Bầu cử Mỹ 2020: Khi nào chúng ta biết được ai thắng cử?

Bạn có thể đã mong đợi có cơ sở về kết quả của cuộc bầu cử tổng thống Hoa Kỳ vào thời điểm này.
Okay, vậy ai sẽ là vị tổng thống tiếp theo của Hoa Kỳ?
Đến giờ chúng ta vẫn chưa biết chắc chắn vì cả TT Donald Trump lẫn cựu phó tổng thống Joe Biden đều chưa có đủ số phiếu đại cử tri đoàn để công bố thắng lợi.



Chúng ta đang bước vào ngày kiểm đếm phiếu thứ hai. Số lượng phiếu bầu khổng lồ được bỏ qua đường bưu điện trong cuộc bầu cử vì đại dịch và luật của các bang khác nhau về cách kiểm đếm dẫn đến việc sẽ tốn nhiều thời gian hơn nếu kết quả sít sao.
Và thực sự cuộc rượt đuổi đang rất sát nút.
Không phải Joe Biden đã thắng số phiếu phổ thông hay sao?
Đúng vậy, cho tới nay, nhưng điều đó không quyết định ai sẽ trở thành tổng thống.
Thay vào đó, ứng cử viên tổng thống phải giành được đa số phiếu đại cử tri đoàn, nơi mỗi bang nhận được số phiếu đại cử tri nhất định hoặc tương ứng với dân số của mỗi bang. Nếu bạn thắng một bang, bạn sẽ giành được tất cả số phiếu cử tri đoàn của bang đó (ngoại trừ Nebraska và Maine theo hệ thống khá phức tạp).
Có 538 phiếu đại cử tri đoàn của bang và người giành được 270 sẽ chiến thắng cuộc đua.
Nhưng sao mất nhiều thời gian vậy?
Điều này phụ thuộc một phần vào cách mà mỗi bang kiểm đếm phiếu bầu và và thứ tự mà họ đếm các loại phiếu bầu khác nhau (ví dụ: phiếu bầu qua đường bưu điện). Hãy phân tích những gì đang xảy ra trong một số chiến trường:
Arizona (11 phiếu đại cử tri đoàn): Joe Biden đang bị thu hẹp vị trí dẫn đầu với khoảng 500.000 phiếu bầu vẫn được đếm, báo chí địa phương đưa tin. Hơn một nửa trong số phiếu đó đến từ Maricopa County, nơi sinh sống của 60% dân số bang - Arizona sẽ công bố thêm kết quả vào 19:00 giờ địa phương (2 giờ sáng giờ Việt Nam).
Nevada (6 phiếu): Ông Biden đã dẫn trước với khoảng cách rất sít sao. Chính quyền tiểu bang đã đăng Câu hỏi thường gặp, nói rằng việc đếm phiếu đang diễn ra với tốc độ như dự kiến, theo mốc thời gian do luật Nevada đặt ra. Các phiếu bầu qua đường bưu điện vẫn chưa được tính vào kết quả và sẽ có thông tin cập nhật vào sáng mai, với kết quả không chính thức tại đây.
Georgia (16 phiếu): Ông Trump đang có khoảng cách rất sát nút so với ông Biden ở Georgia, nơi ngoại trưởng bang đã nói rằng cuộc kiểm phiếu sẽ hoàn tất vào giữa trưa thứ Năm.
Pennsylvania (20 phiếu): Ở Pennsylvania, còn hơn 580.000 lá phiếu qua thư để kiểm đếm - đó là vì luật tiểu bang quy định không đếm các lá phiếu qua bưu điện trước ngày bầu cử. Hiện ông Trump vẫn dẫn trước ông Biden, nhưng vì các lá phiếu qua thư có xu hướng thuộc về đảng Dân chủ, các nhà phân tích cho rằng mọi thứ đều khả dĩ.
Wisconsin (10) và Michigan (16): BBC dự đoán ông Biden sẽ thắng ở Michigan và truyền thông Hoa Kỳ dự đoán ông sẽ thắng cả ở Wisconsin, nơi ông dẫn đầu hơn gần 1% phiếu bầu.
Trump và Biden cần giành bang nào để chiến thắng?
Việc đếm phiếu đang tiếp tục diễn ra ở 5 bang quan trọng là Pennsylvania, Nevada, Arizona, Georgia và North Carolina, nơi người chiến thắng vẫn chưa được định rõ.
Chỉ một chiến thắng ở Pennsylvania hoặc hai trong số bốn bang còn lại là đủ để xác nhận ông Biden sẽ đắc cử tổng thống. Ông Trump cần giành được Pennsylvania và ba trong bốn tiểu bang còn lại.
Đây là lộ trình mà ông Trump hay ông Biden có thể đến với cương vị tổng thống Mỹ.



