Sự kiện 30/4/1975 là biến cố lớn trong đời của nhiều triệu người Việt Nam. Trong đó có những người Việt lai Mỹ. Biết bao câu chuyện biệt ly, hội ngộ của họ đă được nói đến. Và đến nay vẫn c̣n nhiều người chưa t́m được người cha ruột của họ.
Mỗi người một hoàn cảnh

Một trẻ lai Mỹ ở Việt Nam năm 1989/AFP photo
Hiện có khoảng 20 ngàn người “con lai” ở Hoa Kỳ và 400 người c̣n ở VN theo ghi nhận của Hội “Amerasian Without Borders”.
Tất cả số này được sinh ra trong những ḥan cảnh khác nhau, trong những bối cảnh gia đ́nh không giống nhau trong khoảng thời gian người Mỹ có mặt ở chiến trường VN. Nhưng họ lại có cùng một cái tên là “con lai” và phần đông trong số họ bị đối xử một cách khinh miệt, phải chịu đựng cuộc sống khó khăn, cực khổ; nhất là sau ngày 30 tháng 4 năm 1975.
Những tưởng cuộc sống buồn thảm ở VN của những người “con lai” mà hầu hết là trong số phận mồ côi hay con nuôi kéo lê qua những tháng ngày vô vọng. Tuy nhiên, một cuộc “đổi đời” đă đến với họ khi Quốc hội Hoa Kỳ thông qua Đạo luật “American Home Coming Act” vào năm 1987, cho phép tất cả những người con của cựu quân nhân Hoa Kỳ ở VN được trở về quê cha của ḿnh.
Nhiều người trong số hơn 20 ngàn “con lai” đặt chân đến Mỹ với hành trang là những kư ức vỡ vụn, là một vài tấm h́nh gia đ́nh đă hoen ố, là bút tích nguệch ngoạc của phụ thân mà không rơ họ tên hay thậm chí là một câu hỏi “ tôi là ai? Ngày mai của tôi sẽ thế nào?” Thế nhưng, trong suốt thời gian gần 30 năm ở quê cha, những người “con lai” với một cuộc sống ổ định, vẫn đau đáu một nỗi niềm tha thiết, một hy vọng mong manh.
Lúc nào ḿnh cũng có ước vọng t́m được người mẹ để biết được tâm t́nh của người mẹ đối với người con như thế nào và muốn t́m hiểu v́ sao bà cho ḿnh đi.
- Chị Thủy Lê, Colorado |
Chị Thủy Lê ở tiểu bang Colorado tự nhận ḿnh là một người may mắn trong số những người “con lai”. Chị đến Mỹ cùng với gia đ́nh nhận nuôi chị từ lúc bé. Ngôi nhà của chị gần 20 năm qua đầy ắp tiếng cười của 4 đứa con xinh xắn, ngoan hiền. Và chị vẫn dành thời gian đi t́m cha mẹ ruột của ḿnh. Chị Thủy chia sẻ:
“Lúc nào ḿnh cũng có ước vọng t́m được người mẹ để biết được tâm t́nh của người mẹ đối với người con như thế nào và muốn t́m hiểu v́ sao bà cho ḿnh đi. Và ḿnh cũng mong muốn có được t́nh thương của người mẹ ruột của ḿnh. Ḿnh có người mẹ nuôi nhưng t́nh thương đó không giống như của người mẹ ruột cho ḿnh. Cho nên lúc nào cũng mong muốn t́m lại được người mẹ và người cha, nhất là con gái th́ thường cần một người cha v́ cha luôn nâng đỡ, dạy dỗ trong cuộc sống”.
Sau một thời gian dài ngược xuôi giữa Việt Nam-Hoa Kỳ, cuộc t́m kiếm thân mẫu đi vào bế tắc cũng như kết quả xét nghiệm ADN với một cựu quân nhân Mỹ t́m con không trùng hợp đă không làm dập tắt ước mơ một ngày trùng phùng với cha mẹ ruột của chị Thủy Lê.
C̣n số phận của khoảng 400 người “con lai” ở VN th́ sao? Họ đă lỡ cơ hội trở về quê cha vào những năm cuối thập niên 80. Liệu rằng, họ cũng có cùng một ước vọng sẽ được gặp cha ḿnh dù chỉ một lần trong đời?
