Bộ năo cũng giống như cơ thể người, sẽ lăo hóa theo thời gian và ảnh hưởng đến hiệu suất nhận thức. Nhưng tin vui là bạn hoàn toàn có cách để giúp năo bộ khỏe mạnh hơn ngay từ hôm nay.
Bộ năo co lại theo thời gian
Theo tạp chí Fortune, hầu hết các nghiên cứu chỉ ra rằng khối lượng năo bắt đầu thay đổi ở độ tuổi 30 hoặc 40. Sau tuổi 30, năo mất khoảng 50.000 tế bào thần kinh mỗi ngày và quá tŕnh này đi kèm với sự suy giảm hiệu suất nhận thức, ảnh hưởng đến trí nhớ.
Tuy nhiên theo Tiến sĩ Charles Bernick, nhà thần kinh học của Trung tâm Lou Ruvo Sức khỏe năo bộ Pḥng khám Cleveland (Mỹ), “đến độ tuổi 60-70 bạn mới bắt đầu thấy nhiều hiện tượng teo hoặc những thay đổi trong năo xảy ra, trong quá tŕnh lăo hóa và gặp các bệnh liên quan”.
“Theo tuổi tác, khối lượng năo suy giảm theo một cách có thể dự đoán được, trung b́nh giảm 5% mỗi thập kỷ sau tuổi 40. Đó là do sự kết hợp của việc mất tế bào, thoái hóa sợi, giảm thể tích của chính tế bào”, Tiến sĩ Charles Bernick cho biết thêm.
Ảnh minh họa
Có một sự khác biệt giữa teo năo do nguyên nhân liên quan đến tuổi tác và do liên quan đến bệnh tật. Tiến sĩ Bernick nhận định t́nh trạng đáng lo ngại xuất hiện khi tốc độ co nhanh hơn tuổi tác. Đó là khi bạn có dấu hiệu của một số căn bệnh như Alzheimer hoặc thay đổi mạch máu trong năo.
Mặc dù không có cách nào để theo dơi t́nh trạng teo năo do lăo hóa thông thường, nhưng các dấu hiệu cần lưu ư có thể kể đến như mất trí nhớ, khó giải quyết vấn đề hoặc khó t́m được câu từ để diễn đạt.
“Bệnh teo năo chỉ được phát hiện nếu bạn có triệu chứng như có những thay đổi trong trí nhớ hoặc chức năng nhận thức. Đó là lúc bạn cần chụp năo để chẩn đoán chính xác hơn”, Bernick nói.
Làm thế nào để tối đa hóa sức khỏe năo bộ?
Mặc dù không thể ngăn ngừa quá tŕnh lăo hóa nhưng bạn vẫn có cách để giúp năo của ḿnh khỏe mạnh hơn, giúp giảm nguy cơ phát triển các căn bệnh như Alzheimer.
Việc bạn cần làm đầu tiên là tập thể dục thường xuyên. Nghiên cứu của các nhà thần kinh học tại Đại học Illinois, Urbana-Champaign (Mỹ) đăng trên tạp chí Tạp chí Lăo khoa: Khoa học Y tế cho thấy sự suy giảm việc co năo ít hơn đang kể ở những người bơi lội, đi bộ, chạy bộ hoặc đạp xe ít nhất 20 phút mỗi ngày, vài ngày một tuần. Việc tập thể dục có lợi ích lớn hơn với nḥm người cao tuổi, được xem xét dựa trên kết quả các bài tập aerobics ở nhóm người 56-79 tuổi.
Thứ hai là kết hợp chế độ ăn giàu chất chống oxy hóa như chế độ ăn Địa Trung Hải. Theo nghiên cứu được công bố trên tạp chí BMC Medicine đầu năm 2023, những người ăn theo chế độ kiểu Địa Trung Hải truyền thống - giàu hải sản, trái cây và các loại hạt có nguy cơ mắc chứng mất trí nhớ thấp hơn tới 23% so với những người không ăn.
“Khuyến nghị của chúng tôi là tập trung vào dinh dưỡng hợp lư và bổ sung vitamin và khoáng chất thông qua chế độ ăn uống. Ăn một chế độ ăn uống cân bằng bao gồm nhiều loại rau quả, ngũ cốc nguyên hạt, chất béo lành mạnh nên là phương pháp ưu tiên của bạn. Chỉ khi thiếu một số vitamin hoặc khoáng chất nhất định th́ bạn mới nên t́m đến các chất bổ sung như creatine và omega-3”, Tiến sĩ Charles Bernick cho biết.
Thứ ba, cần chú ư và chăm sóc sức khỏe tinh thần để tâm trí cân bằng, tránh stress kéo dài. Thứ tư là ngủ đúng cách, thời gian đi ngủ và thức dậy đều đặn để nhịp sinh học hoạt động một cách nhất quán được các chuyên gia nhấn mạnh. Theo CNBC, các nghiên cứu cho thấy những người bị ngưng thở khi ngủ không được điều trị tăng nguy cơ mất trí nhớ trung b́nh 10 năm trước so với trung b́nh. 7-9 tiếng/đêm là thời gian lư tưởng để bộ năo khỏe mạnh.
Cuối cùng, bạn cũng cần theo dơi và quản lư huyết áp, cholesterol, bệnh tiểu đường. Việc kiểm soát huyết áp giúp giảm nguy cơ tổn thương mạch máu và nếu không thể tự làm điều nay, bạn nên nói chuyện với các bác sĩ để t́m ra phương pháp hiệu quả nhất. Tránh hút thuốc v́ những người hút thuốc có nguy cơ mắc chứng sa sút trí tuệ cao hơn 30% so với những người không hút thuốc, theo một nghiên cứu đăng trên tạp chí Science năm 2020.
VietBF@Sưu tầm