Sao bầu cử Mỹ khó khăn vậy?
Không giống như một số quốc gia khác, không có một cơ quan hoặc ủy ban bầu cử nào giám sát các cuộc bầu cử ở Mỹ. Mỗi bang tự đưa ra luật và hệ thống kiểm phiếu riêng.
Vì vậy, giờ chỉ còn là chuyện tính toán?
Nếu ông Biden có được Nevada, Arizona và Wisconsin và thêm Michigan, ông sẽ đạt được 270 phiếu bầu. Ông Trump sẽ cần phiếu đại cử tri đoàn của Pennsylvania và cần giành được ba tiểu bang Georgia, North Carolina, Nevada hoặc Arizona. Nhưng ông Trump đã đưa ra các thách thức pháp lý và các kiện tụng khác như:
• Yêu cầu kiểm phiếu lại ở Wisconsin (một số hãng thông tấn đưa tin nhưng quan chức bầu cử cấp cao nhất ở Wisconsin nói rằng ban vận động tranh cử của Trump đã không yêu cầu kiểm phiếu lại ở bang này)
• Tìm cách ngừng việc kiểm phiếu ở Michigan vì đảng Cộng hòa nói rằng họ cần minh bạch hơn
• Chống lại việc nới rộng thời hạn kiểm phiếu đối với các phiếu qua đường bưu điện ở Pennsylvania
• Chống lại việc bỏ phiếu vắng mặt trễ ở Georgia
Ngoại trừ Pennsylvania, nơi Tối cao Pháp viện trước đó ám chỉ rằng họ có thể xét lại các quy tắc, các nhà phân tích cho rằng hầu hết lo ngại số lượng nhỏ các lá phiếu có thể không tạo ra sự khác biệt đối với kết quả cuối cùng.


Các quan chức kiểm phiếu ở Michigan, nơi Joe Biden đang dẫn trước
Nhưng thực sự, nó không chỉ là việc tính toán Có vẻ như các kết quả thăm dò trong tuần này không cho chúng ta biết toàn bộ bức tranh về công chúng Mỹ. Giới quan sát đã không dự đoán rằng cuộc đua sẽ sít sao đến vậy.
Robert Cuffe, trưởng bộ phận thống kê của BBC, nói rằng vẫn còn quá sớm để nói liệu cuộc bầu cử này có phải là cơn ác mộng của những người làm công việc thăm dò hay không. Các cuộc thăm dò quốc gia cuối cùng cho thấy ông Biden dẫn trước ông Trump khoảng tám điểm. Ở các bang chiến trường, ông Biden cũng được đang dẫn đầu, nhưng với khoảng cách hẹp hơn nhiều.


Những người ủng hộ Trump ăn mừng ở Florida, nơi tổng thống giành được chiến thắng quan trọng
Một số chuyên gia hoài nghi rằng có một bộ phận công chúng Mỹ thậm chí sẽ không tham gia vào các cuộc thăm dò vì họ không tin tưởng các tổ chức này - và họ có khả năng cao bỏ phiếu cho ông Trump.
Các vấn đề mà cử tri ưu tiên trong việc bầu chọn tổng thống cũng có thể bị đánh giá sai một chút. Trong khi đại dịch virus corona chiếm ưu thế ở các tiêu đề, một cuộc khảo sát do Edison Research thực hiện cho thấy nhiều cử tri hơn (một phần ba tổng số) liệt kê kinh tế là vấn đề quan trọng đối với họ - và đây là thông điệp cốt lõi của Trump.
Lá phiếu bầu cho ông Trump cũng có vẻ đa dạng hơn một chút so với nhiều người thường nghĩ.
Diễn biến trong một dòng?
Donald Trump đang làm tốt hơn dự đoán và Joe Biden đã không giành được chiến thắng ở những bang chiến trường đã nhanh chóng kiểm phiếu xong, điều này có nghĩa là sẽ có nhiều biến động hơn khi chúng ta chờ đợi một số bang quan trọng.

BBC Tiếng Việt