Ít ai biết cách đây 40 năm, chiếc máy liên lạc kiểu “điện thoại di động” đầu tiên đă được một người Việt Nam sáng chế trong một xóm nghèo tỉnh Trà Vinh. Kỳ dị hơn nữa, cha đẻ của phát minh “đi trước thời đại” này lại là một người tật nguyền. Đó là ông Lê Văn Hiếp (c̣n có tên là Út Hiếp, SN 1953, ngụ ấp Cà Tum A, xă Vĩnh Kim, huyện Cầu Ngang, tỉnh Trà Vinh).
Số phận hẩm hiu
Từ trung tâm chợ Vĩnh Kim, Út Hiếp nổi tiếng đến mức hỏi tên ai cũng biết, dù nhà ông cách chợ gần 10km. Băng qua con đường đá đổ nát và những cây cầu mục rệu, tôi mới t́m đến được ngôi nhà t́nh thương của ông Út, cất nhờ trên đất đ́nh ấp Cà Tum A. Ngôi nhà khá chất hẹp nhưng đầy ấp những linh kiện điện tử đă hỏng. Mùi cháy khét của ch́, nhựa nồng nặc sộc vào mũi.
Út Hiếp là một người đàn ông có gương mặt khắc khổ, thân h́nh nhỏ nhắn, chân tay co rút và áo quần cũ nát. Dưới sức nóng giữa ban trưa, những giọt mồ hôi lăn ướt đẫm cả người ông Út. Vậy mà ông không thèm bật quạt máy để xua đi cái nóng oi ả. Ông cười: “Làm riết rồi cũng quen, nóng mấy tôi cũng chịu được, chứ mở quạt th́ không thể hàn được”. Nói rồi, ông dùng răng cắn vào miệng ca nước, ngước cổ lên và tuôn vào ừng ực cho đă cơn khát trước con mắt kinh ngạc của khách.
Út Hiếp.
58 năm trước, ông Út chào đời trong sự ngỡ ngàng và đau xót của cha mẹ. Gia đ́nh ông có 10 anh chị em, nhưng không có ai bị dị tật như ông. Tuổi thơ ông là cả những chuỗi ngày buồn bă. Nh́n thấy bạn bè đồng trang lứa được vui chơi, chạy nhảy, nhiều lần ông đă quay lưng đi lén khóc để cha mẹ không phải buồn ḷng. Măi đến năm 9 tuổi, ông mới có thể đi được vài bước khó khăn. Đôi chân co quắp không thể trụ vững trên nền đất đă khiến ông ngă quỵ không biết bao nhiêu lần. Thế nhưng với nghị lực của ḿnh, sau nửa năm tập luyện, ông đă có thể nhúc nhắc đi lại.Nghĩ rằng con ḿnh bị tật nguyền, không thể học hành bằng bạn bằng bè nên cha mẹ ông chưa bao giờ có ư định cho ông đến trường.
Nhưng ông đă thuyết phục cha mẹ suốt cả tháng trời để đồng ư. Thương đứa em hiếu học, anh chị của ông cũng thay phiên nhau cơng ông đến trường mỗi ngày. Không phụ ḷng cha mẹ, anh chị, ông Út rất siêng học, không nghỉ đến lớp dù chỉ một ngày và năm nào cũng đạt thành tích rất cao. Học đến năm lớp 7, ông Út đành phải ngậm ngùi rời ghế nhà trường v́ nhà nghèo, không tiền đóng học. Từ đó, ông suốt ngày ở nhà và chơi những tṛ do ḿnh tự sáng tạo.
Phát minh đáng giá
Cơ duyên đến với nghề từ một hôm ở nhà không có việc ǵ làm, cậu bé ṭ ṃ lấy máy radio trong nhà tháo tung ra xem rồi ráp lại. “Lợn lành hóa lợn què”, cái máy bỗng dưng im re, không phát ra tiếng nữa. Cha ông giận quá và la một trận ra tṛ. Càng buồn ông càng quyết tâm phải làm cái máy hoạt động trở lại cho bằng được. Nhân lúc mọi người đi vắng, ông lấy máy radio ra rồi bắt đầu chỉnh sửa. Sau cả buổi h́ hục, mày ṃ, cái máy bỗng phát tiếng trở lại trong niềm hớn hở, thích thú của cậu bé. Từ đó ông bắt đầu đam mê những ǵ liên quan đến điện tử.
Năm lên 17 tuổi, người anh học từ trường Vô tuyến điện Sài G̣n về nhà mang theo rất nhiều tài liệu bộ môn, ông mừng như bắt được vàng. Ông xin hết tài liệu mang về tự nghiên cứu. Ngoài thời gian ăn ngủ, thời gian c̣n lại ông dành toàn bộ cho việc đọc sách. Những từ chuyên môn có tiếng Anh, ông nhờ bạn dịch cho ḿnh hiểu, sau đó ông mua hẳn một cuốn từ điển về tự mày ṃ.
Nhưng khó khăn hơn cả là việc thực hành. Để quá tŕnh sửa chữa được dễ dàng, ông lấy một chân đè lên vật cần sửa giữ thăng bằng, chân c̣n lại co quắp lại nắm giữ kềm, vít rồi vặn những con ốc nhỏ xíu ra vào. Sau đó, ông dùng miệng ngậm lấy mỏ hàn, chấm ch́ và đưa vào chỗ cần hàn. Thời gian đầu, do chưa thuần thục, người ông bị rất nhiều vết bỏng do mỏ hàn vô t́nh chạm vào. Nhưng về sau, miệng ông đưa đến đâu là mỏ hàn chấm chính xác đến đó.
