Bitcoin lên $100,000, lập kỷ lục mới sau hơn một thập niên

[nguoiduatinabc]

Laszlo Hanyecz - một trong những người đầu tiên dấn thân nghiên cứu tiền ảo, dùng Bitcoin để mua hai cái bánh pizza tại Papa John’s. Ông phải bỏ ra 10,000 Bitcoin, chừng $40 vào thời điểm đó, để thực hiện một trong những giao dịch đầu tiên bằng loại tiền kỹ thuật số này.

Nhưng hóa ra, đây lại là bữa tối đắt đỏ nhất trong lịch sử nhân loại.

Hôm Thứ Tư, 4 Tháng Mười Hai, giá của một Bitcoin tăng lên hơn $100,000, một bước ngoặt đáng ghi nhớ của loại tài sản được tạo ra nhằm mục đích thử nghiệm, từng bị chế giễu là trò hề và dở hơi. Nếu tính tới thời điểm này, 10,000 Bitcoin từng được Hanyecz bỏ ra để mua mấy cái bánh pizza tương đương $1 tỷ, theo The New York Times.

Bitcoin đang được cho là sản phẩm đầu tư thành công nhất trong 20 năm qua. Giá trị của tất cả các đồng tiền đang lưu hành là $2 ngàn tỷ, nhiều hơn giá trị của cả Mastercard, Walmart và JPMorgan Chase gộp lại. Một số tin tặc và chính khách cấp tiến là những người đầu tiên chấp nhận Bitcoin khi đồng tiền ảo này được một lập trình viên ẩn danh tạo ra năm 2008, sau đó người này phất lên như diều gặp gió. Không những thế phát minh này còn tạo ra cả một ngành công nghiệp được các công ty đại chúng nắm trong tay, chẳng hạn như Coinbase, một thị trường giao dịch tiền ảo và được các nhân vật tên tuổi quảng cáo, trong đó có các lực sĩ và tỷ phú Elon Musk.

Kể cả Tổng Thống tân cử Donald Trump cũng nói rằng ông là người tin tưởng Bitcoin. Trong chiến dịch tranh cử, ông luôn miệng nói mình là người say mê Bitcoin, tuyên bố sẽ tạo ra một ngân khố liên bang có thể giúp giá của đồng tiền ảo này tăng cao hơn nữa.

“Về bản chất, Bitcoin chỉ là một đề án được những người say mê cùng nhau thử nghiệm,” Finn Brunton, tác giả một tựa sách xuất bản năm 2019 viết về lịch sử tiền ảo cho biết. “Và giờ đây, vị thế mà Bitcoin đạt được qua ngần ấy thời gian quả là một kỳ tích vô tiền khoáng hậu.”

Việc Bitcoin tăng lên $100,000 báo hiệu vị thế không thể chối cãi của đồng tiền ảo trong hệ thống kinh tế toàn cầu. Bitcoin nay trở thành mặt hàng chủ lực của thị trường tài chánh, được cả các đại công ty tại Wall Street lẫn các nhà đầu tư nghiệp dư đón nhận. Giá trị của Bitcoin không ngừng gia tăng cũng đánh dấu một bước ngoặt đáng kinh ngạc sau khi giá của đồng tiền ảo này giảm xuống dưới $17,000 vào năm 2022, thời điểm thị trường giao dịch tiền ảo FTX sụp đổ của khiến ngành công nghiệp này tuột dốc.

Năm nay, Bitcoin tái xuất một cách ngỡ ngàng. Các cơ quan quản lý liên bang lần lượt cho phép các công ty tại Wall Street cung cấp một sản phẩm tài chánh phổ biến gắn liền với đồng tiền ảo này, thu hút một nguồn đầu tư mới với hàng tỷ Mỹ kim. Sau đó, việc Trump thắng cử cũng đẩy Bitcoin lên một mức giá cao hơn, lúc đó, những người say mê tiền ảo đặt cho ông một danh xưng, “tổng thống Bitcoin” đầu tiên.

Chỉ trong vài tháng, các nhà đầu tư Bitcoin ngừng than vắn thở dài về quy định nghiêm ngặt dưới thời chính quyền Tổng Thống Joe Biden, kẻ thì chuyển qua sắm sửa Lamborghini người thì hả hê trên mạng xã hội. Các giám đốc điều hành tiền ảo hàng đầu bỏ ra khoảng $135 triệu để gây ảnh hưởng lên cuộc bầu cử Hoa Kỳ và nay họ đang tận hưởng chiến lợi phẩm.

