Toàn cảnh biến động thời tiết tại California trong 10 ngày qua

[trungthuc]

Dòng sông khí quyển (atmospheric river) mạnh nhất vẫn đang vùi dập California với lũ lụt gây ra thiệt hại nặng tại một số khu vực từ Bắc đến phía Nam. Đợt gió mạnh và mưa xối xả mới nhất ập đến California trong những ngày gần đây đã gây ra thiệt hại đáng kể dọc theo bờ biển miền Trung của tiểu bang vào ngày thứ Hai, 9 tháng Giêng. Lở bùn, đường bị sập và lũ lụt khiến cho nhiều người dân bị mắc kẹt trong xe cộ và nhà cửa.

Tâm biển báo động tại Sausalito khi cơn bão quét qua San Francisco Bay Area những ngày thượng tuần tháng 1/2023 (Ảnh: Justin Sullivan/Getty Images)

Lũ quét khiến cho các cư dân ở Montecito và một số khu vực thuộc quận hạt Santa Barbara phải bị sơ tán vào đúng ngày dịp kỷ niệm năm năm trận lở đất đã giết chết 23 người ở khu vực cao cấp, nơi sinh sống của nhiều nhân vật nổi tiếng như Hoàng tử Harry và bà vợ Meghan Markle. Đây cũng là nơi xảy ra trận lở đất năm 2018 xuất phát từ một khu vực bị thiêu rụi do một đám cháy rừng lớn.

Dự kiến lũ sẽ tiếp tục kéo dài sang ngày thứ Ba, 10/1 này. Tình hình thời tiết có thể xấu hơn khiến cho chính quyền địa phương phải ra lệnh sơ tán và đóng cửa các đường cao tốc chính từ bán đảo Monterey đến Santa Barbara. Trên khắp quận hạt Santa Cruz vào hôm sáng thứ Hai, điện thoại của cư dân nhận được các cảnh báo khẩn cấp về lũ quét với khuyến cáo mọi người không nên ra khỏi nhà trừ khi có trường hợp cấp bách. Nước dâng cao, lở đất và cây bị đổ khiến cho việc đi lại ngoài đường rất nguy hiểm và tìm nơi trú ẩn cũng rất khó khăn.

Ở Watsonville, nhiều con đường bị đóng buộc những ai còn ngoài đường phải đi đường vòng dài qua các cánh đồng nông trại để đến được nơi an toàn. Cơ quan Thời tiết Quốc gia (National Weather Service-NWS) cảnh cáo lũ quét đe dọa tính mạng ở Montecito và chung quanh quận hạt Santa Barbara sau khi dòng lũ nhấn chìm các con đường và gây ra lở đất nghiêm trọng. Khoảng 15 cm lượng mưa đã đổ xuống Santa Barbara vào tối hôm thứ Hai và gần 32 cm tại San Marcos Pass ở vùng núi phía Đông Bắc, tờ The Washington Post cho biết.

Tổng thống Joe Biden đã tuyên bố tình trạng khẩn cấp cho California vào thứ Hai theo yêu cầu của Thống đốc Gavin Newsom, dọn đường cho sự hỗ trợ từ Cơ quan Quản lý Khẩn cấp Liên bang (Federal Emergency Management Agency) sau khi những cơn bão đã giết chết 14 người trong 10 ngày (nhiều hơn số người dân bi thiệt mạng do cháy rừng trong hai năm qua).

Hơn 106,000 khách hàng đã bị mất điện vào chiều thứ Hai ở Bắc và Trung California, dù đã giảm so với hơn nửa triệu người vào Chủ nhật sau khi những cơn gió dữ dội làm đổ cây cối và các trụ điện từ Bay Area đến Thung lũng Sacramento (Sacramento Valley) làm cho ít nhất có hai người chết.

