Theo như thị trường sụp đổ sau khi Canada khuyến khích nông dân nuôi lợn rừng đạt đỉnh điểm vào năm 2001 và một số nông dân thất vọng đă cắt hàng rào, thả rông động vật ra ngoài khiến nạn ‘siêu lợn hoang’ đang lan dần làm cho Canada nhức đầu đang lan dần sang Mỹ, mặc dù chúng đă lang thang khắp lục địa trong nhiều thế kỷ, nhưng vấn đề của Canada chỉ bắt nguồn từ những năm 1980 khi nước này khuyến khích nông dân nuôi lợn rừng.
Lợn rừng gần LaBelle, Florida.
Số lượng “siêu lợn” khó tiêu diệt bùng nổ ở Canada đang đe dọa tràn về phía nam biên giới, và các tiểu bang phía bắc như Minnesota, North Dakota và Montana của Hoa Kỳ đang thực hiện các bước để ngăn chặn cuộc xâm lược.
Ở Canada, lợn rừng lang thang ở Alberta, Saskatchewan và Manitoba gây ra mối đe dọa mới. Chúng thường là những giống lai kết hợp kỹ năng sinh tồn của lợn rừng Á-Âu với kích thước và khả năng sinh sản cao lợn nhà để tạo thành một “siêu lợn” lan rộng ngoài tầm kiểm soát.
Ông Ryan Brook, giáo sư tại Đại học Saskatchewan và là một trong những người có thẩm quyền hàng đầu của Canada về vấn đề này, gọi lợn rừng là “động vật xâm lấn mạnh nhất trên hành tinh” và “một vụ lật tàu sinh thái”.
Lợn không có nguồn gốc từ Bắc Mỹ. Ông Brook nói, mặc dù chúng đă lang thang khắp lục địa trong nhiều thế kỷ, nhưng vấn đề của Canada chỉ bắt nguồn từ những năm 1980 khi nước này khuyến khích nông dân nuôi lợn rừng. Thị trường sụp đổ sau khi đạt đỉnh điểm vào năm 2001 và một số nông dân thất vọng đă cắt hàng rào, thả rông động vật ra ngoài.
Hóa ra lũ lợn rất giỏi sống sót qua mùa đông ở Canada. Thông minh, dễ thích nghi và có nhiều lông, chúng ăn bất cứ thứ ǵ, kể cả cây trồng và động vật hoang dă. Chúng ủi đất khi chúng t́m sâu bọ và cây trồng. Chúng có thể lây lan những căn bệnh tàn khốc đến các trang trại chăn nuôi lợn như sốt lợn châu Phi. Và chúng sinh sản nhanh chóng. Một con lợn nái có thể đẻ sáu con trong một lứa và nuôi hai lứa trong một năm.
Điều đó có nghĩa là 65% số lợn rừng trở lên có thể bị giết mỗi năm và con số này sẽ vẫn tăng lên, ông Brook nói. Ông nói rằng việc săn bắn chỉ làm cho vấn đề trở nên tồi tệ hơn. Tỷ lệ thành công của những người đi săn chỉ khoảng 2% đến 3% và một số tiểu bang đă cấm săn bắn v́ điều đó khiến lợn trở nên cảnh giác và sống về đêm - khó truy lùng và tiêu diệt hơn.
Lợn rừng đă gây thiệt hại khoảng 2,5 tỷ đô la cho mùa vụ ở Mỹ mỗi năm, chủ yếu ở các tiểu bang miền nam như Texas. Và chúng có thể hung dữ với con người. Một phụ nữ ở Texas bị lợn rừng giết chết vào năm 2019.
Ông Brook cho biết việc tiêu diệt lợn rừng không c̣n khả thi ở Manitoba và Saskatchewan. Nhưng t́nh h́nh không phải ở đâu cũng vô vọng và một số tiểu bang ở Mỹ đă tiêu diệt chúng. Ông nói, điều quan trọng là có một hệ thống phát hiện có thể t́m thấy chúng sớm và nhanh chóng, sau đó đáp ứng nhanh chóng.
