Theo như cái chết của nhà đối lập Nga Navalny, chỉ chưa đầy một tháng trước cuộc bầu cử có thể sẽ đưa ông Putin lên nắm quyền thêm 6 năm, làm dấy lên làn sóng chỉ trích Nga từ phía cộng đồng quốc tế. Alexei Navalny là người thường chỉ trích gay gắt Tổng thống Nga Vladimir Putin. Ông từng bị đầu độc và cuối cùng đă chết trong tù.
Nhà đối lập Nga Alexandre Navalny chết trong tù ngày 16/02/2024. AP - Michael Probst
Từ hôm qua, 16/02/2024, các nước phương Tây đồng loạt lên án Matxcơva về cái chết của nhà đối lập hàng đầu ở Nga Alexei Navalny. Theo nhà chức trách Nga, ông Navalny đă chết trong một nhà tù ở vùng Bắc Cực trong hoàn cảnh chưa được rơ ràng.
Trong một thông cáo ngắn gọn hôm 16/02/2024 nhà chức trách Nga chỉ báo cho biết là họ đă cố hết sức để cấp cứu cho ông Navalny nhưng đă không thể cứu sống nhà đối lập mà t́nh trạng sức khỏe đă suy yếu nhiều sau vụ ông bị đầu độc vào năm 2020 và sau đợt tuyệt thực trong tù vào năm 2021.
Ngay từ tối qua, chính phủ Anh Quốc đă triệu các nhà ngoại giao của sứ quán Nga ở Luân Đôn lên để nói rơ chính Matxcơva "phải chịu trách nhiệm hoàn toàn" về cái chết của ông Navalny. Chính phủ Anh Quốc c̣n yêu cầu tiến hành "một cuộc điều tra đầy đủ và minh bạch" Đây cũng là yêu cầu của tổng thư kư Liên Hiệp Quốc Antonio Guterres.
Tổng thống Mỹ Joe Biden cũng hôm 16/02/2024 đă cáo buộc tổng thống Nga Vladimir Putin "có trách nhiệm về cái chết của Navalny", mà ông xem là "một tiếng nói mạnh mẽ của sự thật". Trong cuộc họp báo chung với tổng thống Ukraina Volodymyr Zelensky tại Paris, tổng thống Pháp Emmanuel Macron nhận định cái chết của Navalny thể hiện "sự yếu đuối của điện Kremlin và nỗi sợ các nhà đối lập". Tổng thống Zelensky th́ cho rằng nhà đối lập Nga "đă bị sát hại như hàng ngàn người khác, chỉ v́ một người duy nhất, Putin".
Liên Hiệp Châu Âu đă lên án chế độ Nga về cái chết của Navalny. Thủ tướng Úc Anthony Albanese ngày 17/07/2024 cũng có phản ứng tương tự.
Riêng nước Đức, nơi mà nhà đối lập Navalny từng được chữa trị sau khi bị đầu độc, phản ứng như thế nào về cái chết của ông ? Từ Berlin, thông tín viên Pascal Thibaut tường tŕnh:
"Đối với nước Đức, tin về cái chết của Alexeï Navalny gây ra cú sốc kép, bởi v́ Berlin đă từng đón tiếp nhà đối lập, lúc đó là nạn nhân của một vụ đầu độc ở Nga và chính các bác sĩ Berlin đă cứu sống ông trước khi ông Navalny vài tháng sau đó quyết định trở về nước.
Là người đă cam kết chữa trị cho nhà đối lập Nga, cựu thủ tướng Angela Merkel đă vào bệnh viện để thăm ông. Hôm qua, bà Merkel cho biết “bị chấn động rất mạnh”, cho rằng “một tiếng nói can đảm đă bị dập tắt bằng những phương pháp kinh khủng”.
Đối với đương kim thủ tướng Đức Olaf Scholz, Alexeï Navalny “rất có thể đă trả giá bằng mạng sống cho sự can đảm của ông”. Trong một thông cáo, tổng thống Đức Steinmeier viết : “Ông ấy đă dấn thân hết sức ḿnh cho một tương lai dân chủ của nước Nga. Một tương lai mà chế độ Putin muốn ngăn cản bằng quyền lực tàn bạo của ông ta”.
Tại Berlin, nơi mà Navalny đă được chữa trị, hàng trăm người biểu t́nh đă đến tưởng niệm ông trước sứ quán Nga với biểu ngữ như “Putin là một kẻ sát nhân”. Ngay cả các nhật báo của Đức, b́nh thường tỏ ra chừng mực, cũng đăng những b́nh luận tố cáo thẳng thừng “Navalny đă bị sát hại. Putin là kẻ sát nhân”, trên tờ Tagesspiegel của Berlin. Nhật báo Frankfurter Allgemeine th́ xem đây là “một vụ án mạng chính trị”.
Ngoài Đức, tại nhiều nước châu Âu khác cũng như tại Hoa Kỳ, tối qua, hàng trăm người đă tập hợp để tưởng niệm nhà đối lập Nga và lên án chế độ Putin.