Syria : Erdogan đuổi Mỹ giúp Putin

10/23/19

RFI - Giấc mơ của tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Erdogan là kiểm sóat một vùng biên giới Syria dài 440 km và sâu vào bên trong lãnh thổ láng giềng 32 km. Donald Trump bật đèn xanh, nhưng chiến lược của Ankara bị tổng thống Nga Vladimir Putin khôn khéo chận lại qua thỏa thuận Sotchi. Cụ thể ra sao ?

Xe tăng Thổ Nhĩ Kỳ ở Ceylanpinar, khu vực biên giới chung với Syria,
REUTERS/Huseyin Aldemir
Với lý do cần một vùng trái độn an toàn dọc theo biên giới Syria để đưa 3,8 triệu người Syria tị nạn hồi hương và để dập tắt mưu đồ lập quốc của người Kurdistan kéo dài từ Syria, Irak đến Thổ Nhĩ Kỳ, tổng thống Erdogan mở chiến dịch « Nguồn Hòa Bình » vào ngày 09/10. Sau một tuần lễ, quân đội Thổ Nhĩ Kỳ chiếm được hai thành phố và 40 ngôi làng dọc 120 cây số biên giới. Sau đó, theo tinh thần thỏa hiệp với phó tổng thống Mỹ Mike Pence hôm 17/10, Ankara chấp thuận ngưng bắn trong 5 ngày để cho chiến binh Kurdistan triệt thóai.

Những gì Trump không làm được, Putin lại thành công

Trên thực tế, những gì Donald Trump không làm được, Vladimir Putin thành công.

Theo thỏa thuận Mỹ-Thổ Nhĩ Kỳ ngày 17/10, Hoa Kỳ không những triệt thoái mà còn buộc đồng minh Kurdistan-Syria rút bỏ một vùng kiểm sóat sâu 30 km tính từ biên giới Syria và để toàn bộ khu vực dài 420 km cho Thổ Nhĩ Kỳ kiểm soát. Tổng thống Erdogan vẫn khẳng định không có tham vọng lãnh thổ, nhưng ngoại trưởng Mevlut Çavuşoğlu, tuyên bố một cách hứng khởi : Quân đội chúng ta sẽ ở lại.

Thế rồi, một ngày trước khi lệnh hưu chiến hết hạn, tổng thống Erdogan, theo lời mời của tổng thống Nga sang Sotchi đàm phán một thỏa thuận khác. Sau hơn 5 tiếng đồng hồ thương lượng, Putin đã thuyết phục được Erdogan đồng ý một thỏa thuận ngưng bắn khác mà theo tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ là một « quyết định lịch sử ». Trước đó, theo yêu cầu của lực lượng Kurdistan, quân đội Syria và quân cảnh Nga được đưa lên vùng biên giới.

Erdogan mất hai phần ba chỉ tiêu ban đầu ?

Thỏa thuận Nga-Thổ Nhĩ Kỳ ngày 23 tháng 10 nói gì ? Nga bảo đảm để cho chiến binh Kurdistan rút khỏi khu vực 440 cây số chiều dài và 30 cây số chiều rộng như Ankara yêu cầu. Thổ Nhĩ Kỳ cũng được quyền kiểm soát 120 cây số biên giới đã chiếm được. Tuy nhiên, điều đó có nghĩa là không giao hết diện tích đất đai vùng biên giới Syria, 13200 km2, cho Thổ Nhĩ Kỳ. So với thỏa thuận với phó tổng thống Mỹ, Thổ Nhĩ Kỳ chỉ kiểm sóat được có một phần ba.

Đã vậy, thỏa thuận Sotchi còn quy định hai bên Nga và Thổ Nhĩ Kỳ tuần tra chung dọc theo 320 cây số còn lại ở khoảng cách « 10 cây số » cách biên giới, hầu bảo đảm « toàn vẹn lãnh thổ Syria ». Nhưng toàn bộ 320 cây số biên giới là do Nga và Syria kiểm sóat.

Nói cách khác, Thổ Nhĩ Kỳ không thực hiện được kế hoạch tự kiểm soát một vành đai an ninh 13200 cây số vuông. Sau khi hãnh diện tuyên bố « đuổi Mỹ ra khỏi khu vực », tổng thống Erdogan gặp lính Nga.

Chưa hết, chiến dịch « Nguồn Hòa Bình » chống người Kurdistan xem như chấm dứt. Vấn đề là liệu về lâu dài có giải quyết được khủng hoảng hay không ?

Theo chuyên gia Maxim Souchkov thuộc Hội Đồng Quốc Tế Vụ của Nga, tình hình vẫn còn nhiều bất trắc : Nếu quyết định triệt thoái của chiến binh Kurdistan đã được Damas và đại diện của phe này thỏa thuận với nhau rồi, thì cuộc đàm phán tại Sotchi là màn đạo diễn tuyệt vời của tổng thống Putin. Còn nếu chưa có thỏa thuận thì coi chừng diễn biến phức tạp.

Liên minh ngầm Damas-Kurdistan ?

Chưa chi mà phát ngôn viên điện Kremlin cảnh báo « Mỹ đã khuyến khích chiến binh Kurdistan ở lại chống quân đội Thổ Nhĩ Kỳ ».

Ai khuyến khích ? Hư thực chưa rõ.

Điều chắc chắn là mưu kế của tổng thống Erdogan trấn đóng lâu dài tại miền bắc Syria sẽ gặp nhiều khó khăn. Tổng thống Bachar al Assad nhiều lần tuyên bố sẽ không để thế lực ngoại nhập kiểm soát Syria. Dù có lệnh ngưng bắn, ông sẽ tiếp tục chiến dịch tái chiếm lãnh thổ. Hôm thứ Ba, khi nhắc đến tình hình biên giới, lãnh đạo Syria lên án Thổ Nhĩ Kỳ «là bọn cướp đất» và cam kết sẽ « ủng hộ mọi cuộc kháng chiến chống Thổ Nhĩ Kỳ xâm lược » tuy không nhắc tên lực lượng võ trang Kurdistan.

Tú Anh
RFI

Cũng vì một đất nước Mỹ vĩ đại, mà dần dần Trung Đông sẽ được tặng không cho Nga.

Ai cũng chửi Pú tin nhưng thật sự, hắn đã lấy lại phần đất từ tay Mỹ mà không tốn 1 giọt mồ hôi.
Không biết ai dại hơn ai?