Theo như lời phát biểu tại cuộc họp báo bên lề cuộc họp quốc hội thường niên ở Bắc Kinh, Ngoại trưởng Trung Quốc Vương Nghị nói Mỹ đang bám vào những nhận thức sai lầm về Trung Quốc và vẫn chưa thực hiện “lời hứa” của ḿnh mặc dù đă có một số tiến bộ kể từ khi Tổng thống Joe Biden và Chủ tịch Tập Cận B́nh gặp nhau vào tháng 11 năm ngoái, nhưng vẫn trao đổi giữa hai nước chỉ có thể tiếp tục nếu cả hai bên tôn trọng và thừa nhận sự khác biệt của ḿnh.
Ngoại trưởng Trung Quốc Vương Nghị họp báo bên lề kỳ họp Quốc Hội Trung Quốc ở Bắc Kinh, Trung Quốc, ngày 07/03/2024. REUTERS - Tingshu Wang
Mạnh mẽ chỉ trích Hoa Kỳ duy tŕ áp lực kềm tỏa Trung Quốc, ca ngợi quan hệ đối tác Matxcơva - Bắc Kinh và khẳng định Trung Quốc « có chủ quyền chính đáng » tại Biển Đông. Đó là ba phát biểu nổi bật trong cuộc họp báo tại Bắc Kinh ngày 07/03/2024 của ngoại trưởng Trung Quốc Vương Nghị.
Liên quan đến tranh chấp chủ quyền ở Biển Đông và căng thẳng tại eo biển Đài Loan, hăng tin Mỹ AP ghi nhận, tránh nêu đích danh Hoa Kỳ, nhưng ngoại trưởng Trung Quốc quy trách nhiệm cho Washington gây bất ổn tại hai khu vực này. Bắc Kinh luôn xem Đài Loan là một phần lănh thổ không thể tách rời của Hoa Lục và khẳng định chủ quyền trên gần 90 % diện tích Biển Đông.
Phát biểu bên lề kỳ họp Quốc Hội, lănh đạo ngoại giao Trung Quốc thậm chí c̣n hù dọa : « Trung Quốc sẽ có những hành động đáp trả trước các hành vi khiêu khích quá đáng » và « khuyên các quốc gia ngoài khu vực tránh khuấy động t́nh h́nh, tránh đứng về phe nào, tránh quấy rối ở Biển Đông ». Về Đài Loan, ngoại trưởng Vương Nghị nhắc lại Bắc Kinh đă vạch ra lằn ranh đỏ « rất rơ ràng » : « Đài Loan không bao giờ được phép tách rời khỏi đất mẹ ».
Về xung đột tại Gaza, ngoại trưởng Trung Quốc nhấn mạnh thảm họa nhân đạo tại vùng lănh thổ Palestine này là một « nỗi ô nhục » trong một thế giới « văn minh » của thế kỷ 21. Bắc Kinh chủ trương một Nhà nước Palestine phải được quốc tế công nhận.
Về Ukraina, ông Vương Nghị đă mạnh mẽ bảo vệ một quan điểm « công bằng và khách quan » của Trung Quốc. Từ hơn hai năm chiến tranh Ukraina, Trung Quốc luôn giữ « thế trung lập » và đặt ḿnh vào vị trí một đối tác trung gian đáng tin cậy, nhưng như AFP ghi nhận, quan hệ hữu hảo với Matxcơva khiến nhiều người hoài nghi về lập trường đó của Bắc Kinh.
Từ Bắc Kinh, thông tín viên Stéphane Lagarde tường thuật về cuộc họp báo sáng nay của ngoại trưởng Trung Quốc :
« Trong chưa đầy hai giờ đồng hồ, trả lời 21 câu hỏi đă được gửi đi từ trước, ông Vương Nghị đă đề cập đến toàn bộ những thách thức mà siêu cường thứ hai thế giới phải đối mặt, dưới lăng kính của chính sách ngoại giao mới của Trung Quốc dựa trên nguyên tắc ‘trật tự và b́nh đẳng’. Một đài truyền h́nh Nga được phép đặt câu hỏi thứ nh́ với ngoại trưởng Trung Quốc. Đấy là cơ hội để Vương Nghị chỉ trích phe chủ trương ‘chính sách bá quyền’. Đồng thời ông đề cao liên minh Bắc Kinh - Matxcơva, khẳng định đây không là một trật tự quốc tế mới, mà là một ‘mô h́nh mới’ trong quan hệ giữa các siêu cường.
Ông nói : ‘Với tư cách là những siêu cường và thành viên thường trực Hội Đồng Bảo An Liên Hiệp Quốc, Trung Quốc và Nga đă xây dựng một mô h́nh hoàn toàn khác với thời Chiến tranh Lạnh’.Ngoại trưởng Trung Quốc nói thêm : Mối bang giao Bắc Kinh - Matxcơva trái ngược hẳn với ‘quan điểm sai lạc’ về Trung Quốc của Hoa Kỳ.
Hăng tin Mỹ Bloomberg đă đặt câu hỏi thứ ba về quan hệ Mỹ-Trung vốn đă có những tiến bộ từ cuộc gặp 'lịch sử' giữa lănh đạo hai nước tại San Francisco hồi tháng 11 năm ngoái. Ông Vương Nghị đáp : Xung đột giữa hai quốc gia lớn như Trung Quốc và Hoa Kỳ là điều ‘không tưởng’, tuy nhiên, ‘nếu như Mỹ cứ giật ḿnh mỗi lần nhắc đến Trung Quốc th́ làm sao hai cường quốc này có thể tạo dựng niềm tin ? Hoa Kỳ muốn được thịnh vượng, nhưng lại ngăn cản các nước khác phát triển, th́ đối với quốc tế, đâu là công lư ?’
Ngoại trưởng Trung Quốc kết luận : Trong một thế giới 'với nhiều biến động' Trung Quốc là một điểm tựa cho ḥa b́nh, ổn định và công lư. Nhận xét này được đưa ra trong một pḥng họp báo mà một lần nữa đă chật kín các phóng viên đại diện cho các nước phương Nam. Một phóng viên đài truyền h́nh Ai Cập đă hoan nghênh thái độ ‘công bằng’ của Trung Quốc ủng hộ người Palestine ».