Dịp hè này, có nhiều sinh viên mới ra trường thuộc thế hệ Z sẽ lập tức nhận ra hiện thực phũ phàng cho thấy, họ phải gánh vác khoản nợ tiền học phí cao nhưng lại có rất ít có sự bảo đảm là sẽ t́m được việc làm sau khi vừa tốt nghiệp đại học. Vấn đề nan giải này là lư do tại sao mà có nhiều người hiện đang gợi ư rằng, nên khuyến khích học sinh tốt nghiệp trung học theo học các ngành nghề có kỹ thuật cao không chỉ là một giải pháp thay thế phù hợp mà c̣n có thể giúp cứu văn được một số ngành nghề đang tuyệt vọng t́m kiếm nhân sự mới.
Từ thợ sửa ống nước và thợ điện đến thợ hàn, thợ cơ khí xe hơi, và cho đến công nhân xây dựng, số cơ hội việc làm trong những ngành nghề thủ công cần kỹ năng cao này đang vượt xa con số nhân sự sẵn có để lấp đầy nhu cầu cấp bách cần thiết.
Theo một cuộc nghiên cứu gần đây của công ty tư vấn
McKinsey, từ năm 2022 cho đến năm 2032, số cơ hội việc làm cho thợ thủ công có tay nghề cao hàng năm dự kiến sẽ cao gấp 20 lần mức tăng ṛng nhân viên mới hàng năm (mức tăng ṛng là sự chênh lệch giữa số nhân viên thuê mới và số nhân viên nghỉ làm trong cùng một khoảng thời gian), khiến cho các công ty sẽ bị thiệt hại hơn 5,3 tỷ USD mỗi năm.
Theo tổ chức bất vụ lợi đại diện cho các giám đốc đào tạo nghề nghiệp và kỹ thuật (CTE) cấp tiểu bang
Advance CTE, vào năm 2023, với sự chú trọng hơn vào t́nh trạng thiếu công nhân có tay nghề cao, 47 tiểu bang đă cho ban hành 115 chính sách có liên quan đến vấn đề đào tạo nghề nghiệp và huấn luyện kỹ thuật.
Theo ông Kevin Koehler, chủ tịch Hiệp hội ngành Xây dựng ở Michigan (CAM), một phần nguyên nhân bị khan hiếm thợ thủ công có tay nghề cần thiết cho công việc là sự kỳ thị gắn liền với việc lựa chọn con đường sự nghiệp đó thay v́ theo học tiếp bậc đại học.
Ông nói với giới báo chí rằng,
"Rơ ràng, đó là vấn đề khá đau đầu với những học sinh sắp tốt nghiệp bậc trung học. Điều mà họ không nhận thấy ra là các ngành nghề thủ công cũng đem lại những lợi ích toàn diện, với một số công việc có thể đem về hơn 100,000 USD mỗi năm để chu cấp cho gia đ́nh của họ".
Tuy nhiên, một yếu tố có thể tiếp thêm ḷng nhiệt thành cho sinh viên Thế hệ Z là thành phần công nghệ hiện có trong nhiều công việc sẵn có này, ông Koehler cho biết.
"Mọi thứ đang được điện toán hóa, từ ngành xây dựng mô h́nh trực tuyến, sử dụng thiết bị bay (drone) điều khiển từ xa bằng vô tuyến tại các địa điểm làm việc, cho đến rất nhiều công việc in 3D. Điều đó đang tạo thêm sức hấp dẫn mới cho một số học sinh này", ông cho biết thêm.
Một người thợ sửa xe hơi đứng bên bàn làm việc tại một cơ sở bảo tŕ xe hơi ở Louisville, Kentucky, ngày 13/01/2022. (Ảnh: Jon Cherry/Getty Images)
Tuy nhiên, các tiểu bang có ngành sản xuất tiến triển nhanh như Michigan đang bị ảnh hưởng đặc biệt nặng nề bởi t́nh trạng bị thiếu thợ thủ công lành nghề. Theo Sở Lao động và Cơ hội Kinh tế ở Michigan, chỉ riêng các vị trí lao động thủ công tay nghề cao sẽ tạo ra khoảng 47,000 cơ hội việc làm hàng năm cho đến năm 2028.
Ông Koehler cho biết, một trong những yếu tố quan trọng hơn mà ông nhận thấy là sự thiếu chú trọng vào các ngành nghề thủ công cần đến kỹ năng ở nhiều trường trung học trên toàn quốc, bao gồm cả ở tiểu bang Michigan.
"Các môn dạy nghề và nghệ thuật thường là những khoản mục chi tiêu đầu tiên bị cắt giảm trong ngân sách trường học", ông nói.
"Chúng tôi đang vận động rất nhiều và liên tục tập trung trước Quốc hội Michigan, để xin nguồn tài trợ nhằm hỗ trợ một số môn học cần thiết như vậy. Nghe này, học sinh cần được thông báo rằng, họ sẽ tốt nghiệp các chương tŕnh đào tạo nghề này với chứng chỉ để kiếm được việc làm chứ không phải là ra trường với khoản nợ 124,000 USD tiền học phí đại học".