Khu vực Windsor, San Francisco Bay Area ngày 9/1/2023 (Ảnh: Justin Sullivan/Getty Images)
Theo NWS, những cơn mưa xối xả đến 8 cm chỉ trong vòng vài giờ sáng hôm thứ Hai và thêm gần chục cm nữa vào buổi chiều kèm theo lũ quét đã gây ảnh hưởng lớn đến vùng duyên hải miền Trung từ Paso Robles đến Oxnard. Các cơ quan dịch vụ công ích đang nổ lực sửa chữa thiệt hại cơ sở hạ tầng điện nhưng gió mạnh tiếp tục gây ra làm đổ cây cối, cột điện và thổi bay mái nhà của một công trình ở Hạt San Luis Obispo.

Dù nắng bắt đầu xuất hiện ở Bay Area vào đầu giờ chiều ngày thứ Hai, nhưng giông bão vẫn còn tiếp tục gây mưa lớn, gió mạnh và lũ quét. NWS mô tả đây là cơn bão mới nhất trong một loạt các "dòng sông khí quyển" tấn công California và dự đoán cường độ sẽ đạt cao điễm vào hôm nay thứ Ba 10/1/23.

Dòng sông khí quyển là một dải ẩm nhiệt đới sâu có khả năng vận chuyển một lượng hơi nước khổng lồ từ vùng nhiệt đới và gây ra lượng mưa kéo dài, rất lớn, gió lớn và lũ lụt. Scott Safechuck, phát ngôn viên của Sở Cứu hỏa Santa Barbara, cho biết lệnh sơ tán hôm thứ Hai là lệnh sơ tán đầu tiên ở toàn bộ thành phố này khi lượng mưa dự kiến sẽ lên đến 25 cm.

Lũ lụt ở Santa Cruz khiến cho dòng sông San Lorenzo dâng cao và người dân phải đi sơ tán. Những người bị mắc kẹt trong nhà đã được giải cứu bằng phương tiện cá nhân dọc theo con sông ở Felton. Có một con đường bị sập ở Aptos và một hố tử thần nuốt chửng một con đường ở vùng núi Santa Cruz.

Santa Rosa, San Francisco Bay Area ngày 9/1/2023 (Ảnh: Justin Sullivan/Getty Images)

Giám đốc Bộ Tài nguyên Nước California bà Karla Nemeth nói với các phóng viên: "Mối đe dọa lũ lụt hiện nay là một tín hiệu khí hậu xấu nữa cho California. Hết khẩn cấp do hạn hán và cháy rừng nay lại đến khẩn cấp do bão lũ!".

Các cư dân Wilton ở phía Nam quận hạt Sacramento phải di tản sau khi ban quản lý tình trạng khẩn cấp lo ngại sông Cosumnes sắp tràn qua các con đường chính khiến cho việc di chuyển sẽ khó khăn. Trong hơn 106,000 vụ mất điện ở California, đa số sống ở khu vực Sacramento và Monterey gần TP. San Francisco. Carly Gomez, một chuyên gia về khí tượng học tại ABC10 ở Sacramento viết trên Twitter: "Chưa bao giờ trong đời với tư cách là một người dân California, tôi gặp một cơn bão tàn phá dữ dội như vậy!".

Trong khi sức nặng của cơn bão tập trung vào phía Bắc và Trung California, Nam California cũng gánh chịu ảnh hưởng đáng kể. Cơ quan Dịch vụ thời tiết ở Los Angeles dự báo lượng mưa từ 5-10 cm (2 đến 4 inches) tại các bờ biển, thung lũng, và từ 10-20 cm (4 đến 8 inches) ở vùng núi và chân đồi. Cơ quan lưu ý: "Trận mưa mới cộng thêm và trận mưa tuần trước sẽ tạo ra việc nước bị tràn bờ trên các con sông lớn của khu vực. Nhiều con suối nhỏ hơn cũng đầy hoặc tràn bờ".

