"Xuyên không" 13,5 tỉ năm, vật thể lạ đảo lộn lịch sử vũ trụ

[Romano]

Kính viễn vọng không gian James Webb vừa chụp được JADES-GS-z13-1, một vật thể vũ trụ tỏa sáng ở nơi mà nó không thể hiện diện.
Theo Live Science, JADES-GS-z13-1 là một thiên hà cổ đại. Điều đáng nói là nó đã tồn tại trong vũ trụ vào thời điểm mà bấy lâu nay giới khoa học tin rằng chưa có vì sao nào kịp ra đời.

Xuyên qua vùng không - thời gian thăm thẳm, ánh sáng từ JADES-GS-z13-1 đã chạm đến kính viễn vọng không gian mạnh nhất của người Trái Đất sau 13,5 tỉ năm.Mặc dù cấu trúc còn sơ khai, nhưng JADES-GS-z13-1 đã mang dáng dấp hoàn chỉnh của một thiên hà, dù là nó tồn tại khi vũ trụ mới chỉ 330 triệu năm tuổi, tức 330 triệu năm sau sự kiện Vụ nổ Big Bang.

Theo các lý thuyết được chấp nhận rộng rãi, ngay sau Big Bang, vũ trụ là một hỗn hợp gồm các proton, neutron và electron.

Khi vũ trụ dần nguội đi, các proton và neutron kết hợp để tạo thành các ion hydro tích điện dương, sau đó thu hút các electron tích điện âm để tạo ra sương mù gồm các nguyên tử hydro trung tính.

Sương mù này hấp thụ ánh sáng có bước sóng ngắn, chẳng hạn như tia UV, ngăn không cho nó đi xa hơn vào vũ trụ. Giai đoạn này gọi là "Thời kỳ tăm tối"

Nhưng khi các ngôi sao và thiên hà đầu tiên hình thành, chúng phát ra đủ tia cực tím để đẩy các electron ra khỏi các nguyên tử hydro, cho phép tia cực tím thoát ra một lần nữa. Giai đoạn này được gọi là "Kỷ nguyên tái ion hóa".Kỷ nguyên tái ion hóa kết thúc khoảng 1 tỉ năm sau Big Bang, nhưng vẫn chưa rõ nó bắt đầu khi nào.

Mô hình gần đây nhất của NASA dự đoán rằng thời điểm chuyển tiếp giữa Thời kỳ tăm tối và Kỷ nguyên tái ion hóa là khoảng 400 triệu năm sau Big Bang, đánh dấu bằng việc ngôi sao đầu tiên ra đời. Nhiều nhà khoa học khác cho rằng thời điểm này có thể còn muộn hơn.

JADES-GS-z13-1 đã lật đổ mọi thứ khi xuất hiện ở vùng không gian chỉ 330 triệu năm sau Big Bang đó.

Vật thể này không chỉ là một ngôi sao, mà là cả một thiên hà đã hình thành. Như vậy, thời điểm ngôi sao đầu tiên ra đời có thể bị đẩy đi xa hơn rất nhiều.

TS Kevin Hainline từ Đại học Arizona (Mỹ), đồng tác giả của nghiên cứu về JADES-GS-z13-1, cho biết vật thể này cho thấy hiểu biết của chúng ta về cách vũ trụ tiến hóa có thể mang nhiều sai lầm.

Điều đó có nghĩa là lịch sử vũ trụ cần được viết lại.