(Wall Street Journal) – Cựu cố vấn an ninh quốc gia John Bolton sẽ xuất bản cuốn sách như dự tính, sau nhiều tháng Toà Bạch Ốc, Tổng thống và thậm chí Tổng trưởng Tư pháp t́m cách ngăn chặn.
Cuốn sách sẽ tập trung vào 18 tháng của Bolton tại Toà Bạch Ốc, và có cả đánh giá nghiêm trọng về Tổng thống, nhà xuất bản cho hay.
Trump vào thứ Hai cho rằng, Bolton viết cuốn sách không phù hợp, và tố cáo cựu cố vấn an ninh quốc gia có những “thông tin tuyệt mật” trong bản thảo vốn được Hội đồng Cố vấn An ninh Quốc gia của Toà Bạch Ốc xem xét hàng tháng trời.
Tổng thống cho hay, ông xem bất cứ trao đổi nào giữa ông với các viên chức khác “đều mang tính bí mật cao. Bởi vậy, nếu Bolton viết sách và cuốn sách được phát hành, ông ấy đă phạm luật. Nó được gọi là trách nhiệm h́nh sự. Đó là vấn đề lớn” . Ông Trump tuyên bố có thẩm quyền về thông tin mật an ninh quốc gia và chỉ thị cho cấp dưới làm như vậy, nhưng không có tổng thống nào lại tuyên bố có thẩm quyền ngăn chặn cựu nhân viên nói về những vấn đề không liên quan đến an ninh quốc gia, những thông tin mà thông thường được Tu chính án thứ nhất bảo vệ.
“Có thể ông ta không nói đúng sự thật,” ông Trump nói về cựu cố vấn an ninh quốc gia của ḿnh. “Ông ta nổi tiếng nhiều lần không nói sự thật,” Tổng thống nói tiếp, nhưng không nói rơ cụ thể ám chỉ đến điều ǵ.
Tổng trưởng Tư pháp William Barr vào hôm thứ Hai cũng cho rằng, Bolton “chưa hoàn tất thủ tục” để cuốn sách được xuất bản. Tuy nhiên, ông Barr không hồi đáp những câu hỏi tại sao luật sư của Bolton lại cho hay, Hội đồng An ninh Quốc gia thông báo cho ông ta biết thủ tục đă hoàn tất.
Ư kiến của Tổng thống đánh dấu nỗ lực mới nhất của Toà Bạch Ốc trong việc t́m cách ngăn chặn xuất bản cuốn sách của Bolton, việc mà ông Trump công khai nổi giận trong nhiều tháng. Nhà xuất bản Simon & Schuster đă hai lần tŕ hoăn tŕnh làng cuốn sách trong khi Hội đồng Cố vấn An ninh Quốc gia xem xét bản thảo.
Ông Trump sa thải Bolton vào tháng 9 sau một loạt những tranh chấp về chính sách đối ngoại. Là cố vấn an ninh quốc gia thứ ba của Tổng thống, Bolton phục vụ nội các được 18 tháng.
Theo luật sư Charles Cooper, ban đầu ông gởi bản thảo cuốn “The Room Where it Happens” cho Ellen Knight – Giám đốc tiền xuất bản của NSC để bà thẩm tra vào ngày 30 tháng 12. Có lẽ đây là thẩm định tiền xuất bản khắc nghiệt nhất trong lịch sử NSC, theo lời luật sư Cooper. Ông Bolton và bà Knight xem đi xem lại bản thảo 500 trang 4 lần, “thường là từng hàng một.”
Vào ngày 27 tháng 4, sau một vài cuộc họp và điện thoại, Knight cho Bolton hay, bà đă hoàn tất phần chỉnh sửa. Bolton trong nhiều tuần chờ thư xác nhận sách không c̣n ǵ trở ngại. Nhưng đến ngày 8 tháng 6, John Eisenberg – phó cố vấn an ninh quốc gia – gởi thư thông báo, bản thảo cuốn sách của Bolton có chứa những thông tin mật, và xuất bản sẽ vi phạm những thoả thuận không tiết lộ thông tin.
“Đây rơ ràng là nỗ lực sử dụng an ninh quốc gia làm cớ để kiểm duyệt ông Bolton, vi phạm quyền hiến pháp của ông ấy về việc nói lên những vấn đề công chúng quan tâm,” ông Cooper viết. “Nỗ lực này sẽ không thành công,” và cuốn sách sẽ được xuất bản vào ngày 23 tháng 6, luật sư cho hay.
Căn cứ pháp lư của Toà Bạch Ốc trong việc ngăn chặn xuất bản cuốn sách của Bolton bị hạn chế. Theo các chuyên viên pháp lư, nếu Toà Bạch Ốc đệ đơn yêu cầu toà ra án lệnh không cho cuốn sách xuất bản th́ cũng khó thành công. “V́ lư do chính đáng, toà án Mỹ hầu như chưa bao giờ ra án lệnh chống lại một nhà xuất bản về vấn đề công chúng đang quan tâm,” Giám đốc Điều hành Viện Knight First Amendment tại trường Đại học Columbia cho hay.
Theo nhà xuất bản, “The Room Where it Happens” sẽ kể câu chuyện được Bolton miêu tả là “hỗn loạn ở Toà Bạch Ốc,” và thủ tục đưa ra quyết định ngẫu hứng, mâu thuẫn của Tổng thống, cũng như chi tiết những lần ông Trump tiếp xúc các lănh đạo thế giới.
Một trong những cáo buộc trong cuốn sách là Bolton tuyên bố, ông Trump vào tháng 8 cho ông ta biết muốn đóng băng viện trợ quân sự cho Ukraine cho đến khi quốc gia này điều tra Dân chủ gồm hai bố con ông Joe Biden. Cáo buộc này nằm trong trọng tâm của cuộc điều tra luận tội ông Trump. Tuyên bố này bị Tổng thống phủ nhận, nhưng lại ṛ rỉ cho New York Times vào tháng 1, trước tuần cuối cùng phiên xét xử luận tội ông Trump tại Thượng viện.
Hai ngày sau cáo buộc của Bolton tràn ngập mặt báo, Hội đồng An ninh Quốc gia cho hay, bản thảo chứa đựng “số lượng đáng kể” những thông tin mật và v́ vậy không thể được xuất bản. Vào lúc đó, cuốn sách này dự tính có trên kệ sách vào ngày 17 tháng 3.
Tuy nhiên, trước khi chi tiết bản thảo được loan ra bên ngoài, th́ một số nhân chứng trong cuộc điều tra luận tội của Hạ viện cũng cho hay, Bolton báo động trước nỗ lực của các viên chức chính phủ đang t́m cách gắn liền cuộc gặp gỡ giữa ông Trump và đồng nhiệm Ukraine với việc Kiev tuyên bố các cuộc điều tra theo ư muốn của Tổng thống Mỹ.
Hương Giang (Theo Wall Street Journal)