Tháng Mười Một vừa qua, Gary Gensler, chủ tịch Ủy Ban Chứng Khoán và Giao Dịch SEC, và cũng là một nhà phê bình tiền ảo từng dẫn đầu một cuộc đàn áp chống lại ngành công nghiệp này, cho biết ông sẽ từ chức vào ngày 20 Tháng Giêng. Vài giờ trước khi Bitcoin đạt được cột mốc quan trọng, Trump đã tiến cử Paul Atkins, từng là nhà lập pháp kiêm nhà sáng lập một công ty cố vấn tài chánh, làm lãnh đạo kế nhiệm tại SEC. Atkins từng tham gia cố vấn cho một tổ chức trong ngành tiền ảo và được coi là người ủng hộ tài sản kỹ thuật số.

Tuy nhiên, Bitcoin vẫn dễ gặp biến động tột độ với mức giá đôi lúc giảm theo tình hình khó khăn của nền kinh tế toàn cầu. Các tổ chức bảo vệ môi trường gióng lên mối lo ngại rằng nguồn năng lượng cần thiết để vận hành nhu liệu Bitcoin là một trong những nguyên nhân gây ra biến đổi khí hậu, chưa kể những kẻ lừa đảo và trộm cắp đã bắt đầu sử dụng kỹ nghệ này từ lâu.

Mặc dù các hoạt động bất hợp pháp phần nào giảm bớt, nhưng từng có một trường hợp tội phạm an ninh mạng lợi dụng tiền kỹ thuật số để yêu cầu khoảng $500 triệu tiền chuộc trong sáu tháng đầu năm, theo công ty giám định tiền ảo Chainalysis.

Trước khi trở thành một hiện tượng trong văn hóa và tài chánh, Bitcoin chỉ là một ý tưởng được phác thảo trong một cuốn sách trắng dài chín trang được đăng tải trên một danh sách gửi thư trên internet nhân dịp lễ Halloween 2008. Tác giả là một lập trình viên bí ẩn dùng bút danh Satoshi Nakamoto. Nói một cách dễ hiểu, Satoshi muốn tạo ra một loại tiền kỹ thuật số giúp người ta sử dụng mà không cần dựa vào nhà băng để thực hiện các giao dịch chuyển tiền. Tất cả giao dịch sẽ được ghi lại trên một sổ cái công khai được gọi là blockchain.

Những người tin tưởng Bitcoin nghĩ rằng một ngày nào đó Bitcoin có thể giúp các giao dịch trong thế giới thực diễn ra thuận lợi. Ngày 18 Tháng Năm 2010, Hanyecz viết trên một diễn đàn Bitcoin được nhiều người biết tới, đề nghị trả 10,000 Bitcoin cho bất kỳ ai đặt pizza Papa John’s giùm ông. “Chắc là tôi sẽ đặt 2 cái pizza kích cỡ lớn để chừa cho hôm sau,” ông viết.

Một thỏa thuận đã được ký kết và khoảnh khắc đó được gọi là Ngày Pizza Bitcoin. Trong thập niên tiếp theo, Bitcoin liên tục truyền lòng nhiệt huyết cho hàng ngàn loại tiền ảo khác, với những tên tuổi như Ether, Solana và Dogecoin, một trong số đó cũng có giá trị vô cùng cao.

Tháng Mười Một 2021, giá Bitcoin lập kỷ lục khi vọt lên gần $70,000. Thế giới tiền ảo ngày một lên ngôi. Kim Kardashian khuyến khích những người theo dõi trương mục Instagram của bà mua tiền ảo và các lực sĩ như cầu thủ bóng bầu dục Tom Brady và hậu vệ bóng rổ Steph Curry cũng quảng cáo cho các công ty tiền ảo trong các quảng cáo truyền hình thu hút khán giả.

Sau đó, xuất hiện một đợt bong bóng tài chánh, làm mọi thứ nổ tung. Năm 2022, FTX và các công ty tiền ảo tên tuổi nộp đơn xin phá sản, khiến giá Bitcoin và các tài sản kỹ thuật số khác giảm mạnh tới 96%. Các nhà đầu tư nghiệp dư đổ vốn vào tiền ảo bỗng thấy tiền tiết kiệm của họ không cánh mà bay. Trong tình thế đó, tại Washington, Gensler, chủ tịch SEC, phát động một cuộc đàn áp quy mô lớn.

Trong chiến dịch tranh cử, Trump tự nhận mình là người say mê Bitcoin, hứa hẹn đình chức Gensler và chấm dứt hành động đàn áp của SEC. Vài tuần trước cuộc bầu cử, Trump và các con trai thành lập doanh nghiệp tiền ảo của riêng họ, World Liberty Financial, đưa gia đình vào vị thế hưởng lợi lạc cá nhân từ các quy định mềm mỏng hơn.