Rối loạn tiền đ́nh là vấn đề thường gặp ở nhiều người. Rối loạn gây các triệu chứng phổ biến là chóng mặt, mất thăng bằng… có thể chỉ xuất hiện trong thời gian ngắn rồi hết nhưng cũng có thể kéo dài, tái phát nhiều lần.
Tuy nhiên nhiều người chủ quan coi đó là một bệnh lành tính hoàn toàn. Đây là quan điểm sai lầm có thể dẫn tới nguy hiểm đến tính mạng v́ không được khám, sàng lọc, trong khi có thể do xơ vữa gây hẹp mạch máu hệ sống nền dẫn tới đột quỵ. Vậy, câu hỏi đặt ra rối loạn tiền đ́nh có dễ đột quỵ không, khi nào cần cảnh giác với bệnh cảnh này?
Hội chứng tiền đ́nh cấp thường biểu hiện từng cơn khởi phát nhanh với những triệu chứng như chóng mặt , buồn nôn hoặc nôn.
Theo thống kê năm 2015 tại Hoa Kỳ, mỗi năm có khoảng 2,6 triệu lượt khám tại khoa cấp cứu v́ các triệu chứng chóng mặt, buồn nôn và khoảng 150.000 người trong số này được chẩn đoán là hội chứng tiền đ́nh cấp.
Tuy nhiên sau khi khảo sát lại nguyên nhân th́ có tới khoảng 25% có hẹp động mạch hệ sống nền và chính những bệnh nhân này sẽ tiến triển nhồi máu năo nếu không được dự pḥng.
Để tránh những bỏ sót nguy hiểm này, cần phân biệt 2 loại chóng mặt, đó là chóng mặt ngoại biên và chóng mặt trung ương.
Bệnh nhân thiếu máu năo nên thường xuyên tập bài tập này tại nhà, nó sẽ giúp cải thiện t́nh trạng thiếu máu lên năo bằng cách kích thích ḍng chảy của máu bên trong cơ thể.
Hội chứng tiền đ́nh cấp thường biểu hiện từng cơn khởi phát nhanh với những triệu chứng như chóng mặt, buồn nôn hoặc nôn.
- Rối loạn tiền đ́nh trung ương
Chóng mặt trung ương là chóng mặt nguy hiểm trong đó có nguyên nhân xơ hẹp động mạch năo có thể tiến triển thành đột quỵ. Đây là rối loạn tiền đ́nh trung ương do các tổn thương nhân tiền đ́nh ở thân năo, tiểu năo. Nhóm bệnh này ít gặp, triệu chứng không rầm rộ. Tuy vậy nhóm bệnh này thường nguy hiểm và khó chữa hơn nhóm bệnh tiền đ́nh có nguyên nhân ngoại biên.
- Rối loạn tiền đ́nh có nguồn gốc ngoại biên
Do tổn thương hệ tiền đ́nh ngay tại vùng tai trong. Triệu chứng thường rầm rộ, bệnh nhân chóng mặt và mất thăng băng nhiều nhưng không nguy hiểm đến tính mạng. Đa số mọi người hay mắc nhóm bệnh này.
Dấu hiệu rối loạn tiền đ́nh
Tùy thuộc vào mức độ nghiêm trọng của rối loạn tiền đ́nh mà người bệnh có các dấu hiệu khác nhau.
- Đối với người bệnh mắc hội chứng tiền đ́nh ngoại vi sẽ có các biểu hiện như:
+ Chóng mặt có hệ thống: Các vật quay xung quanh người bệnh hay ngược lại. Biểu hiện rơ nhất thường là khi người bệnh thay đổi tư thế, đặc biệt là đứng lên ngồi xuống một cách đột ngột hoặc khi vừa ngủ dậy.
Rối loạn tiền đ́nh đi kèm với huyết áp cao... có thể là nguyên nhân dẫn đến đột quỵ, đe dọa tính mạng người bệnh.
+ Cơ thể mất thăng bằng, choáng váng , đầu óc quay cuồng, cơ thể loạng choạng, đứng không vững; Rối loạn thị giác: hoa mắt, chóng mặt, mất phương hướng.
+ Rối loạn thính giác: Ù tai. Khi bệnh nhân có dấu hiệu ù tai phải đến khám sớm và điều trị tích cực. Nếu điều trị muộn bệnh để lại di chứng giảm thính lực (giảm sức nghe), hoặc điếc, có tiếng ve kêu, dế kêu.. trong tai, đặc biệt về đêm.