Ông Brook và các đồng nghiệp của ông đă ghi nhận 62.000 trường hợp nh́n thấy lợn rừng ở Canada. Các cuộc khảo sát trên không đă phát hiện ra chúng ở cả hai bên biên giới, Canada và North Dakota, Mỹ. Họ cũng đă ghi lại một cảnh tượng ở Manitoba cách Minnesota 28 km.
Ông Brook nói: “Không ai có thể ngạc nhiên khi lợn bắt đầu đi qua biên giới đó nếu chúng chưa làm vậy.” “Câu hỏi là: Điều ǵ sẽ được thực hiện với chúng?”
Ông Brook cho biết Montana là tiểu bang nghiêm túc nhất trong việc ngăn chặn lợn rừng. Chính quyền cấm nuôi và vận chuyển lợn rừng trong tiểu bang.
Ông Brook nói: “Con đường duy nhất phía trước là bạn phải thực sự quyết liệt và bạn phải sử dụng tất cả các công cụ có được.”
Điều đó có thể bao gồm các bẫy lớn trên mặt đất với những cái tên như “BoarBuster” hoặc súng lưới bắn từ máy bay trực thăng. Một số tiểu bang và tỉnh áp dụng các chương tŕnh theo dơi “Squeal on Pig” do cộng đồng huy động. Các nhà khoa học cũng đă nghiên cứu các chất độc như natri nitrit, nhưng chúng có nguy cơ gây hại cho các loài khác.
Minnesota nằm trong số các tiểu bang đang cố gắng ngăn chặn đàn lợn lan rộng. Bộ Tài nguyên Thiên nhiên của tiểu bang dự kiến sẽ công bố một phúc tŕnh vào tháng 2 để xác định những lỗ hổng trong kế hoạch quản lư và khuyến nghị các bước pḥng ngừa mới. Trong khi đó, Bộ Nông nghiệp Hoa Kỳ đang sử dụng máy bay và máy bay không người lái để tăng cường giám sát dọc biên giới phía bắc.
Minnesota được tuyên bố là tiểu bang đă tiêu diệt được lợn rừng sau khi Cơ quan Động vật hoang dă USDA bắn chết một nhóm lợn vào năm 2016 lang thang khỏi trang trại và trở thành hoang dă ở góc xa về phía tây bắc của tiểu bang - nhưng không phải trước khi chúng bắt đầu sinh sản và thành lập một khu bảo tồn động vật hoang dă. Ông Gary Nohrenberg, giám đốc Cơ quan Động vật hoang dă Minnesota, nói, theo những ǵ ông biết, chưa có con lợn rừng thực sự nào đến được tiểu bang của ông.
Theo USDA, lợn hoang đă được báo cáo ở ít nhất 35 tiểu bang. Cơ quan này ước tính tổng số lợn ở các tiểu bang này vào khoảng 6 triệu con.
Ông Mike Marlow, phụ tá giám đốc chương tŕnh cho biết, kể từ khi triển khai Chương tŕnh Quản lư Lợn hoang Quốc gia vào năm 2014, USDA đă cung cấp tài chính cho 33 tiểu bang. Ông cho biết mục tiêu là tiêu diệt lợn rừng ở những nơi có quần thể thấp hoặc mới nổi, đồng thời hạn chế thiệt hại ở những nơi chúng đă sinh sôi như Texas và các tiểu bang phía đông nam.
Chương tŕnh đă thành công ở một số tiểu bang có số lượng nhỏ như Vermont, New York, Pennsylvania, New Hampshire, Wisconsin và Washington, ông cho biết. Những con vật này thỉnh thoảng bị phát hiện và nhanh chóng bị tiêu diệt ở Bắc Dakota.
Ông Marlow nói: “Tôi nghĩ chúng tôi đang đạt được những bước tiến lớn hướng tới thành công.” “Nhưng việc tiêu diệt không phải là chuyện trong tương lai gần.”