Nước uống đóng chai quá hạn có dùng được không?

[june04]

Hạn dùng của nước đóng chai cảnh báo hóa chất từ chai đựng và môi trường sẽ bắt đầu ảnh hưởng đến hương vị của nước, đôi khi gây hại cho cơ thể.

Thời hạn sử dụng chính xác phụ thuộc vào từng thương hiệu nước đóng chai. Tại Mỹ, việc bán những chai nước đã quá hạn sử dụng là hoàn toàn hợp pháp nếu chúng được bảo quản đúng cách. Tuy nhiên, nước được bảo quản không đúng cách không chỉ có mùi khó chịu, mà còn có thể trở nên độc hại hoặc bị ô nhiễm.

Bryan Quoc Le, nhà hóa học thực phẩm và tác giả của 150 câu hỏi khoa học thực phẩm, cho biết nước đóng chai có mùi lạ thường là do vỏ chai đã bắt đầu phân hủy, khiến các hóa chất cực nhỏ tan vào trong nước. Các hợp chất này có thể làm cho nước có vị như thuốc, clo hoặc ozone.

Mỗi chai tiếp xúc với nước đều tiết ra hóa chất một chút. Một số hóa chất độc hại hơn những hóa chất khác, chẳng hạn như antimon có thể gây hại cho dạ dày và ruột, este phthalate có thể phá vỡ hệ thống nội tiết.

Các nghiên cứu cho thấy chai thủy tinh giải phóng ít este antimon và phthalate hơn so với chai nhựa. Hầu hết chai nước được làm từ nhựa polyetylen terephthalate (PET), loại nhựa này có xu hướng giải phóng nhiều antimon nhất trong số tất cả vật liệu làm chai thông thường.

May mắn, ngay cả chai nhựa PET cũng không giải phóng đủ hóa chất để làm cho nước bên trong trở nên độc hại. Theo thời gian, nước và chai đạt đến trạng thái cân bằng hóa học, từ đó chỉ một lượng nhỏ hợp chất nguy hiểm có thể xuất hiện trong đồ uống của bạn.

Bên cạnh đó, nơi bạn cất giữ nước cũng có thể ảnh hưởng đến hương vị của nước. Theo Hiệp hội Nước đóng chai Quốc tế, các phân tử không khí có thể di chuyển vào và ra khỏi chai. Ví dụ, nếu bạn để nước đóng chai bên cạnh một thùng sơn nhà hoặc chất tẩy rửa cống, hơi từ những dung môi gia dụng đó có thể xâm nhập vào chai và làm thay đổi hương vị bên trong.

Các nghiên cứu cho biết lượng hóa chất trong nước hết hạn sử dụng thường thấp hơn giới hạn do Cục Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Mỹ (FDA) đặt ra, nếu chúng được bảo quản chai ở nơi tối và mát. Nghiên cứu cho thấy các chai PET được làm nóng quá 30 độ C có thể giải phóng rất nhiều este phthalate. Đến quá 60 độ C có thể giải phóng antimon ở mức độ nguy hiểm. Vì vậy, một chai nước hết hạn lấy từ tủ lạnh có thể an toàn để uống, còn chai nước để quên trong cốp xe ô tô nóng, hoặc trên kệ đầy nắng có thể không đảm bảo an toàn.

Trong một số trường hợp hiếm gặp, mùi vị lạ của nước hết hạn có thể do vi sinh vật gây ra. Dù các công ty sản xuất nước đóng chai trải qua các quy trình nghiêm ngặt để giữ cho sản phẩm của họ hợp vệ sinh, tai nạn vẫn có thể xảy ra.

Ví dụ, vào tháng 4/2016, một số văn phòng kinh doanh ở Tây Ban Nha đã sử dụng nước suối đóng chai bị nhiễm norovirus. Kết quả khiến hơn 4.000 người đã có các triệu chứng viêm dạ dày, ruột như nôn mửa và sốt .

Ngoài ra, virus, nấm men, nấm mốc và vi khuẩn cũng có thể chui vào chai, thường là trong quá trình đóng gói hoặc vận chuyển. Nếu bạn uống ngay lập tức, vi khuẩn có thể sẽ không có thời gian để sinh sản ở mức độ lớn. Nhưng nếu để chai dưới ánh sáng mặt trời trong một thời gian dài, sẽ tạo ra một môi trường ấm áp, ổn định để chúng sinh sôi.

Nếu là một người tiết kiệm hoặc có ý thức về môi trường, bạn có thể tự hỏi làm thế nào để cứu vãn nước đóng chai đã hết hạn. Lựa chọn đầu tiên thường là đem cho vật nuôi uống, nhưng ý tưởng này có thể phản tác dụng vì những chất gây nguy hiểm cho sức khỏe của con người cũng có thể khiến vật nuôi bị bệnh. Thay vào đó, bạn nên lọc nước bằng than hoạt tính nhằm loại bỏ các chất gây ô nhiễm. Ngoài ra, đun sôi nước trong một phút sẽ tiêu diệt gần như tất cả mầm bệnh.