Ukraine bước vào đàm phán hòa bình trong thời khắc quyết định

[Romano]

Ukraine hy vọng cuộc đàm phán tại Jeddah, bắt đầu ngày hôm nay, 11/3, sẽ giúp hàn gắn mối quan hệ với Nhà Trắng và đảm bảo rằng tiến trình hòa bình trong tương lai không gây ra mối đe dọa nào đối với Ukraine.Theo tờ Kyiv Independent, các quan chức Kiev sẽ gặp những người đồng cấp Mỹ tại Jeddah, Saudi Arabia trong ngày hôm nay, 11/3, để thảo luận về tương lai quan hệ ngoại giao giữa hai nước sau những căng thẳng vừa qua và có thể là tương lai cuộc xung đột ở Ukraine.

Nỗ lực hòa giải với Mỹ

"Lời khuyên cho Ukraine là hãy liên kết với Mỹ", cựu Đại sứ Kurt Volker, từng là Đại diện đặc biệt của Mỹ về đàm phán với Ukraine trong giai đoạn 2017-2019 và là Đại sứ Mỹ tại NATO trong giai đoạn 2008-2009, nói với tờ Kyiv Independent.

Tuy nhiên, việc liên kết dường như không phải là một nhiệm vụ dễ dàng, vì chính quyền Tổng thống Donald Trump đã công khai chỉ trích Ukraine cũng như Tổng thống Zelensky và đã cắt viện trợ, cắt đứt việc chia sẻ thông tin tình báo – hành động có thể gây tổn hại đến khả năng tự vệ của Kiev.

Tại Jeddah, chương trình nghị sự hàng đầu có thể sẽ là thỏa thuận khoáng sản quan trọng, mà việc ký kết đã bị đình trệ vào tháng trước sau cuộc gặp căng thẳng giữa Tổng thống Trump và người đồng cấp Zelensky tại Phòng Bầu dục.

Theo tờ Kyiv Independent, Kiev đang bước vào các cuộc đàm phán với thế yếu nhưng đã chuẩn bị sẵn sàng làm những gì cần thiết để đưa Mỹ trở lại phe của mình.

"Chúng tôi đã sẵn sàng", một nguồn tin trong Văn phòng Tổng thống Ukraine nói với tờ Kyiv Independent khi được hỏi về triển vọng ký kết thỏa thuận khoáng sản.

Trong nỗ lực thuyết phục Mỹ rằng Ukraine nghiêm túc về hòa bình và với hy vọng rằng Washington sẽ nối lại viện trợ quân sự và chia sẻ thông tin tình báo, Kiev được cho là cũng đang đề xuất một lệnh ngừng bắn một phần bao gồm ngừng các cuộc tấn công bằng thiết bị bay không người lái và tên lửa tầm xa, cũng như các hoạt động thù địch ở Biển Đen.

Tuy nhiên, Mỹ hiện có thể muốn gây sức ép nhiều hơn với một Ukraine đang yếu thế.

Việc phải đưa ra nhiều đề nghị như vậy cho Mỹ - trước khi các cuộc đàm phán hòa bình với Nga có thể bắt đầu một cách nghiêm túc - đang được cảm nhận sâu sắc ở Kiev. Khi được hỏi Ukraine mong đợi điều gì tại các cuộc đàm phán ở Jeddah, nguồn tin từ Văn phòng Tổng thống Zelensky trả lời: "Cuối cùng cũng được nghe những gì người Mỹ muốn từ các cuộc đàm phán".

Mặc dù đã đến Saudi Arabia vào ngày 10/3 gặp Thái tử Mohammed bin Salman, ông Zelensky sẽ không tham gia phái đoàn chính thức của Ukraine, thay vào đó, trợ lý thân cận nhất của ông là Andriy Yermak sẽ đảm nhiệm vai trò dẫn đầu đàm phán. Bộ trưởng Ngoại giao Andriy Sybiha, Bộ trưởng Quốc phòng Rustem Umerov và Đại tá Pavlo Palisa là các thành viên còn lại của nhóm đàm phán Ukraine tại Jeddah.

Phái đoàn Mỹ bao gồm Ngoại trưởng Marco Rubio, Cố vấn An ninh Quốc gia Mike Waltz và đặc phái viên của Tổng thống Trump về Trung Đông, Steve Witkoff.

