Trong bức tranh chính trị và xă hội Mỹ hiện nay, các nhóm cực hữu như Proud Boys và Aryan Nations đang trở thành mối đe dọa ngày càng rơ rệt. Chúng không chỉ gieo rắc bạo lực đường phố, mà c̣n khơi dậy và hợp pháp hóa tư tưởng kỳ thị chủng tộc vốn đă âm ỉ trong ḷng nước Mỹ. Với cộng đồng gốc Á và đặc biệt là người Việt, việc hiểu rơ những “điểm nóng” – nơi chúng hoạt động mạnh nhất và nơi kỳ thị thường xuyên bùng phát – là điều sống c̣n.
Proud Boys – bạo lực đường phố đội lốt “yêu nước”
Proud Boys được thành lập năm 2016, tự nhận là “những người đàn ông yêu nước phương Tây”, nhưng thực chất là một nhóm cực hữu, có tổ chức, thường xuyên tham gia vào các cuộc bạo động chính trị. Chúng nổi tiếng với việc hành hung người biểu t́nh chống Trump, tấn công các nhóm cánh tả, và gieo rắc thuyết âm mưu. FBI từng xếp Proud Boys vào danh sách nhóm cực đoan, đặc biệt sau vụ bạo loạn ở Điện Capitol ngày 6/1/2021, khi nhiều thủ lĩnh của nhóm trực tiếp tham gia. Điểm nguy hiểm là Proud Boys không hoạt động ngầm như nhiều tổ chức cực đoan khác, mà thường xuất hiện công khai tại các cuộc mít tinh, diễu hành chính trị. Điều này khiến chúng có khả năng kích động bạo lực ngay trong đời sống thường nhật.
Aryan Nations – “tôn giáo của thù hận”
Aryan Nations xuất hiện từ thập niên 1970, gắn liền với hệ tư tưởng “Thần học Dân tộc Da trắng” (Christian Identity). Mục tiêu của chúng: xây dựng một “quốc gia da trắng thuần khiết”, loại bỏ người Do Thái, người da đen, người gốc Á và tất cả các nhóm thiểu số khác. Trung tâm hoạt động từng đặt ở Hayden Lake, Idaho, biến nơi này thành “thủ phủ kỳ thị” trong nhiều năm. Dù yếu đi sau các vụ kiện dân sự và phân ră nội bộ, nhưng tư tưởng của Aryan Nations vẫn sống dai trong các nhánh nhỏ và trên không gian mạng, kết nối với các nhóm “white power” khắp nước Mỹ.
Địa bàn hoạt động và những “điểm nóng” cần cảnh giác
Theo nhiều báo cáo của Southern Poverty Law Center (SPLC) và Anti-Defamation League (ADL), Proud Boys và Aryan Nations không hoạt động tập trung một chỗ, mà rải rác trên khắp nước Mỹ, với những ổ nhóm mạnh nhất ở:
Idaho, Montana, Washington, Oregon: Đây là vùng Tây Bắc, từ lâu được gọi là “vùng đất hứa của chủ nghĩa da trắng” (White Homeland). Các nhóm Aryan Nations từng đặt căn cứ tại đây. Người gốc Á và gốc Phi từng nhiều lần bị tấn công.
Florida: Proud Boys có tổ chức mạnh, thường xuyên tham gia biểu t́nh chính trị và bạo động. Nhiều thủ lĩnh bị bắt sau vụ bạo loạn Capitol xuất phát từ Florida.
Texas: Các nhóm cực hữu, kể cả Proud Boys, len lỏi trong nhiều sự kiện chính trị, đặc biệt ở Dallas và Houston.
Pennsylvania và Michigan: nơi Proud Boys từng tổ chức nhiều cuộc biểu t́nh vũ trang, chống lại chính sách y tế công cộng và nhập cư.
Idaho – đặc biệt khu vực Coeur d’Alene và Hayden Lake: vẫn được coi là “thủ phủ” lịch sử của Aryan Nations.
Không chỉ riêng hoạt động của Proud Boys và Aryan Nations, các số liệu về tội ác thù hận (hate crimes) cho thấy:
California: paradox – nơi đông người gốc Á nhất nhưng cũng ghi nhận số vụ kỳ thị chống người châu Á cao nhất (đặc biệt ở Los Angeles, San Francisco).
New York: Thành phố New York là nơi bùng phát nhiều vụ tấn công nhằm vào người gốc Á trong đại dịch COVID-19.
Georgia và các bang miền Nam: Các vụ tấn công nhằm vào tiệm nail, spa của người gốc Á (như vụ xả súng Atlanta 2021) cho thấy mức độ nguy hiểm.
Texas và Florida: Hai bang đông dân gốc Việt, nhưng cũng là đất hoạt động của Proud Boys, nơi bạo lực cực hữu dễ bùng phát.
Proud Boys gieo rắc bạo lực công khai. Aryan Nations duy tŕ một hệ tư tưởng thù hận dai dẳng. Cả hai, cùng với hàng chục nhóm cực hữu khác, đang biến nhiều vùng của nước Mỹ thành điểm nóng nguy hiểm cho di dân và người gốc Á. Trong bối cảnh chính quyền liên bang dưới thời Trump bị cáo buộc nương tay với cực hữu, nguy cơ đối với cộng đồng người Việt càng nghiêm trọng.