Các nhà nhân chủng học cho rằng ở con người, sự hấp dẫn t́nh dục phát triển thành t́nh cảm lăng mạn để nuôi dưỡng mong muốn được bên nhau.
Trong giai đoạn đầu của t́nh yêu lăng mạn, năo tạo ra các chất kích thích như phenylethylamine và dopamine, tạo ra cảm giác hưng phấn, động lực, say mê. Ảnh: Troy Freyee.
Charles Darwin bị ám ảnh bởi chiếc đuôi của con công. Lư thuyết chọn lọc tự nhiên của ông đơn giản là không giải thích được làm thế nào một đặc điểm như vậy, trông giống như trở ngại hơn là lợi thế thích nghi, lại có thể tiến hóa.
Tuy nhiên, bộ óc thiên tài bẩm sinh của Darwin cũng khiến ông nhận ra để có được sự lựa chọn thành công, phải có rất nhiều lựa chọn. Nói cách khác, tự nhiên phải có số lượng biến thể lớn nhất có thể về các đặc điểm khác nhau của mọi loại động vật.
Phạm vi này được cung cấp bởi sự lựa chọn giới tính, cơ chế lựa chọn bạn đời khiến cho các cá thể thuộc một giới phát triển những đặc điểm tiến hóa để thu hút thành viên khác giới.
Do đó, khi con công đực x̣e chiếc đuôi càng phô trương và có nhiều đốm, con cái càng cảm thấy bị kích thích và hấp dẫn t́nh dục đối với nó.
Càng nhiều đốm chứng tỏ sức khỏe và khả năng sinh sản của con đực càng tốt. V́ thế, khi chọn cái đuôi có nhiều đốm, điều mà con cái thực sự làm là vô t́nh chọn con đực đảm bảo sẽ sinh ra con khỏe mạnh, có khả năng sống sót.
Con người có cơ chế lựa chọn tương tự? Có vẻ như vậy, theo EL PAÍS.
Ít nhất là một cơ chế, v́ đàn ông đến từ hầu hết nền văn hóa đều cảm thấy đặc biệt bị thu hút bởi phụ nữ có tỷ lệ ṿng eo trên hông là 0,7 (7%). Một số gọi đó là thân h́nh đồng hồ cát. Nếu tỷ lệ đó được duy tŕ, trọng lượng cơ thể của người phụ nữ không thành vấn đề, bởi 0,7 dường như luôn là h́nh thể lư tưởng theo quan điểm của nam giới.
Ví dụ về điều này có thể được t́m thấy trong suốt lịch sử, từ các bức tranh, tác phẩm điêu khắc cổ điển đến nguyên mẫu của diva thời kỳ hoàng kim của Hollywood và cả phụ nữ ngày nay, khi h́nh dạng cơ thể như vậy thịnh hành.
Theo thời gian, chỉ có sự đánh giá mẫu mực về trọng lượng cơ thể phụ nữ là thay đổi (theo hướng giảm dần, trong quá khứ, cơ thể phụ nữ lư tưởng không có độ gầy bất thường như nhiều định kiến hiện tại), chứ không phải h́nh dáng.
Một số dữ liệu chỉ ra rằng phụ nữ có tỷ lệ ṿng eo trên hông là 0,7 có thể có tỷ lệ mắc các bệnh như tim mạch hoặc ung thư thấp hơn. Tuy nhiên, các yếu tố khác như hút thuốc, ô nhiễm và căng thẳng đă thay đổi thực tế tiềm ẩn này, khiến cho phụ nữ có tỷ lệ cơ thể khác nhau.
Dù thế nào đi nữa, đàn ông vẫn tiếp tục bị quyến rũ bởi h́nh thể đó. Giống như con công cái, con đực dường như cũng vô t́nh lựa chọn khả năng sinh sản.
Các cơ chế tương tự dường như cũng tồn tại theo hướng ngược lại, từ phụ nữ sang nam giới, nhưng chưa được nghiên cứu nhiều.
Mối quan hệ tiến hóa
Nhưng t́nh yêu ở đâu? Các nhà nhân chủng học nổi tiếng như Helen Fisher gợi ư rằng ở người, sự hấp dẫn dựa trên giới tính đă phát triển thành t́nh yêu lăng mạn hoặc đam mê từ góc độ tiến hóa, có xu hướng đảm bảo sự ổn định của cặp đôi để đảm bảo sự chăm sóc của cha mẹ đối với con cái.
T́nh yêu, trong bối cảnh này, được cấu thành như một cảm giác, cảm xúc xă hội và có ư thức, bao hàm không chỉ ham muốn mà c̣n cả đam mê và sự ràng buộc giữa 2 người trong mối quan hệ t́nh cảm.
Bộ năo của người đang yêu gây ra các phản ứng sinh lư và giải phóng chất hóa học để tạo ra cảm giác đó. Một mặt, nó gây ra việc sản xuất hormone tuyến sinh dục như nội tiết tố nam (androgen) hoặc nữ (estrogen) làm tăng ham muốn t́nh dục.
Trong giai đoạn đầu của t́nh yêu lăng mạn, năo cũng tạo ra các chất kích thích như phenylethylamine và dopamine, tạo ra trạng thái hưng phấn, động lực và say mê. Quan hệ t́nh dục cũng gây ra sự giải phóng các hormone như oxytocin và vasopressin, thúc đẩy mong muốn ở bên nhau.
Niềm đam mê ban đầu, đặc biệt là ở người trẻ đang yêu, cũng được đặc trưng bởi sự ức chế các chất trong năo như serotonin, chất ổn định tâm trạng hoặc vô hiệu hóa các vùng năo như vỏ năo trước, liên quan đến logic và lư luận. Có lẽ đó là lư do người ta nói rằng “t́nh yêu là mù quáng”.
Mặt khác, t́nh yêu và t́nh dục khác nhau ở chỗ cái này có thể xảy ra mà không có cái kia. Mặc dù cả 2 loại động cơ - t́nh yêu và t́nh dục - đều đ̣i hỏi sự thỏa măn khẩn cấp, động cơ t́nh dục thường được giải tỏa khi giao hợp, trong khi t́nh yêu có thể kéo dài nhiều năm.
Thế nhưng, t́nh yêu lại thay đổi theo thời gian.
Sự mănh liệt và đam mê ban đầu nhường chỗ cho t́nh yêu trưởng thành hơn, cảm xúc b́nh tĩnh hơn, nhất quán hơn, với bộ năo của những người yêu nhau tiết ra các chất khác nhau (như endorphin và enkephalin) tạo ra trạng thái thư giăn, hài ḷng và hạnh phúc ít đam mê hơn.
Những chất như vậy cũng có tính chất gây nghiện, khiến việc vượt qua sự chia ly hoặc mất người thân trở nên khó khăn hơn.
Tóm lại, mặc dù khác nhau và theo cách nào đó là độc lập, t́nh yêu và t́nh dục có mối quan hệ tiến hóa với nhau bằng cách liên quan đến việc sinh sản thành công và hoạt động trong thực tế với mức độ kết nối cao, tạo ra ảnh hưởng lẫn nhau quan trọng và có lợi.
VietBF@sưu tập