Các khoáng chất hiếm nhất trên Trái Đất

[june04]

Hai khoáng chất hiếm gặp nhất trên thế giới là kyawthuite và painite đều chỉ được tìm thấy ở Myanmar.


Kyawthuite là khoáng chất hiếm nhất trên thế giới. Ảnh: NHM

Khoáng chất hiếm nhất trên Trái Đất là kyawthuite. Giới nghiên cứu chỉ biết duy nhất một tinh thể được tìm thấy ở vùng Mogok của Myanmar. Cơ sở dữ liệu khoáng chất của Viện Công nghệ California mô tả đây là một viên đá quý màu cam sậm nhỏ (1,61 karar) được Hiệp hội Khoáng chất Quốc tế chính thức công nhận vào năm 2015. Tuy nhiên, giới nghiên cứu biết rất ít về kyawthuite.

Khoáng chất hiếm thứ hai trên thế giới là painite, tinh thể hình lục giác có màu đỏ sậm. Dù hiện nay có thể tìm thấy dễ dàng hơn trước, khoáng chất này vẫn cực hiếm. Năm 1952, nhà sưu tập đá quý người Anh Arthur Pain mua được hai viên đá màu đỏ ở Myanmar. Pain tặng viên đá cho Bảo tàng Anh vào năm 1954 để nghiên cứu sâu hơn. Một mẫu vật painite khác từ Myanmar xuất hiện vào năm 1979. Tính đến năm 2001, đây là ba mẫu vật painite duy nhất được biết tới trên thế giới.


Một viên đá painite khai quật ở Myanmar. Ảnh: Gem Trader

George Rossman, giáo sư khoáng chất học ở Viện Công nghệ California, công bố nghiên cứu về cấu tạo của painite trên tạp chí Khoáng chất học năm 2018. Thông qua nghiên cứu này, Rossman xác định ngoài những thành phần mà các nhà khoa học ở Bảo tàng Anh đã xác định đúng ban đầu là nhôm, boron, canxi và oxy, painite còn chứa zirconium cùng với vanadium và chromium, khiến cho khoáng chất này có màu đỏ sậm như hồng ngọc.

Tuy nhiên, điều khiến painite cực hiếm gặp và chỉ được tìm thấy ở Myanmar là quá trình hình thành khoáng chất. Painite là tinh thể borate, có nghĩa nó chứa boron. Boron cực khó kết hợp với zirconium. Trên thực tế, painite là khoáng chất duy nhất mà hai nguyên tố này kết hợp trong tự nhiên. Giới nghiên cứu vẫn chưa tìm ra lý do. Zirconium và boron cũng không tồn tại cạnh nhau với mật độ lớn và trạng thái của chúng không ổn định lắm so với kết hợp cùng nguyên tố khác. Painite có thể trị giá lên tới 60.000 USD/carat và viên đá càng ít tỳ vết càng có giá trị cao.