Theo như nhất nữ danh ca hải ngoại Khánh Ly là lại với một giọng ca U80 chưa từng qua trường lớp thanh nhạc nào ngoài người thầy chính thức duy nhất đă từ lâu không c̣n hiện diện bên ḿnh bằng xương bằng thịt: Trịnh Công Sơn, khi bất cứ ca sĩ nào th́ đêm diễn thứ hai sát liền đêm thứ nhất cũng sẽ là một thử thách về kỹ thuật.
Nguyên Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân và Khánh Ly đêm 8/7. Theo ca sĩ Quang Thành, bà Ngân thường xuyên dự các đêm nhạc của Khánh Ly tại Việt Nam kể từ tháng 5/2014
Đêm diễn của Khánh Ly tại Nhà hát Lớn Hà Nội 9/7 chỉ muộn hơn giờ ghi trên vé chừng năm phút. Lời giới thiệu mở màn của nam MC trích một đoạn viết của Khánh Ly trong tập tản văn- hồi kư Đằng sau những nụ cười:
"Kể ra th́ bây giờ hay bất cứ khi nào, tôi cũng có thể yên tâm được rồi, thanh thản bước vào cái cơi đi về của mỗi con người. Chưa, th́ đợi vậy và trong khi chờ đợi, ḷng tôi vẫn rộn ràng khi nghe tiếng đàn trỗi lên, ánh đèn rực rỡ bừng sáng. Tôi lại như một con thiêu thân lao vào ánh sáng, không phải để hủy diệt mà để van xin… 'Áo xưa dù nhàu cũng xin bạc đầu gọi măi tên nhau…'"
Kế đó Khánh Ly bước ra hát liền một mạch hai liên khúc nhạc Trịnh gồm T́nh xa, Diễm xưa, C̣n tuổi nào cho em, Hạ trắng, Mưa hồng, Như cánh vạc bay…
Những bài hát khi đă quá quen thuộc, lại được tŕnh diễn không có nhấn nhá không tạo ấn tượng ǵ đặc biệt, ngoài việc cho thấy giọng bà vẫn vang và khỏe. Chỉ có một nốt trong Mưa hồng, bà hơi vấp một tẹo.
Đó cũng là lỗi duy nhất về phía Khánh Ly trong toàn bộ đêm nhạc.
Mà lỗi này tôi cho rằng cũng không hoàn toàn tại ca sĩ. Khi phải xâu một lô các bài vào với nhau, người hát sẽ dễ bị rối hơn. Chưa kịp đặt cảm xúc vào bài này đă phải quay qua bài khác. Chưa kể việc đưa nhân vật chính ra mở màn cũng chưa chắc đă là ư hay.
Đêm diễn của danh ca gạo cội mời ca sĩ trẻ hát lót là chuyện rất b́nh thường. Nhưng BTC không chọn cách làm đó.
Sau khi hát một lèo hai liên khúc, Khánh Ly có bài phát biểu dài gần năm phút. Đại ư bà nói lư do tổ chức tour diễn Như một lời chia tay. Bà chia sẻ nỗi lo trong hai năm đại dịch không biết có c̣n được gặp lại khán giả, gặp lại bạn bè, những gánh hoa hay bà bán xôi trên vỉa hè Hà Nội…
"Tôi nghĩ nếu một ngày nào đó tôi vắng mặt, tôi không có cơ hội để gặp lại các anh chị để chào các anh chị một lần, các anh chị có trách tôi không, có buồn không. Hay cũng như tôi buồn khi bạn bè ra đi mà không nói với ḿnh một lời… Và tôi xin gặp các anh chị, gặp Hà Nội một lần này để gửi đến các anh chị, gửi đến Hà Nội, gửi đến Đà Lạt, gửi đến Sài G̣n, gửi đến tất cả mọi người một lời chào…
"Gần như tất cả mọi người Việt Nam ở khắp mọi nơi trên thế giới đă yêu thương tôi. Các anh chị chia sẻ cho tôi rất nhiều vui buồn sướng khổ. Các anh chị chia tôi những đồng tiền mà các anh chị kiếm được mua vé đi nghe nhạc. Làm sao tôi có thể quên điều đó, làm sao tôi chối bỏ sự thật là như vậy… V́ ai tôi hát, v́ ai tôi sống? V́ tấm ḷng của tất cả những người Việt Nam đă yêu thương tôi", Khánh Ly nói.
Bà c̣n mô tả: "Sài G̣n yêu (tôi) một cách vội vă. Đà Lạt yêu một cách âm thầm". C̣n Hà Nội sau một hồi phân tích ra đáp số: "Yêu một cách một cách rất hồn nhiên, nhưng thật là gắn bó".
Chuyễn xuyên Việt này do các công ty tại Hà Nội, Đà Nẵng và TP. HCM phối hợp tổ chức. Do đó, kịch bản chương tŕnh và nhạc mục c̣n thay đổi tùy thuộc đáng kể vào "gu" của mỗi nhà tổ chức.