Con đường còn nhiều chông gai

Tuy nhiên, trong khi các cuộc đàm phán chấm dứt chiến tranh vẫn còn ở phía trước và các phát ngôn của ông Trump báo hiệu một con đường không hề dễ dàng.

"Rất nhiều điều mà ông Trump đã nói trong hai hoặc ba ngày qua khiến bạn có ấn tượng rằng ông ấy nghĩ rằng Ukraine sẽ thua bất kể thế nào, rằng chính quyền Biden đã lãng phí rất nhiều tiền để kéo dài (cuộc chiến), và chúng ta chỉ cần vượt qua điều đó", cựu Đại sứ Volker nói.

Tờ Kyiv Independent cho biết, Kiev đang lo ngại nhất là về cách tiếp cận mang tính "giao dịch" của ông Trump đối với các cuộc đàm phán dường như không quan tâm nhiều đến lãnh thổ hoặc chủ quyền của người Ukraine.

"Những kỳ vọng (về cuộc họp ở Jeddah) thật đáng báo động", Yaroslav Yurchyshyn, nhà lập pháp của đảng Holos, Chủ tịch Ủy ban quốc hội về tự do ngôn luận, nói với tờ Kyiv Independent. "Bởi vì gần đây chính quyền Mỹ đã thể hiện mong muốn không chỉ là hòa bình, mà còn là sự hòa giải nhanh nhất có thể giữa Ukraine và đối thủ, mà không quan tâm đến lợi ích của Ukraine".

Ông Yurchyshyn thừa nhận rằng một kết quả "lạc quan" cho các cuộc đàm phán chỉ đơn giản là đưa mối quan hệ trở lại đúng hướng và Mỹ "tính đến lợi ích của Ukraine trong quá trình đàm phán trong tương lai".

Nhưng một thực tế không thể tránh khỏi khác của các cuộc đàm phán hòa bình do Mỹ dẫn đầu cho đến nay là Washington vẫn chưa thực sự đàm phán với Nga về Ukraine.

Vòng đàm phán đầu tiên được ca ngợi rất nhiều giữa Washington và Moskva vào ngày 18/2 đã không đạt được nhiều kết quả thực tế về vấn đề Ukraine, khi tập trung vào các ưu tiên như khôi phục lại biên chế đại sứ quán cho các phái đoàn ngoại giao tiếp theo, bổ nhiệm đại diện để thúc đẩy quá trình đàm phán và tạo ra các điều kiện cần thiết để khởi động lại quan hệ Mỹ -Nga.

Tờ Kyiv Independent cho rằng, trong khi liên tục gây sức ép buộc Ukraine chứng minh rằng nước này nghiêm túc về hòa bình, Nhà Trắng cho đến nay vẫn chưa nói gì về kế hoạch khiến Moskva ngừng bắn.

Trong khi đó, châu Âu vẫn đang quan sát từ bên lề, khi họ bị loại khỏi các cuộc đàm phán hòa bình mặc dù đây chính là lục địa mà cuộc xung đột đang diễn ra. Cho đến khi điều đó thay đổi, Brussels phải đối mặt với những thách thức tương tự như Kiev: thuyết phục Tổng thống Trump rằng lợi ích của Ukraine cần được xem xét.

Paula Pinho, người phát ngôn chính của Ủy ban châu Âu, nói với tờ Kyiv Independent rằng: "Chúng tôi đã nhắc lại ở mọi cấp độ chính xác rằng việc đưa Ukraine vào thế mạnh trước khi tham gia đàm phán hòa bình là vì lợi ích của Ukraine, vì lợi ích của châu Âu và cuối cùng là vì lợi ích của Mỹ".

Về phần mình, theo hãng tin Reuters, phát biểu với báo chí ngày 10/3, Tổng thống Mỹ Donald Trump cho rằng cả Ukraine và Nga đều "không có lá bài" trong các cuộc đàm phán hòa bình tiềm năng. "Tôi nói rằng họ (Ukraine) không có quân bài. Không ai thực sự có quân bài. Nga không có quân bài. Điều cần làm là các vị phải đạt được một thỏa thuận, chấm dứt giao tranh. Đây là một cuộc chiến vô nghĩa, và chúng ta sẽ chấm dứt nó", ông Trump nói.