Điều gì chờ Tổng thống Hàn Quốc sau ván cược táo bạo?

[Romano]

Việc ban bố thiết quân luật trong một nền dân chủ được cho là canh bạc táo bạo, và lựa chọn đó dường như phản tác dụng đối với Tổng thống Hàn Quốc Yoon Suk Yeol.Sự nghiệp chính trị của vị tổng thống đi lên từ công tố viên đang bị đe dọa, khi ông đứng trước nguy cơ bị luận tội và đánh mất sự ủng hộ ngay cả trong đảng của mình.

Những video trong đêm 3/12 cho thấy trực thăng quân sự hạ cánh gần trụ sở quốc hội ở Seoul, binh lính phá cửa sổ để cố ngăn các nghị sĩ họp, trong khi đám đông biểu tình đối đầu với cảnh sát chống bạo động.

Nỗ lực này đã không thành công. Các phương tiện truyền thông tiếp tục đưa tin mà không bị cản trở, người dân đi lại tự do và không có vụ bắt giữ hàng loạt nào. Khi các nghị sĩ bỏ phiếu lật ngược sắc lệnh bất ngờ của Tổng thống Yoon, lực lượng an ninh đã rút lui.

Trong những ngày đường phố Seoul đông đúc người đi làm, hầu như vẫn chưa có sự hiện diện của lực lượng an ninh, các doanh nghiệp và nhà hàng vẫn mở cửa và đất nước hoạt động bình thường. Tuy nhiên, tuyên bố thiết quân luật trong thời gian ngắn bị cho là cú đấm vào trái tim nền dân chủ của đất nước.

Trong những cuộc diễu hành ở Seoul tuần này, đám đông biểu tình thể hiện thái độ gay gắt, gọi hành động của Tổng thống Yoon là "sự phản bội" và "nỗi xấu hổ", đồng thời kêu gọi ông từ chức.

Nhiều bê bối

Ông Yoon cùng đảng Quyền lực Nhân dân bảo thủ giành chiến thắng trong cuộc bầu cử tổng thống năm 2022 với tỷ lệ chênh lệch chưa đến 1%.

Ông đã có gần 30 năm làm công tố viên, chỉ đạo các cuộc điều tra cấp cao về nhiều vụ tham nhũng, bao gồm cuộc điều tra cựu Tổng thống Park Geun-hye, dẫn đến việc bà bị luận tội và phải vào tù.

Sau khi chính quyền của Tổng thống Moon Jae-in tiền nhiệm ủng hộ đối thoại với Triều Tiên, ông Yoon áp dụng lập trường cứng rắn, thậm chí tuyên bố sẽ chỉ đạo thực hiện một cuộc tấn công phủ đầu nếu ông thấy dấu hiệu Seoul sắp bị tấn công.

Năm ngoái, Tổng thống Yoon gây ấn tượng với phần thể hiện bài hát “American Pie” của Don McLean tại bữa tiệc tối của Nhà Trắng để tặng Tổng thống Mỹ Joe Biden và ca ngợi mối quan hệ "vững như bàn thạch" giữa hai nước.

Quyết định cực đoan của ông thậm chí khiến cả Mỹ - đồng minh có hiệp ước với Hàn Quốc – bất ngờ. Một quan chức cấp cao của chính quyền Mỹ nói với CNN rằng họ "thực sự lo ngại về những gì chúng ta đang thấy".

Ngoại trưởng Mỹ Antony Blinken nhắc lại rằng Hàn Quốc là “một trong những đối tác và đồng minh thân cận nhất của chúng tôi” và cho biết điều quan trọng là “phải chứng kiến ​​quá trình này diễn ra một cách hòa bình, theo hiến pháp và pháp quyền”.

Trong thời gian lãnh đạo, Tổng thống Yoon mâu thuẫn gay gắt với phe đối lập. Đầu năm nay, các đảng đối lập giành chiến thắng áp đảo trong cuộc bầu cử được coi là cuộc trưng cầu dân ý về khả năng lãnh đạo của ông và nắm quyền kiểm soát quốc hội.

