Tiết trời lạnh giá có liên quan đến Chu kỳ Mặt Trời, khi nào sẽ có đợt rét đậm mới?

[Romano]

Không chỉ xuất phát từ việc Trái Đất ấm lên và gió từ Bắc Cực thổi xuống phía Nam nhiều hơn, mà những đợt rét đậm trong mùa Đông còn có liên quan tới Chu kỳ Mặt Trời. Vậy chu kỳ này là gì và tính theo chu kỳ này thì mùa Đông nào sẽ có kiểu thời tiết “rét thấu xương” nữa?
Miền Bắc và Bắc Trung Bộ nước ta đã rét đậm rét hại suốt nhiều ngày liền trong tháng 1. Ở nhiều nơi khác trên thế giới như Trung Quốc, Mỹ, Ấn Độ, châu Âu…, trời cũng rất rét, tuyết rơi nhiều kỷ lục, khiến nhiều người bất ngờ bởi đã tưởng rằng mùa Đông năm nay sẽ ấm do El Nino.

Thực tế, một nghiên cứu được công nhận rộng rãi của ĐH Exeter (Anh) chỉ ra rằng, khi Chu kỳ Mặt Trời ở giai đoạn “yếu” thì vào mùa Đông, Bắc Cực sẽ ấm hơn nhưng ở châu Âu và châu Á lại có những đợt rét hơn hẳn mức trung bình.Theo Tiến sĩ Indrani Roy ở ĐH Exeter, mỗi Chu kỳ Mặt Trời kéo dài trung bình 11 năm, được tính dựa trên số lượng vết đen trên bề mặt Mặt Trời (SSN). Chu kỳ Mặt Trời - bao gồm sự thay đổi về SSN - có liên quan đến xoáy cực và dao động ở Bắc Cực, từ đó ảnh hưởng đến thời tiết mùa Đông ở châu Á và châu Âu.

Ông Roy nói cụ thể hơn, vào những mùa Đông mà SSN có xu hướng thấp thì Bắc Cực ấm lên, còn mùa Đông ở châu Âu, châu Á và Bắc Mỹ sẽ có những đợt lạnh hơn, dễ có nhiều băng tuyết hơn. Còn khi SSN có xu hướng cao thì ngược lại, mùa Đông ít có những đợt rét đậm hơn. “Dù còn có nhiều yếu tố khác gây ảnh hưởng đến thời tiết, nhưng vẫn không thể không tính đến sự ảnh hưởng mạnh mẽ của Chu kỳ Mặt Trời. Trong những mùa Đông gần đây, (chúng tôi) đều đã ghi nhận ảnh hưởng đó” - ông Roy khẳng định.

Vậy những tháng đầu năm 2024, SSN đang ở tình trạng nào?

Theo Cơ quan Khí quyển và Đại dương Quốc gia Mỹ (NOAA), mức SSN thấp đang trên đà giảm từ tháng 11/2023 đến tháng 3/2024, trùng với những đợt rét kỷ lục ở nhiều nước (tháng 12/2023 và tháng 1/2024). Sau đó SSN sẽ tăng dần.

Đợt giảm mạnh SSN tiếp theo được dự báo sẽ diễn ra vào cuối năm 2026, đầu năm 2027, như vậy mùa Đông năm 2026-27 được cho là sẽ lại có những đợt rét đậm nữa.