm sao mà bọn xấu, kẻ ác có thể thoát khỏi lưới Trời đã giăng để trừng phạt bọn chúng được???
Cho nên cứ yên tâm mà sống theo tâm niệm "Tâm ổn thân khỏe", dù già trẻ gì cũng sẽ được mãn nguyện suốt đời!!!