Danh hài Xuân Hinh tâm sự: "Ngày mai có thể khán giả sẽ thấy chán cái mặt Xuân Hinh. Tôi chấp nhận và thấy điều đó là b́nh thường. Nhưng không có nghĩa như thế là ḿnh nản."
Tôi gặp Nghệ sĩ ưu tú (NSƯT) Xuân Hinh trong một buổi chiều đầu tháng 10, anh vui vẻ khoe vừa đi lưu diễn ở nước ngoài gần hai tháng. Hiện nay, cô con gái đầu của anh đang du học ở nước ngoài, nên trong những lần diễn ở châu Âu, anh cũng tranh thủ đi thăm con. Xuân Hinh tếu táo rằng, mọi người thường gọi anh là nghệ sĩ của khán giả b́nh dân, bởi những vai diễn của anh gần gũi với tính cách của nhiều khán giả ở các vùng quê Việt Nam... Mỗi vai diễn là những kỷ niệm anh không bao giờ quên...
Gia đ́nh hạnh phúc của danh hài Xuân Hinh.
Trẻ như Xuân Hinh
Ấn tượng đầu tiên khi gặp NSƯT Xuân Hinh là sự tự nhiên và gần gũi, cách nói chuyện của anh luôn khiến người đối diện phải bật cười. Danh hài cho biết, có người bạn đi đâu cũng bảo mọi người là trẻ như Xuân Hinh, bởi anh đi đến đâu là tiếng cười theo đến đó. Anh cũng cho rằng ḿnh là một người trẻ hơn so với tuổi, nhưng đó là phong cách ngoài đời, c̣n khi lên sân khấu, anh vẫn sống đúng với tuổi của ḿnh. Anh bảo, già th́ đă có vai già, ngay cả hài cũng hài già. Anh không đi ngược lại quy luật của thời gian, anh cũng chẳng ép ḿnh vào bất kỳ một vai diễn nào, mọi thứ cứ đến tự nhiên như chính con người anh vậy. Xuân Hinh cũng đă bỏ nhiều vai diễn, bỏ nhiều show bởi anh nghĩ ḿnh không cố được, mà có cố cũng không hay. Hơn 30 năm đứng trên sân khấu, hạnh phúc của anh là những vai diễn, những t́nh cảm của khán giả dành cho ḿnh. Nhiều lần anh đi trên phố, có khán giả đă kéo bằng được anh lại để chụp ảnh, hay gọi với theo khiến anh cảm thấy thú vị.
Khi được hỏi, đóng nhiều vai hài, góp mặt trong các tiểu phẩm hài Tết nhiều như vậy, có bao giờ NSƯT Xuân Hinh sợ khán giả "chán" ḿnh không, anh nói: "Là người của công chúng th́ chuyện khán giả họ chán hay thích là chuyện b́nh thường. Nghệ thuật cũng chỉ là một "món ăn" nên khán giả có quyền chọn lựa. Hôm nay người ta ăn cái này th́ mai sẽ ăn cái khác. Ví dụ, bây giờ khán giả đang rất thích các nghệ sĩ hải ngoại về nước biểu diễn chứ không "tẩy chay" như trước nữa. Ngày mai có thể khán giả sẽ thấy chán cái mặt Xuân Hinh. Tôi chấp nhận và thấy điều đó là b́nh thường. Nhưng không có nghĩa như thế là ḿnh nản. Mỗi khi xuất hiện, tôi vẫn luôn cố gắng hết ḿnh với vai diễn nên đến giờ vẫn chưa bị ai chán cả. Nhiều người c̣n bảo, cả năm, họ chỉ chờ đến đĩa hài Tết của tôi mới thấy mùa Xuân đă về... Tôi biết, có thể đó chỉ là những lời động viên, nhưng tôi thấy rất vui v́ khán giả đă nhớ tới ḿnh...".
Theo NSƯT Xuân Hinh, rất may là anh cũng có duyên với những vai hài. V́ thế, anh đă tận dụng vốn sống của ḿnh đưa vào những vai diễn ấy. Tuy là những tiếng cười đả kích thói hư, tật xấu của nhiều đối tượng trong xă hội, nhưng nghĩ sâu xa hơn, đó cũng là tiếng cười sâu cay để giúp con người điều chỉnh chính ḿnh và sống tốt hơn. Anh tâm sự, hơn 30 năm cống hiến cho nghệ thuật, anh đă trải qua hàng trăm vai diễn. Anh quan niệm, người nghệ sĩ phải hóa thân vào hàng trăm nghề của cuộc đời. Trải qua nhiều thăng trầm của nghề diễn, Xuân Hinh đă b́nh thản hơn trước những lời khen chê của khán giả. Nhiều khán giả chỉ xem một số tác phẩm có anh tham gia đă vội vàng nhận xét, cũng có người lại đưa ư kiến chủ quan của ḿnh và có phần không công bằng với những người nghệ sĩ như anh. V́ thực tế cho thấy, có vai diễn hay, nhưng cũng có vai diễn chưa hay, điều này cũng phụ thuộc nhiều vào kịch bản mặc dù yếu tố diễn viên cũng đóng góp cho sự thành công của tác phẩm.
