Hẹp động mạch cảnh âm thầm gây đột quỵ não

[troopy]

Đột quỵ não là nguyên nhân gây tử vong thứ ba sau bệnh tim mạch và ung thư, phần lớn do nhồi máu não, hẹp động mạch cảnh vì xơ vữa.

Ngày 20/12, TS.BS Ngô Gia Khánh, Trưởng Khoa Phẫu thuật Lồng ngực và Mạch máu, Bệnh viện Bạch Mai, cho biết như trên, thêm rằng hẹp động mạch cảnh là bệnh lý khá phổ biến, đặc biệt là ở người lớn tuổi hoặc có bệnh lý tim mạch, đái tháo đường, tăng huyết áp, hút thuốc lá, uống rượu bia...

Bệnh thường diễn biến âm thầm, khi nhập viện thì thường đột quỵ. Ở giai đoạn nhẹ, bệnh nhân chỉ cần điều trị nội khoa, uống thuốc và theo dõi thường xuyên. Giai đoạn tối cấp hay cấp tính sẽ điều trị bằng thuốc tiêu sợi huyết hoặc lấy huyết khối cơ học.

Xử lý mảng xơ vữa động mạch cảnh (giai đoạn bán cấp và mạn tính) có hai phương pháp là nong đặt stent và phẫu thuật để bóc mảng xơ vữa. Phương pháp phẫu thuật bóc lớp nội mạc gây xơ vữa được ưu tiên chỉ định trong điều trị xơ vữa động mạch cảnh. Phẫu thuật nhằm loại bỏ mảng xơ vữa là nguyên nhân gây hẹp mạch cảnh ở người bệnh.

Phẫu thuật bóc nội mạc động mạch cảnh là một thủ thuật để loại bỏ mảng xơ vữa tích tụ trong lớp nội mạc động mạch gây hẹp hoặc tắc nghẽn lòng mạch. Mục đích là giảm nguy cơ đột quỵ ở những người có động mạch cảnh bị hẹp nghiêm trọng.


Bác sĩ kiểm tra cho bệnh nhân trước khi xuất viện, ngày 20/12. Ảnh: Minh Quyết

TS Khánh cho biết trong ba năm gần đây, khoa Phẫu thuật Lồng ngực và Mạch máu đã phẫu thuật cho 200 bệnh nhân hẹp động mạch cảnh. Độ tuổi trung bình của các bệnh nhân là 70, trong đó nam nhiều hơn nữ, 80% so với 20%. Bệnh nhân có các bệnh lý phối hợp gồm tăng huyết áp, đái tháo đường, hút thuốc lá, rối loạn mỡ máu...

Các bệnh nhân này cũng mắc bệnh mạch máu phối hợp như mạch vành, động mạch chi dưới, động mạch thân, động mạch chủ. Trong số 200 bệnh nhân có 65% nhập viện với triệu chứng tai biến mạch não và tai biến thoáng qua, 35% không có triệu chứng gì.

Ca hẹp động mạch cảnh thứ 200 được phẫu thuật thành công là một bệnh nhân 65 tuổi tiền sử huyết áp cao, mỡ máu, xuất hiện cơn đột quỵ thoáng qua cách đây 3 năm, không để lại di chứng gì. Gần đây, bệnh nhân đau đầu, chóng mặt nhiều hơn, khám tại Viện Tim mạch Quốc gia, Bệnh viện Bạch Mai, được phát hiện hẹp động mạch cảnh hai bên.

Đây là trường hợp điển hình cho tình trạng xơ vữa động mạch cảnh tiến triển thầm lặng, không có triệu chứng. "Khi phát hiện, cả hai bên động mạch cảnh đã hẹp trên 90%, nếu không được xử lý sớm sẽ gây đột quỵ bất cứ lúc nào", bác sĩ Khánh nói. Bệnh nhân đã được phẫu thuật, loại bỏ mảng xơ xữa mạch cảnh bên trái, hiện sức khỏe ổn định, ra viện, hai tuần sau phẫu thuật tiếp bên phải.

PGS.TS Đào Xuân Cơ, Giám đốc Bệnh viện Bạch Mai, cho biết 10 năm trước nhiều ca bệnh khó như trường hợp bệnh nhân này đến Bạch Mai đều phải chuyển viện. Những năm gần đây bệnh viện phối hợp đa chuyên khoa, thực hiện thành công, hiệu quả nhiều kỹ thuật khó, trong đó có phẫu thuật bóc xơ vữa động mạch cảnh, giảm nguy cơ đột quỵ.

Các bác sĩ khuyến cáo người có nguy cơ cao (người cao tuổi hoặc tiền sử bệnh tim mạch, tiểu đường, cao huyết áp, mỡ máu..) cần tầm soát bệnh lý động mạch cảnh để phát hiện sớm và điều trị kịp thời. Bên cạnh đó, duy trì lối sống lành mạnh, thường xuyên vận động, tập thể dục, tuân thủ chế độ điều trị và đơn thuốc của bác sĩ, đồng thời theo dõi, kiểm tra định kỳ để phòng ngừa bệnh tái phát.

VietBF@sưu tập