Giới lănh đạo Mexico và Canada đang chỉ trích qua lại sau khi Tổng thống đắc cử Mỹ Donald Trump đe dọa áp thuế 25% với hàng hóa của hai nước.
Thủ tướng Canada Justin Trudeau gặp Tổng thống Mexico Claudia Sheinbaum tại Hội nghị thượng đỉnh G20 ở Brazil hôm 18/11. Ảnh: Canadian Press.
Vào tuần trước, Tổng thống đắc cử Mỹ Donald Trump tuyên bố sẽ áp dụng mức thuế 25% với tất cả hàng hóa và dịch vụ từ Mexico và Canada cho đến khi t́nh trạng ma túy, đặc biệt là buôn lậu fentanyl, và người nhập cư bất hợp pháp tràn vào Mỹ được giải quyết.
Theo Guardian, kể từ đó, Mexico và Canada đang nỗ lực thuyết phục ông Trump sẽ băi bỏ mức thuế quan, vốn được đánh giá sẽ gây tác động tiêu cực tới nền kinh tế của cả hai nước.
Tuy nhiên, trong nỗ lực giành thế thượng phong, lănh đạo hai nước chỉ trích lẫn nhau chưa chuẩn bị kỹ trước những thách thức, trong bối cảnh các chuyên gia cảnh báo ông Trump “thích chia rẽ và chinh phục”.
Ngay cả trước thông báo của ông Trump, Thủ tướng Canada Justin Trudeau và một số thủ hiến tỉnh công khai suy tính loại bỏ Mexico khỏi các cuộc đàm phán thương mại trong tương lai, chuyển hướng sang Hiệp định thương mại Canada - Mỹ. Các nhà đàm phán Mexico đă gọi động thái này là “sự phản bội”.
Tuy nhiên, các bộ trưởng và giới ngoại giao liên tục định h́nh cách Canada xử lư vấn đề biên giới và fentanyl bằng cách so sánh chính sách của họ với những ǵ Mexico thực hiện.
Hồi cuối tháng 11, Bộ trưởng Di trú Canada Marc Miller đă ví tổng 23.000 vụ chặn bắt người di cư bất hợp pháp một năm ở biên giới giữa Canada - Mỹ chỉ tương đương “một cuối tuần bận rộn” ở biên giới Mexico - Mỹ. Năm 2023, biên giới Mexico - Mỹ ghi nhận tới 1.530.523 trường hợp bị ngăn chặn hoặc bắt giữ khi vượt biên trái phép.
Ngoài ra, ông Trudeau và ông Trump gần đây đă gặp nhau ở khu nghỉ dưỡng Mar-a-Lago ở Florida. Bữa tối giữa hai nhà lănh đạo được coi là chiến thắng ngoại giao cho thủ tướng Canada, khi trở thành người đầu tiên trong G7 gặp tổng thống đắc cử Mỹ.
Hai ngày sau cuộc gặp, ông Trump đă đăng một tấm ảnh do AI tạo ra, ghi cảnh ông đứng trên đỉnh một dăy núi, bên cạnh là lá cờ Canada với ḍng chú thích: “Ôi Canada!”.
Đại sứ Canada tại Mỹ Kirsten Hillman cho biết cuộc gặp diễn ra tốt đẹp, nhưng nước này chưa nhận được lời cam kết sẽ rút lại mức thuế quan từ ông Trump. “Chúng tôi đă truyền tải hiệu quả thông điệp t́nh h́nh biên giới của Canada và của Mexico hoàn toàn khác nhau”, ông nói.
Trong khi đó, tại cuộc họp báo hôm 2/12, Tổng thống Claudia Sheinbaum khẳng định Mexico “phải được tôn trọng”, đặc biệt là từ các đối tác thương mại của nước này. Vào tuần trước, bà Sheinbaum đă điện đàm riêng với ông Trump để thảo luận về vấn đề ma túy và di cư. Vị tổng thống đang chịu áp lực rất lớn nhằm thuyết phục ông Trump gỡ bỏ thuế quan, liên tục nhấn mạnh Mexico có khả năng xử lư vấn đề di cư tại biên giới và t́nh trạng buôn lậu tiền chất trong sản xuất fentanyl.
Hôm 3/12, bà nói Canada “có vấn đề tiêu thụ fentanyl rất nghiêm trọng”, nhiều hơn cả Mexico, trích dẫn các biện pháp phi h́nh sự hóa ma túy gây tranh căi gần đây.
“Chúng ta sẽ không sa đà vào tṛ chơi khiêu khích xem quốc gia nào tốt đẹp hơn”, bà nói, cho rằng Mexico ngày càng bị lợi dụng như một lá chắn chính trị. “Mexico không thể bị lợi dụng như một phần các chiến dịch bầu cử (của Canada)”.
Sau đó, bà Sheinbaum nói thêm Canada “chỉ biết ước có được một nền văn hóa đậm đà bản sắc như Mexico”, chỉ ra nền văn minh Mexico có niên đại hàng ngh́n năm.
Đáp trả, Ngoại trưởng Canada Mélanie Joly tin rằng “những cuộc tṛ chuyện ngoại giao, tốt hơn hết là nên giữ kín”.
VietBf@ sưu tập