T́nh trạng tiến thoái lưỡng nan về việc thiếu nguồn thợ thủ công có kỹ năng cao đang ảnh hưởng đến nhiều ngành nghề, bao gồm cả các công ty xây dựng nhà cửa đang cố gắng bổ sung cho nguồn cung cấp nhà ở tồn kho đang cạn kiệt dần ở Hoa Kỳ.
Nguồn nhân lực là mối quan tâm hàng đầu
Hiệp hội các công ty thầu Xây dựng Nhà ở Quốc gia (
NAHB) nhận thấy trong một cuộc khảo sát rằng, nguồn nhân lực là yếu tố quan tâm hàng đầu của ngành này, với 85% số công ty thầu dự kiến sẽ gặp vấn đề về chi phí và tính sẵn có của nguồn nhân lực trong tương lai, sẽ tăng lên từ mức 13% kể từ năm 2011.
Trong hơn một thập niên qua, các chủ tiệm sửa chữa xe hơi đă phải chật vật để t́m ra đủ con số kỹ thuật viên để làm việc trên những chiếc xe hơi đời mới mà khách hàng của họ mang đến sửa chữa. Một nghiên cứu gần đây của
TechForce Foundation cho thấy số lượng học viên tốt nghiệp đă hoàn tất chương tŕnh sau bậc trung học trong lĩnh vực xe hơi đă giảm đến 20% kể từ năm 2020, với mức giảm 11,8% xảy ra chỉ trong ṿng một năm.
TechForce thông báo rằng Hoa Kỳ sẽ cần đến con số kỹ thuật viên xe hơi nhiều hơn gấp bốn lần so với số lượng học viên sẽ tốt nghiệp trong năm năm sắp tới.
Vấn đề nan giải này đă trở nên quen thuộc với những người đang cố gắng điều hành các cửa hàng sửa chữa xe hơi nhỏ một cách hiệu quả, chẳng hạn như bà Nicole Miskelley, giám đốc của
PMR Auto and Diesel Repair ở Marion, Illinois.
Bà nói với giới truyền thông: "Chúng tôi chắc chắn vẫn đang gặp khó khăn trong việc t́m kiếm các thợ cơ khí và thường xuyên thiếu người làm. Hiện tại, chúng tôi có năm không gian để sửa chữa nhưng chỉ có ba kỹ thuật viên, bao gồm cả chủ cửa hàng".
Bà Miskelley cho biết, các loại xe đến cửa hàng của bà để sửa chữa hiện nay đang khiến việc t́m thợ sửa chữa có mức kỹ năng cần thiết để sửa chữa được những chiếc xe này càng trở nên khó khăn hơn.
"Xe hơi đời mới không giống như loại xe hơi hồi 20 đến 30 năm trước", bà nói.
"Có trang bị rất nhiều thiết bị điện tử trong xe và thợ cơ khí phải có học qua lập tŕnh. Bây giờ quư vị thậm chí c̣n không thể sửa nổi thắng trên một số loại xe nếu không biết cách cho tắt các thiết bị điện tử để tiếp cận với bộ phận thắng xe. Bọn trẻ ngày nay vẫn bị ép vào đại học mà không được học nghề chuyên môn rơ ràng nào cả".
Việc tuyển dụng cho
PMR đă trở nên khó khăn đến mức công ty hiện đang phải cho đăng tin t́m người ở Chicago, cách Marion hơn 5 giờ lái xe.
Bà Miskelley nói thêm:
"Thực ḷng mà nói, điều tốt nhất chúng tôi có thể hi vọng là họ muốn rời khỏi thành phố và chuyển đến đây để có một cuộc sống đơn giản hơn và có việc làm ngay khi đến nơi".
Các công ty trên khắp Hoa Kỳ cũng đang nỗ lực t́m kiếm thợ sửa ống nước, thợ lắp đặt đường ống, và thợ lắp đặt đường ống hơi nước. Cục Thống kê Lao động Hoa Kỳ ước tính rằng từ nay đến năm 2031, sẽ có 48,600 vị trí tuyển dụng cho những kỹ năng đó.
Một trong những trở ngại lớn hơn đối với những người như ông Koehler và Hiệp hội Xây dựng ở Michigan là nâng cao nhận thức cho các trường học, các bậc cha mẹ, và học sinh rằng có những vị trí làm công việc thủ công sẵn có mà họ có thể đáp ứng được tốt hơn so với những kỹ năng họ có thể đạt được khi có bằng đại học.
Ông nói,
"Họ được yêu cầu phải vào đại học và trở thành kỹ sư, bác sĩ, nhưng không phải ai cũng có đủ năng lực để ra hành nghề đó. Có rất nhiều người thông minh nên tham gia vào những công việc thủ công này do mức lương tương cao cao chập nhận được".
"Tiềm năng trong tương lai gần xa là vô hạn đối với họ và họ thậm chí có thể thành lập công ty riêng của ḿnh. Hăy nghe đây, kỹ thuật AI rất tuyệt vời và mới mẻ, nhưng người ta vẫn chưa t́m ra cách áp dụng nó để xây dựng lên các ṭa nhà mới".