Một cây xăng bị gẩy đổ ở San Francisco Bay Area sau một trận bão ngày 5/1/2023 (Ảnh: Li Jianguo/Xinhua via Getty Images)

Tại San Diego, NWS đã cảnh cáo về nguy cơ lũ lụt tại quận Cam, Inland Empire và vùng núi San Bernardino/Riverside County; báo động khả năng có giông bão vào ngày thứ Ba, khi lượng mưa dự đoán sẽ lớn nhất và lan rộng nhiều nhất. Trong khi các vùng đất thấp của California phải đối mặt với mưa lớn và lũ lụt, số lượng tuyết được dự báo sẽ gây ra ảnh hưởng xấu cho giao thông ở địa hình cao của Sierra Nevada. Những gì bắt đầu như một bông hoa giấy và quả cầu tuyết nhỏ vào tối Chủ nhật đã biến thành cơn bão mùa đông vào lúc sắp sang ngày thứ Hai trên khu vực Donner Pass ở Sierra Nevada.

Đường sá bị xuống cấp nhanh chóng với những con đường chính như Donner Pass trở nên nguy hiểm. Xa lộ Liên tiểu bang 80 đi về phía Tây đã bị đóng cửa tại Truckee. Các phương tiện đi lại ở phía Tây Nyack phải dùng bánh xe có dây xích và có hệ dẫn động bốn bánh. Giao thông đã bị tạm dừng và lệnh đóng cửa hoàn toàn được công bố trước khi cơn bão mùa đông tấn công Sierra Nevada.

Đối với khu vực Lake Tahoe rộng lớn hơn, dự kiến tuyết sẽ dày từ 60 cm-150 cm(2 đến 5 ft) cho đến tối ngày thứ Ba ở độ cao 7,000 ft, nhưng có thể lên tới 180 cm (6 ft) ở độ cao 8,000 foot. Dự kiến sẽ có gió lớn từ 45 đến 60 dặm/giờ, đặc biệt vào đầu cơn bão và một số cơn gió mạnh hơn 100 dặm/giờ có thể xuất hiện trên đỉnh Sierra Ridge.

Scotts Valley ngày 9/1/2023 (Ảnh: Neal Waters/Anadolu Agency via Getty Images)

Ban đầu, tuyết rơi ở cả độ cao 5,000 ft, nhưng không khí ấm áp được dòng sông khí quyển đưa vào sẽ nhanh chóng gây ra mưa ở độ cao 7,000 ft vào giữa buổi sáng ngày thứ Ba. Đối với những nơi nhìn thấy toàn tuyết, có thể xảy ra hiện tượng tích tụ. Ở những khu vực có mưa, lớp tuyết mới rơi sẽ hấp thụ nước lỏng giống như miếng bọt biển làm mất sự ổn định của lớp tuyết.

Đó là lý do tại sao Trung tâm Dịch vụ Lâm nghiệp Sierra Avalanche liên bang cảnh cáo hãy theo dõi tuyết lở và dự đoán "tuyết lở sẽ còn lan rộng ở vùng núi với sức tàn phá lớn tại một số khu vực".

Trong 13 ngày qua, San Francisco đã ghi nhận lượng mưa gần 30 cm (11.16 inch), lớn nhất của thành phố kể từ năm1871. Vào đêm giao thừa Tết Dương lịch, lượng nước mưa 13 cm (5.46 inch) cao thứ hai được ghi nhận kể từ khi có các thống kê từ năm 1849.

Các cơn bão được dự báo sẽ chấm dứt vào cuối tuần này và tuần tới cho thấy đe dọa lũ lụt vẫn còn, dù các giới chức ở Bộ Tài nguyên nguồn nước của tiểu bang cho biết vẫn còn chỗ trống trong nhiều hồ chứa lớn, vì số lượng lưu trữ trên toàn tiểu bang mới chỉ đạt mức trung bình khoảng 78%. Một số hồ chứa nhỏ đã xả một ít nước vì lý do an toàn. Nhưng theo Trung tâm Dự báo Khí hậu (Climate Prediction Center) thuộc NWS, một đợt bão mới sẽ kéo đến California vào khoảng ngày 20/1 tới đây.