2 thái cực của Cộng hòa và Dân chủ trong cuộc đua tổng thống 2024

[june04]

Bầu cử tổng thống Mỹ 2024 còn một năm rưỡi nữa mới diễn ra nhưng cuộc đua đã sôi nổi, đặc biệt bên đảng Cộng hòa.
Cuộc đua tranh cử tổng thống Mỹ năm 2024 đang nóng lên từng tuần với sự xuất hiện của nhiều ứng cử viên mới, theo đài CBS News.

Cộng hòa rộn ràng

Tính tới tháng 4 đã có bốn đảng viên Cộng hòa tuyên bố tranh cử và khởi động vận động tranh cử.

“Ít đảng viên Dân chủ muốn ông Biden trở thành ứng cử viên năm 2024 của đảng này hơn những đảng viên Cộng hòa cũng nói như vậy về ông Trump” - Washington Post nhận định.

Tháng 11-2022, cựu Tổng thống Donald Trump là ứng cử viên đầu tiên chính thức tuyên bố tái tranh cử. Kể từ đó, ông Trump tăng cường công du đến các bang trong lịch bầu cử sơ bộ của đảng Cộng hòa như Iowa và New Hampshire. Ông Trump được coi là ứng cử viên hàng đầu cho khả năng nhận được đề cử của đảng Cộng hòa.

Dù vẫn duy trì sự nổi tiếng trong đảng nhưng những rắc rối pháp lý là vấn đề không nhỏ với ông Trump. Ngoài hai cuộc điều tra của Bộ Tư pháp do cố vấn đặc biệt Jack Smith dẫn đầu về việc xử lý các tài liệu được đánh dấu là mật được phát hiện tại Mar-a-Lago và về nỗ lực lật ngược kết quả của cuộc bầu cử tổng thống năm 2020, ông Trump còn vướng các cuộc điều tra đang diễn ra từ các công tố viên địa phương ở hạt Fulton (bang Georgia) và Văn phòng công tố Manhattan (bang New York). Tuy nhiên, ông Trump khẳng định chuyện bị truy tố sẽ không ngăn cản ông tranh cử tổng thống.

Bà Nikki Haley, cựu Thống đốc bang Nam Carolina và là đại sứ Mỹ tại Liên Hợp Quốc dưới thời ông Trump, tham gia cuộc đua giành đề cử tổng thống của đảng Cộng hòa từ giữa tháng 2, là người đầu tiên thách thức ông Trump. Bà Haley, 51 tuổi, mô tả mình là một phần của thế hệ lãnh đạo mới của đảng Cộng hòa và đề xuất các bài kiểm tra năng lực trí tuệ bắt buộc đối với các chính trị gia trên 75 tuổi, được cho là sự châm chọc đối với ông Trump 76 tuổi và với đương kim Tổng thống Joe Biden 80 tuổi.

Ngày 21-2, ông Vivek Ramaswamy gốc Ấn Độ, một cựu giám đốc điều hành công nghệ sinh học, là đảng viên Cộng hòa thứ ba tham gia cuộc đua và được coi là ứng cử viên sáng giá của đảng này. Mới 37 tuổi với tài sản ròng 600 triệu USD, ông Ramaswamy tuyên bố mình là một nhà tư bản thúc đẩy chủ nghĩa tư bản ưu việt và muốn Mỹ tách hoàn toàn khỏi Trung Quốc cả về kinh tế.

Ngày 2-4, ông Asa Hutchinson, cựu Thống đốc bang Arkansas, trở thành đảng viên Cộng hòa thứ tư tuyên bố tranh cử tổng thống năm 2024. Ông Hutchinson, 72 tuổi, tuyên bố phản đối nỗ lực lần thứ ba của ông Trump trong cuộc đua vào Nhà Trắng, mô tả khả năng đảng Cộng hòa đề cử ông Trump năm 2024 là “kịch bản tồi tệ nhất”.

Dân chủ và ông Biden chưa vội

Bà Marianne Williamson là đảng viên Dân chủ đầu tiên tuyên bố ứng cử. Bà Williamson, 70 tuổi, là một tác gia và từng tìm kiếm đề cử của đảng Dân chủ vào năm 2020 nhưng không thành công. Với quyết định tranh cử, bà Williamson là người đầu tiên thách thức với Tổng thống Mỹ Biden, mặc dù rất khó có khả năng bà sẽ giành được đề cử của đảng Dân chủ.