Cuộc sống nơi quê cha
Câu chuyện của người “con lai” tên Vơ Hữu Nhân ở Long Xuyên, An Giang là một phép màu. Anh Nhân hài ḷng với cuộc sống ở đất mẹ, nơi quê ngoại với những tấm ḷng đôn hậu của cḥm xóm bao bọc gia đ́nh anh hơn nửa đời người. Ước mơ trở về quê cha dường như là không tưởng nhưng anh Nhân đón nhận tin vui mừng khôn tả vào ngày 30/11 năm ngoái, t́m lại được cha sau khi có kết quả xét nghiệm ADN. Hiện anh Nhân đă nộp đơn xin chính phủ Hoa Kỳ cứu xét để được đoàn tụ với thân phụ. Anh Nhân bày tỏ trong niềm hân hoan:
“Bởi v́ ḿnh thất lạc người cha yêu thương quá lâu rồi. Bây giờ muốn về quê cha để sống với cha. Cha cũng tuổi đă già, c̣n bà mẹ bên đó nữa”.
Trả lời câu hỏi của Ḥa Ái rằng có sự lo lắng nào cho một cuộc sống mới mà tuổi đời không c̣n trẻ nếu được chấp thuận đến Hoa Kỳ, anh Nhân nói:
“Cũng có sự lo lắng nhưng về quê cha ḿnh th́ không sao. Ḿnh lạc cha mấy chục năm rồi. Cuộc sống th́ từ từ ḿnh phấn đấu lên”.
Trao đổi với đài RFA, ông Jimmy Miller, người sáng lập Hội “Amerasian Without Borders”, cũng là một người “con lai” đă may mắn t́m được cha, tâm t́nh rằng những người “con lai” tại Hoa Kỳ cùng có một ước vọng và cùng đeo đuổi một niềm tin sẽ đoàn tụ với tất cả 400 anh chị em lai đang c̣n ở VN vào một ngày sớm nhất tại quê cha. Ông Jimmy Miller cho biết những người “con lai” tại Hoa Kỳ đang nỗ lực hỗ trợ chi phí xét nghiệm ADN cho 400 người “con lai” ở VN và cũng sẽ hết ḿnh vận động chính phủ cứu xét cho các trường hợp này:
Cũng có sự lo lắng nhưng về quê cha ḿnh th́ không sao. Ḿnh lạc cha mấy chục năm rồi. Cuộc sống th́ từ từ ḿnh phấn đấu lên.
- Anh Nhân, An Giang |
“Ḿnh nghĩ rằng trong thời gian tới, Nhân sẽ được đi. Đó là người t́m được cha. C̣n những người không t́m được cha mặc dù chứng minh họ là lai nhưng vẫn phải chờ đợi xem Lănh Sự Quán có đồng ư hay không. Ḿnh hy vọng rằng trường hợp của bạn Nhân được đi và chính phủ Mỹ sẽ nh́n vào đó để giúp cho số c̣n lại được đi”.
Những người “con lai” ở Ḥa Kỳ dù có tiếp tục hay từ bỏ ước mơ t́m cha ruột nơi quê cha th́ họ vẫn đau đáu một nỗi niềm sẽ được đoàn tụ với 400 anh chị em “con lai” đang sinh sống ở VN, ông Miller bộc bạch:
“Không cùng cha, không cùng mẹ nhưng đă nói lai rồi th́ không cần thiết phải là lai đen hay lai trắng hay có thành không hay không, có là ǵ đi nữa th́ khi đă nói ‘lai với lai’ với nhau th́ đă đủ rồi, đă coi nhau như là anh em rồi. V́ ở VN mọi người đă sống trong hoàn cảnh cùng khổ với nhau nên chỉ anh chị em lai mới hiểu nhau thôi. Thành ra t́nh cảm của họ dành cho nhau rất là đặc biệt”.
Ước mơ đoàn tụ trong một đại gia đ́nh anh chị em của những người cùng một ḍng máu “con lai” sẽ trở thành hiện thực bởi v́ những đứa bé Việt lai Mỹ năm xưa, nay là những người trưởng thành, vẫn tin rằng câu chuyện cổ tích luôn có hậu với những ai có ḷng.
Ḥa Ái, phóng viên RFA