Nhờ sáng dạ và toàn tâm toàn ư, trong thời gian ngắn, ông bắt đầu ra nghề. Ban đầu, ông chỉ sửa giúp cho bà con trong xóm những món đồ đơn giản. Dần dần lên tay nghề, ông bắt đầu sửa những mặt hàng điện tử cao cấp hơn.
Với vốn kiến thức của ḿnh cùng thời gian nghiên cứu điện tử, năm 18 tuổi ông đă phát minh ra được chiếc điện thoại di động dựa trên cơ chế sóng hạ tần (phát tiếng nói) và cao tần (nhận sóng) của chiếc máy radio. Chiếc máy hoạt động cực tốt, dù mức độ sóng phủ c̣n rất thấp nên điện thoại của ông chỉ có thể liên lạc trong phạm vi 500 mét.
Cũng v́ phát minh này, ông Út trở thành một trong những nhân vật đặc biệt, nằm trong phạm vi quan tâm gắt gao của chế độ Mĩ – Ngụy v́ chúng sợ phát minh này sẽ giúp ích cho bộ đội ta trong việc truyền báo tin tức. Chúng lục soát, tra hỏi gắt gao và cấm ông không được sử dụng và tạo ra thêm bất ḱ cái điện thoại nào nữa.
Bị theo dơi, cấm đoán nhưng giặc không thể làm vơi đi niềm đam mê sáng tạo của ḿnh. Để bà con trong xóm bắt chim cuốc được dễ dàng hơn, ông đă t́m ṭi ra cách làm thay đổi tần số âm thanh của radio để mỗi khi bật nút, máy sẽ phát ra âm thanh y như tiếng chim cuốc kêu. Đây cũng là phát minh chưa từng có tại Việt Nam, giúp nông dân miền Tây thuận lợi hơn trong việc săn bắt.
Lo âu tuổi già
Với tính t́nh hiền lành, lại giỏi giang, biết phấn đấu, vươn lên số phận, ông Út khiến không ít cô gái phải thầm mến mộ. Nhưng mặc cảm với bản thân, sợ người khác không thật ḷng với ḿnh nên chưa bao giờ ông dám mở ḷng với một ai. Đến khi gặp bà Nguyễn Thị Đèo (SN 1954, ngụ tại xă Đức Mỹ, huyện Càng Long), cảm nhận được những t́nh cảm chân phương, mộc mạc của bà dành cho ḿnh, ông mới mạnh dạn ngỏ lời kết tóc se duyên.
26 năm chung sống với bà Đèo là 26 năm đầy hạnh phúc đối với ông Út. Bà rất thương ông, chia sẻ với ông tất cả niềm vui nỗi buồn, động viên ông trong những lúc khó khăn, trở ngại. Thế nhưng, tiếc là trong ngôi nhà này chưa từng được nghe tiếng khóc trẻ thơ để hạnh phúc thêm trọn vẹn. Ông Út lắng ḷng chia sẻ: “Vợ chồng tôi rất mong có được đứa con để an ủi tuổi già, nhưng rồi chờ đợi hoài cũng không thấy. Đôi lúc thấy buồn lắm, nhưng nghĩ theo hướng khác cũng là một cái may, sợ con sinh ra bị dị tật giống ḿnh th́ tôi c̣n day dứt hơn”.
Sau khi tổ chức lễ cưới, năm 1985, vợ chồng ông quyết định ra chợ Vĩnh Kim thuê một mảnh đất nhỏ, mở cḥi cất tiệm sửa chữa điện tử. Phần v́ tay nghề giỏi giang của ông Út, phần v́ người dân hiếu ḱ, muốn xem ông thợ có tật có tài này sẽ cầm nắm đồ nghề và sửa chữa như thế nào nên mọi người cứ kéo nhau đưa những máy móc đă hỏng đến cho ông. Từ hiếu ḱ đến cảm phục, nhiều người đă đưa con ḿnh đến gặp ông Út xin truyền nghề, đến nỗi có thời gian ông dạy cả 7 học tṛ cùng một lúc.
Tuy nhiên, trong thời đại công nghệ ngày càng phát triển, nghề sửa điện tử của ông Út dần dần bị mai một. Đồ điện tử bây giờ được bảo hành đến 3 năm, mẫu mă mới tung ra liên tục, giá thành lại rẻ nên những người khá giả thường chuộng lấy máy cũ đổi máy mới hơn. V́ thế, khách hàng của ông ngày một ít đi. Thu nhập không đủ trả tiền mặt bằng, cộng với tiền chi phí đi lại do ông Út phải đi xe honda ôm mỗi ngày từ nhà ra chỗ làm nên ông quyết định dọn hẳn về nhà làm việc.
Từ ngày về đây, chỉ có những khách mối mới chịu khó lặn lội vào đưa đồ cho ông Út sửa. Lâu lâu mới có người đặt ông lắp ráp ampli, kiếm được vài chục ngàn tiền lời. Những tưởng khó khăn sẽ dừng lại tại đây và buông tha cho người đàn ông nghị lực này nhưng không, sau mấy chục năm ngồi nhiều hơn đi, giờ đây căn bệnh trĩ ở mức độ nặng nhất đang từng ngày hành hạ ông Út. Khổ cực lại chồng lên khổ cực.
Tôi hỏi: “Ước mơ lớn nhất của ông bây giờ là ǵ?” Ông Út nghẹn ngào tâm sự: “Tôi ước có một số vốn, ra chợ mua một miếng đất nhỏ sinh sống và tiếp tục mở tiệm sửa điện tử, sau đó dành dụm một số tiền đi chữa bệnh và lo cho vợ tôi sau này”.
Hiển Long/PLTĐ
News
Library
Technology
Giải Trí
Portals
Tin Sốt
Home
Người Việt phát minh ra "dế" từ 40 năm trước?