Điều này khiến ông trở thành một tổng thống “vịt què”, không thể thực hiện luật cắt giảm thuế và nới lỏng quy định kinh doanh. Các đối thủ chính của ông trong đảng Dân chủ dùng quốc hội để luận tội các thành viên nội các chủ chốt và trì hoãn thông qua dự luật ngân sách.

Tổng thống Yoon dùng sự bế tắc này để biện minh cho sắc lệnh định mệnh. Trong bài phát biểu tuyên bố thiết quân luật ngày 3/12, ông cáo buộc phe đối lập có "hành vi chống nhà nước rõ ràng nhằm kích động nổi loạn" và ám chỉ "những mối đe dọa từ Triều Tiên". Ông tuyên bố sẽ "loại bỏ các phần tử chống nhà nước".Tỷ lệ ủng hộ ông Yoon giảm mạnh ngay từ khi ông mới nhậm chức, do những vấn đề kinh tế và nhiều bê bối liên quan đến vợ ông.

Đệ nhất phu nhân Kim Keon Hee bị cáo buộc đã nhận một chiếc túi Christian Dior trị giá 2.200 USD từ một mục sư người Mỹ gốc Hàn.

Bà cũng vướng vào nhiều bê bối khác trước đó, như làm giả sơ yếu lý lịch, đạo văn và thao túng cổ phiếu.

Đảng Dân chủ đối lập cáo buộc tổng thống “che giấu” cho vợ. Phản ứng dữ dội của dư luận khiến mối quan hệ giữa ông và các thành viên cấp cao trong đảng cầm quyền rạn nứt.“Ông Yoon có xu hướng hành động theo bản năng nhiều hơn là lý trí, thể hiện tính cách ‘anh hùng cô đơn’ liều lĩnh. Ông ấy cho rằng tình hình hiện tại là một cuộc khủng hoảng hiện sinh, đặc biệt là với những cuộc luận tội các thành viên trong nội các của ông, cắt giảm ngân sách và thúc đẩy các cuộc điều tra đặc biệt nhằm vào vợ ông. Ông tin rằng mình đang bị dồn vào chân tường một cách nghiêm trọng”, Ahn Byung-jin, giáo sư công tác tại Đại học Kyung Hee, cho biết.

Điều gì tiếp theo?

Tổng thống Yoon gần đây bắt đầu tập chơi golf để chuẩn bị cho "ngoại giao golf" với Tổng thống đắc cử Mỹ Donald Trump, nhưng hành động vừa qua đe dọa nghiêm trọng vị thế của ông ở cả trong nước và trên trường quốc tế.

Lãnh đạo phe đối lập Lee Jae-myung nói với CNN rằng ban đầu ông nghĩ rằng thông báo thiết quân luật là tin giả, khi vợ ông cho ông xem qua điện thoại.

Ông Han Dong-hoon, lãnh đạo đảng Quyền lực Nhân dân cầm quyền, ban đầu tránh kêu gọi ông Yoon từ chức hay ủng hộ luận tội.

Nhưng đến sáng nay (6/12), ông Han có vẻ đã báo hiệu một sự thay đổi đáng kể trong suy nghĩ của mình. Ông nói rằng ông cảm thấy cần đình chỉ các quyền hiến định của Tổng thống Yoon ngay lập tức, sau khi biết rằng nhà lãnh đạo này đã tìm cách dùng quân đội để bắt giữ các nhân vật chính trị chủ chốt "với lý do họ là lực lượng chống nhà nước".

Các nghị sĩ dự kiến sẽ bỏ phiếu về kiến nghị luận tội Tổng thống Yoon vào cuối tuần này, trong khi cảnh sát điều tra ông và các quan chức cấp cao khác về cáo buộc phản quốc. Nhiều người tin rằng những hành động này cho thấy nền dân chủ của Hàn Quốc vẫn còn tồn tại để có thể ngăn chặn hành động bất đồng quá mức.

Giới quan sát cho rằng Hàn Quốc vẫn phải đối mặt với bất ổn chính trị trong nhiều tháng tới.