Theo Luật sư Dương Đ́nh Khuyến, quy định cho phép người thi hành công vụ được "nổ súng trực tiếp vào người và phương tiện vi phạm" là "quá nguy hiểm" và "rất chủ quan, vội vàng".
Bộ Công an đang lấy ư kiến về dự thảo Nghị định "Quy định các biện pháp pḥng ngừa, ngăn chặn và xử lư các hành vi chống người thi hành công vụ", trong đó cho phép người thi hành công vụ được "nổ súng trực tiếp vào người và phương tiện vi phạm". Luật sư Dương Đ́nh Khuyến đă chia sẻ quan điểm về vấn đề này.
Đưa ra nội dung này là quá nguy hiểm!
- Quan điểm của ông thế nào về việc người thi hành công vụ được nổ súng trực tiếp vào người và phương tiện vi phạm, theo tinh thần dự thảo Nghị định của Bộ Công an?
- Tôi cho rằng, khi xây dựng nội dung nghị định như thế này th́ phải có quá tŕnh điều tra, tổng kết, đánh giá, phân tích cụ thể để những người thi hành công vụ thực hiện đúng theo quy định của pháp luật. Không thể v́ Chính phủ giao cho anh làm nghị định th́ anh làm mà bỏ qua những khâu đó. Theo tôi được biết th́ họ không công bố kết quả tổng kết, đánh giá nào cả. Do đó, tôi cho rằng đưa ra nội dung này là quá nguy hiểm.
- V́ sao ông lại cho rằng "quá nguy hiểm"?
- Bởi v́, việc xác định người chống đối có dấu hiệu của việc phạm tội nghiêm trọng, rất nghiêm trọng hay đặc biệt nghiêm trọng là rất khó v́ thời gian rất ngắn để người thi hành công vụ quan sát, đưa ra kết luận và nổ súng. Tất cả chỉ diễn ra chớp nhoáng nên rất dễ mắc sai lầm. Chúng tôi làm nhiều vụ án h́nh sự để phân tích hành vi nghiêm trọng, đặc biệt nghiêm trọng th́ phải có đầy đủ hồ sơ của cơ quan tố tụng. Đằng này, anh không có hồ sơ nào cả mà hoàn toàn theo suy nghĩ chủ quan. Như vậy nghĩa là anh hoàn toàn áp đặt cho đối tượng khi anh tự cho đối tượng có dấu hiệu chống đối anh, trong khi thực tế chưa chắc đă phải vậy.
Cũng cần lưu ư, khi nổ súng sẽ có hai khả năng xảy ra: hoặc người ta bị thương, hoặc bị chết. Như vậy, phát súng đó đă tước đi quyền sống của một con người mà không cần đến một bản án, một cơ quan tố tụng nào.
- Nghĩa là, người thi hành công vụ đang làm thay việc của ṭa án?
- Nếu nội dung này được thông qua th́ đúng là như thế.
- Liệu điều đó có trái với pháp luật?
- Về nguyên tắc, chỉ ṭa án mới có quyền phán quyết xem ai là người có tội bằng một bản án có hiệu lực pháp luật. Ngay cả khi bị cáo bị tuyên án tử h́nh th́ họ vẫn có cơ hội đề nghị Chủ tịch nước miễn giảm cơ mà? Thế th́ không có cơ sở ǵ để tước đi quyền sống của một con người bằng việc nổ súng chỉ v́ họ mới có dấu hiệu phạm tội. Quy định như dự thảo Nghị định là chưa phù hợp!
Đó là chưa kể, nếu phát súng nổ gây chết người th́ cơ quan tiến hành tố tụng phải vào cuộc, điều tra, đánh giá, phân tích xem người thi hành công vụ ấy có pḥng vệ chính đáng hay không, sử dụng súng có đúng mục đích, đúng đối tượng không? Rồi ṭa án xét xử, tuyên án. Nhưng vấn đề ở chỗ, đối tượng chết rồi th́ lấy đâu ra câu trả lời?[/i] Như vậy, rơ ràng sự lạm quyền rất khó để xử lư.
Luật sư Dương Đ́nh Khuyến, Trưởng ban Tư vấn pháp luật và trợ giúp pháp lư, Hội Luật gia Việt Nam.
Chỉ chăm chăm lợi ích của ngành ḿnh
- Ông vừa bảo, khi đưa ra một nghị định th́ cần có quá tŕnh điều tra, tổng kết, đánh giá, phân tích. Phải chăng, dự thảo Nghị định này là vội vàng khi chưa làm những khâu đó?
- Tôi nghĩ là hơi có sự chủ quan ở đây. Bởi Nhà nước ta là Nhà nước của dân, do dân và v́ dân. Do đó, các cơ quan quản lư không thể v́ bất cứ lư do nào mà coi thường quyền sống của người dân được.