Ngoài ra, người bệnh c̣n có thể có biểu hiện buồn nôn hoặc nôn; Mất ngủ, người mệt mỏi, thiếu tập trung (Nhăn cầu rung giật) hoặc hạ huyết áp.
- Đối với người bệnh mắc hội chứng tiền đ́nh trung ương sẽ có các biểu hiện như:
+ Biểu hiện chóng mặt: Bệnh nhân thường không chóng mặt dữ dội, có cảm giác bồng bềnh như trên sóng.
+ Giảm thính lực: Ù tai, nghe kém.
+ Biểu hiện rung giật nhăn cầu nhiều hướng, có cả rung giật nhăn cầu dọc.
Dáng đi như người say rượu, bệnh nhân thường không đi theo một đường thẳng, hay đi h́nh zic zắc. Mất phối hợp động tác (bệnh nhân không thể làm chính xác động tác) và đôi khi có thay đổi giọng nói khi phát âm một số âm như âm "Ô".
Tuy nhiên, để chẩn đoán rối loạn tiền đ́nh người bệnh cần phải đến cơ sở y tế để được thăm khám và chẩn đoán.
Ngoài những biểu hiện lâm sàng các bác sĩ sẽ chỉ định làm một số xét nghiệm chuyên biệt như: xét nghiệm điện, xét nghiệm xoay ṿng, xét nghiệm âm ốc tai, chụp cộng hưởng MRI năo (có thể phát hiện các khối u, đột quỵ và sự bất thường về mô mềm khác mà có thể gây chóng mặt hoặc ngất).
Tóm lại: Các triệu chứng của rối loạn tiền đ́nh không cảnh báo sự trầm trọng về bệnh lư nhưng khi nó xuất hiện kèm theo các hiện tượng: sốt cao trên 38 độ C; đau nhức đầu đột ngột; giảm hoặc mất thị lực; nói khó; mất thính giác; không thể định hướng không gian hoặc thời gian; mất ư thức; run rẩy chân tay; tê đầu ngón chân, ngón tay; chao đảo, dễ té ngă; nhịp tim nhanh hoặc chậm bất thường, đau tức ngực,... th́ cần đến gặp bác sĩ ngay v́ nó cảnh báo các bệnh lư nguy hại cho sức khỏe và tính mạng người bệnh.
Với những bệnh nhân chóng mặt, đặc biệt có nhiều yếu tố nguy cơ xơ vữa mạch máu (tăng huyết áp, đái tháo đường, nghiện thuốc lá, tăng mỡ máu, bệnh nhân cao tuổi…) nếu biểu hiện chóng mặt thường xuyên hoặc bất thường th́ nên được khám chuyên khoa và khảo sát mạch máu năo sớm. Bởi rối loạn tiền đ́nh đi kèm với một vài bệnh lư như thiếu máu năo, tiểu đường, huyết áp cao... có thể là nguyên nhân dẫn đến đột quỵ, đe dọa tính mạng người bệnh.
Rối loạn tiền đ́nh là t́nh trạng quá tŕnh truyền dẫn và tiếp nhận thông tin của tiền đ́nh bị rối loạn hoặc tắc nghẽn do dây thần kinh số 8 hoặc động mạch nuôi dưỡng năo bị tổn thương hay các tổn thương khác ở khu vực tai trong và năo.
Bất cứ ai dù ở độ tuổi nào cũng có thể mắc bệnh rối loạn tiền đ́nh nhưng người lớn tuổi có nguy cơ mắc bệnh cao hơn người trẻ. Ước tính cứ 100 người trên 40 tuổi trở lên th́ có khoảng 35 người mắc bệnh rối loạn tiền đ́nh.
Những người đă từng bị chóng mặt có nhiều khả năng bị choáng váng, hoa mắt, mất thăng bằng... trong tương lai. Tăng nguy cơ bị bệnh rối loạn tiền đ́nh.
Lưu ư: Khi có những dấu hiệu rối loạn tiền đ́nh kể trên hoặc bất cứ những thay đổi bất thường của cơ thể bạn cần đi khám càng sớm càng tốt để các bác sĩ thăm khám, chẩn đoán và có phương pháp điều trị bệnh kịp thời.
VietBF@sưu tập