Đại gia đất cát v́ tin đồn
Danh hài Xuân Hinh thẳng thắn cho hay, công việc của anh không nhất thiết phải học đại học, tiến sỹ hay qua một trường lớp nào khác mà chỉ cần yêu nghề, thấy hợp với nghề và có thể đi theo nghề, dần dần anh có được thành quả như ngày hôm nay. Tuy nhiên, anh cũng đề cao sự lao động nghiêm túc. Trong câu chuyện của ḿnh, NSƯT Xuân Hinh bộc bạch rằng, để có một Xuân Hinh như ngày hôm nay, là những tháng năm anh miệt mài lao động nghệ thuật một cách nghiêm túc. Nhiều khán giả cho rằng, diễn hài rất dễ, chỉ cần "chọc cười" khán giả là được, nhưng chỉ thực sự diễn hài mới thấy rằng, đôi khi, hài c̣n khó hơn bi, bởi trong hài c̣n có bi. Có những tầng lớp sâu xa hơn những tiếng cười trên sân khấu, cười đấy, nhưng cũng là khóc đấy.
Trả lời câu hỏi, h́nh như khán giả hai miền Nam - Bắc có "gu" thưởng thức hài riêng, nhưng khi đóng chung với các nghệ sĩ hai miền, anh đều có thể ḥa hợp được, có phải do Xuân Hinh có sự "khác biệt"? Anh vui vẻ nói: "Tôi không chỉ diễn với bạn diễn trong Nam, ngoài Bắc mà c̣n ra cả hải ngoại, thậm chí gần hơn là người dân tộc, vùng sâu vùng xa. Tôi có máu "tham" trong người nên có vẻ hơi "ôm đồm" công việc. Nhiều bạn trẻ hiện nay chỉ thích diễn miền nào ra miền đó, c̣n tôi lại thích "phiêu du". Với tôi, miền nào không thành vấn đề, quan trọng là vai diễn phù hợp với ai th́ tôi diễn cùng người đó. Nam, Bắc kết hợp có khi lại hay, nhiều điểm truyền thống khác nhau nhưng khi chung một vở diễn, nó lại có sự gắn kết nào đó. Ngay cả khán giả cũng vậy, người Nam thích xem hài do người Nam đóng, người Bắc thích xem hài do người Bắc đóng. Nay Bắc, Nam sum họp một nhà th́ cả khán giả Nam và Bắc có khi đều thích, đó chẳng là cái lợi sao?".
Rồi anh tếu táo cho biết, có đợt người ta c̣n đồn anh là đại gia bất động sản, lắm tiền, nhiều đất. Hồi sống trong căn nhà ở phường Mai Dịch chật chội, vợ chồng anh định đi t́m đất để xây nhà khác cho rộng hơn, nhưng t́m măi chưa mua được. Chủ đất không bán cho anh, nhưng hễ có khách mua là lại bảo "đất này Xuân Hinh đă từng hỏi mua đấy...", để tăng thêm phần tin tưởng khi bán. C̣n bên Bắc Ninh th́ anh cũng có một mảnh đất rộng thật, nhưng là quê cha đất tổ, dùng để làm nhà thờ họ. Bỗng nhiên, Xuân Hinh trở thành đại gia v́… tin đồn.
Là một nghệ sĩ hài đắt sô, nhất là dịp tết đến, nên điều làm anh nhớ nhất là hầu như anh chưa có một cái tết nào trọn vẹn bên gia đ́nh. Năm nào NSƯT Xuân Hinh cũng đi diễn đến giao thừa. Xuân Hinh bảo, anh may nắm khi có một người vợ đảm đang, tháo vát và có những đứa con ngoan nên anh yên tâm để diễn hài phục vụ bà con. Cho đến bây giờ, hơn 30 năm cống hiến hết ḿnh cho nghệ thuật truyền thống, phục vụ đông đảo tầng lớp nhân dân, Xuân Hinh vẫn chưa được phong Nghệ sĩ Nhân dân như nhiều đồng nghiệp tài danh khác. Với anh, được mang tiếng cười cho khán giả, được khán giả đón nhận và "nhớ mặt, đặt tên" là niềm hạnh phúc rồi, mọi danh hiệu khác chỉ là tương đối.
Mỗi người nghệ sĩ đều có "gu" riêng
Trên các sân khấu hài hiện nay, các nghệ sĩ hài thường gắn liền tên tuổi với nhau khi diễn như Xuân Bắc đi liền với Tự Long, Giang C̣i đi liền với Quang Tèo, Quang Thắng - Vân Dung... Tuy nhiên, theo NSƯT Xuân Hinh th́ mỗi người có "gu" riêng của ḿnh. Có những người sau vài lần diễn cùng nhau, nhận thấy rằng ḿnh diễn hợp với người này th́ lần sau cũng sẽ diễn với người đó, dần dần họ thành đôi bạn cùng tiến. C̣n Xuân Hinh, khi đọc kịch bản, anh thấy vai này hợp với Minh Vượng th́ sẽ diễn cùng Minh Vượng, vai kia hợp với Thanh Thanh Hiền th́ sẽ diễn cùng Thanh Thanh Hiền chứ không bị bó hẹp trong phạm vi nào đó. Có nhiều nghệ sĩ đóng cùng danh hài Xuân Hinh cũng tạo được dấu ấn trong ḷng khán giả như Hồng Vân, Vân Dung, Quang Thắng, Hoài Linh, Trấn Thành, Chí Tài... Nói chung là vai diễn nào phù hợp với ai th́ anh diễn cùng người đó. Theo danh hài Xuân Hinh, các nghệ sĩ trẻ hiện nay cũng rất tài năng, họ lại được đào tạo bài bản nên hai thế hệ cùng hỗ trợ cho nhau để các vai diễn được "ngọt" hơn.
Lạc Thành
DSPL