- Theo ông th́ những nghị định, quy định mang tính chủ quan như thế này có nhiều không?
- Không ít đâu, ví như việc không quản lư được hộ khẩu th́ người ta định cắt khẩu của những người đi xuất khẩu lao động, rồi th́ cấp chứng minh thư nhân dân gắn cả tên cha mẹ...
- Tại sao những nghị định, quy định mang tính chủ quan như thế vẫn tồn tại, thưa ông?
- V́ nó có lợi cho người quản lư thôi. Về năng lực th́ tôi không dám đánh giá, nhưng khi soạn thảo th́ người ta thường có tâm lư tạo thế thuận lợi cho ḿnh.
- Âu đó cũng là điều dễ hiểu?
- Ai chẳng muốn có lợi cho ḿnh. Nhưng vấn đề ở chỗ, dân ủy quyền cho anh thay mặt dân điều hành, quản lư xă hội, dân cũng nộp thuế để nuôi anh th́ anh phải đem lại lợi ích cho dân mới đúng chứ! Sao lại chăm chăm lo lợi ích của cơ quan ḿnh, của ngành ḿnh mà hạn chế quyền của dân, nhất là quyền sống?
Xem lại ḿnh đă đàng hoàng, đĩnh đạc chưa?
- Hệ quả của việc "chăm chăm lo lợi ích của cơ quan ḿnh, của ngành ḿnh" ấy sẽ là ǵ, thưa ông?
- Đó chính là phản ứng chống đối của dân, v́ niềm tin của họ vào những cơ quan công quyền, vào người thi hành công vụ đă giảm sút.
- Điều đó có nghĩa là, chính những người thi hành công vụ phải xem xét lại ḿnh rằng v́ sao mà bị người dân chống đối?
- Đúng thế!
- Nhưng bây giờ cứ đổ cho việc giảm niềm tin vào cơ quan công quyền để rồi người dân thản nhiên chống đối người thi hành công vụ th́ xă hội làm sao mà ổn định để phát triển được, làm sao mà "thượng tôn pháp luật" được?
- Đương nhiên, chống đối người thi hành công vụ là sai. Nhưng người thi hành công vụ cũng phải nghiêm túc xem lại ḿnh, xem tác phong của ḿnh đă đàng hoàng, đĩnh đạc chưa? Rằng việc tuyên truyền, phổ biến pháp luật tới người dân đă tốt chưa chứ không thể chỉ nh́n thấy việc người ta chống đối anh rồi đề ra quy định được quyền nổ súng.
Cũng cần nhớ rằng, tŕnh độ dân trí của ḿnh đang ngày càng cao. Sẽ chẳng ai dại ǵ mà đi chống lại người thi hành công vụ, nếu như họ nắm rơ pháp luật!
- Như ông vừa nói th́ có vẻ, một phần của lư do người dân chống đối người thi hành công vụ là v́ tác phong của họ thiếu đàng hoàng?
- Chứ c̣n ǵ nữa! Nếu anh làm đúng quy định, xử phạt người vi phạm công minh th́ người ta mới nể. Đằng này, nhiều người thi hành công vụ lại không đứng đúng vị trí, cứ ŕnh rập để bắt người vi phạm mà không hề hướng dẫn, giải thích cho người dân hiểu. Thế th́ đàng hoàng ở đâu? Làm sao người dân có thể tôn trọng anh được?[/i]
- Để giảm những vụ chống người thi hành công vụ, theo ông cần phải làm ǵ?
- Tôi cho rằng, trước tiên th́ tự bản thân người thi hành công vụ phải nghiêm chỉnh thực hiện quy định của pháp luật, của ngành. Đồng thời, phải đẩy mạnh tuyên truyền pháp luật tới người dân. Tạm thời cần gác nội dung cho phép người thi hành công vụ được nổ súng vào người và phương tiện vi phạm lại.
- Xin cảm ơn ông về cuộc tṛ chuyện!
"Trường hợp có căn cứ thực tế để cho rằng hành vi chống người thi hành công vụ sẽ gây ra hậu quả nghiêm trọng về tính mạng, sức khoẻ, tài sản của người thi hành công vụ hoặc của người khác hoặc có dấu hiệu của một tội phạm nghiêm trọng, rất nghiêm trọng, đặc biệt nghiêm trọng th́ người thi hành công vụ được sử dụng công cụ hỗ trợ, phương tiện kỹ thuật hoặc nổ súng trực tiếp vào người và phương tiện vi phạm để pḥng vệ, tấn công, vô hiệu hóa hành vi, kịp thời ngăn chặn hậu quả xảy ra và bắt giữ người có hành vi chống người thi hành công vụ", trích Điều 18 dự thảo Nghị định "Quy định các biện pháp pḥng ngừa, ngăn chặn và xử lư hành vi chống người thi hành công vụ".
Theo Kiến Thức