Nhân vật được nhắc đến nhiều nhất bên đảng Dân chủ là Tổng thống Biden, dù tới thời điểm này ông chưa chính thức ra tranh cử. Tuy nhiên, ông Biden đã nói rằng ông có “ý định” tái tranh cử và đệ nhất phu nhân Mỹ Jill Biden nói với hãng tin AP rằng chồng bà “chưa hoàn thành những gì ông ấy đã bắt đầu”.

Theo CBS News, khả năng ông Biden sẽ chính thức tuyên bố tranh cử sau khi cuộc điều tra các tài liệu được đánh dấu là mật được phát hiện tại văn phòng và nhà riêng của ông kết thúc ổn thỏa. Trang tin Axios dẫn ý kiến một số cố vấn và đồng minh thân cận của Tổng thống Biden cho biết ông Biden có thể ra tuyên bố tái tranh cử vào cuối tháng 7 hoặc muộn hơn.

Theo nguồn tin của Axios thì ông Biden và những người thân cận không nhận thấy có bất lợi gì hay thách thức đáng kể nào khi ông trì hoãn tuyên bố tranh cử, vì vậy ông có thể đứng ngoài cuộc chiến tranh cử thêm một thời gian và tập trung vào việc điều hành chính phủ. “Không có ứng cử viên Cộng hòa hoặc ứng cử viên tiềm năng nào có thể ảnh hưởng đến thời gian của chúng tôi” - một cố vấn của ông Biden nói với Axios.

Các cố vấn của ông Biden cũng tin rằng sự trì hoãn này có mặt tích cực nữa là cho phép ông Biden đối chiếu khả năng lãnh đạo của mình với sự hỗn loạn trong đảng Cộng hòa xung quanh việc ông Trump bị truy tố.

Ông Biden từng có lịch sử trì hoãn các thông báo về chiến dịch tranh cử tổng thống. Năm 2019, ông mất nhiều tháng để đưa ra quyết định cuối cùng. Theo các cố vấn của ông Biden, ngay cả sau khi ông đã quyết sẽ tranh cử thì ngày công bố cũng bị lùi lại nhiều lần.

Ông Biden vẫn đứng đầu bảng xếp hạng hai tháng một lần của tờ Washington Post về 10 đảng viên Dân chủ hàng đầu có nhiều khả năng trở thành ứng cử viên của đảng năm 2024 nhất.

Theo Washington Post, ông Biden có vẻ sẽ được hưởng sự tích cực từ kết quả cuộc bầu cử giữa nhiệm kỳ năm 2022 vốn có lợi cho đảng Dân chủ, lạm phát đang giảm bớt và có vẻ như đảng Cộng hòa sẽ dành cả năm tới cho một chiến dịch tranh cử hỗn loạn. Một yếu tố nữa cần lưu ý là đảng Dân chủ đang cố gắng đưa các Nam Carolina, Georgia và Michigan đi trước trong quy trình sơ bộ và cả ba đều là những bang tốt cho ông Biden.

Số ứng cử viên Cộng hòa sẽ còn tăng

Một nhân vật được đánh giá là ngôi sao đang lên bên đảng Cộng hòa và tỉ lệ ủng hộ theo sát nút ông Trump là ông Ron DeSantis, Thống đốc bang Florida. Ông DeSantis (44 tuổi) là một chính trị gia bảo thủ và theo chủ nghĩa dân túy. Tới thời điểm này, ông DeSantis vẫn chưa chính thức tuyên bố tranh cử, lý do theo các nhà quan sát vì ông vướng phải luật yêu cầu phải từ chức thống đốc Florida nếu đăng ký tranh cử. Tuy nhiên, hiện Thượng viện Florida đang xem xét dự luật cho phép ông vẫn được giữ chức vụ thống đốc bang dù có ra tranh cử tổng thống.

Cựu Phó Tổng thống Mỹ Mike Pence đang xem xét khả năng ra tranh cử và từng gợi ý rằng đảng Cộng hòa nên rời bỏ ông Trump, cấp trên cũ của mình. Ông Pence đã chỉ trích ông Trump về hành động của vị cựu tổng thống trong vụ bạo loạn tòa nhà Quốc hội ngày 6-1-2021, nói rằng sự “liều lĩnh” của ông Trump đặt ông (có mặt ở Quốc hội ngày hôm đó) vào nguy hiểm.

Ông Pence nói rằng ông tin là các cử tri Cộng hòa sẽ lựa chọn “khôn ngoan” vào năm 2024 và “những thời điểm khác nhau đòi hỏi sự lãnh đạo khác nhau”, đồng thời từ chối cam kết ủng hộ ông Trump nếu ông giành được đề cử của đảng Cộng hòa.

Cựu Ngoại trưởng Mike Pompeo cũng từng nói sẽ sớm đưa ra quyết định tranh cử.