Sau bài nói này, Khánh Ly đơn ca Dấu chân địa đàng, khép lại nửa tiếng đứng một mạch trên sân khấu. Có lẽ chính v́ thế mà trông bà có vẻ khá căng thẳng. B́nh thường Khánh Ly đi lại c̣n hơi khập khiễng cơ mà. Từ đây về sau bà nhàn nhă hơn, thỉnh thoảng mới phải ra hát giữa các phần tŕnh diễn của khách mời.
Đêm 9/7 tại Hà Nội, khách mời của Khánh Ly gồm Bằng Kiều, Paolo Tuấn và cái tên không có trên bandroll Trần Tiến. Bằng Kiều hay Trần Tiến c̣n song ca và giao tiếp với Khánh Ly. Riêng ba bài tiếng Pháp của Paolo khép lại chương hai Xin cho tôi một cách rất không liên quan.
Đêm 8/7, mấy lời Trần Tiến nói được BTC ghi lại: "Tôi từng thần tượng anh Trịnh Công Sơn, chị Khánh Ly từ những năm rất trẻ trung. Tôi rất mong gặp chị Khánh Ly, một ngày tôi thấy chị tới nhà anh Trịnh Công Sơn chơi, tôi được nh́n chị đúng năm phút. Đợt du ca vừa rồi gặp lại và đây là lần tôi được nh́n thấy chị lâu nhất. Hôm nay được nghe chị hát bằng giọng hát thật, con người thật, tôi vô cùng hạnh phúc. Có lẽ tôi là người vỗ tay nhiều nhất ở đây". Ông cũng khẳng định, cả đời chưa từng đệm đàn cho ai, cũng chưa từng hát bài của người khác. Nhưng dịp này ông phá lệ song ca và đệm guitar cho Khánh Ly hát Bên đời hiu quạnh.
Ở đêm thứ hai, phần phát biểu của Trần Tiến không c̣n nữa. Chỉ c̣n ngôn ngữ cử chỉ.
Khánh Ly và Trần Tiến hát cho… Trịnh Công Sơn nghe.
Trần Tiến ngồi đánh đàn trên chiếc ghế tựa trắng, một chiếc y hệt để cạnh, nhưng Khánh Ly không ngồi vào. Ca sĩ Quang Thành bước ra đưa cho bà một bông hồng bằng lụa màu cam.
Khánh Ly đặt hoa lên chiếc ghế trống. Ta hiểu đây là chiếc ghế dành cho Trịnh Công Sơn. Bài song ca kết thúc, Trần Tiến nhặt bông hoa tươi cười tặng cho Khánh Ly, bước vào cánh gà.
Bông hoa sau đó được Khánh Ly tặng cho một nữ khán giả ngồi hàng đầu.
Tiết mục song ca cho thấy Trần Tiến có lối biểu cảm hoàn toàn ngược với Khánh Ly. Nhạc sĩ hát kiểu như nói, nhiều chỗ nức nở như khóc. Khán giả vỗ tay rầm rộ ngay từ khi ông bước ra sân khấu. Với nhiều người đây là lần đầu tiên gặp lại Trần Tiến bằng xương bằng thịt kể từ hồi nghe tin ông bị ung thư.
Đêm nhạc chia ba chương: T́nh nhớ, Xin cho tôi và Hạnh nguyện Tri Âm. Ngoài chương đầu đậm đặc nhạc Trịnh, chương hai chỉ có hai bài là Ta đă thấy ǵ trong đêm nay và Rơi lệ ru người (bài hát viết năm 1976 khi nhạc sĩ tưởng Khánh Ly đă qua đời).
Phần ba chỉ gồm Bên đời hiu quạnh và hai bài mà Khánh Ly rất thường dùng để kết các đêm nhạc của ḿnh: Nếu có yêu tôi (Trần Duy Đức phổ thơ Ngô Tịnh Yêu) và Và con tim đă vui trở lại (Đức Huy). Như vậy toàn bộ đêm nhạc chỉ có một bài phản chiến.
Mặc dù đêm nhạc diễn ra suôn sẻ, Khánh Ly cũng như các khách mời làm tốt phần của ḿnh, nhưng vẫn như thiếu thiếu một cái ǵ đó, chẳng hạn để gắn kết các phần lại với nhau. Mà cũng không có ǵ nhiều để kết nối v́ nó quá ngắn so với những đêm nhạc b́nh thường khác.
Khánh Ly sau bài phát biểu đầu chương tŕnh th́ cũng không tâm t́nh ngoài lề ǵ nhiều. Chương tŕnh cũng không tập trung vào một chủ đề ǵ, kể cả tôn vinh sự nghiệp Khánh Ly, trừ phần cuối- cho những h́nh b́a đĩa và chân dung đen trắng qua các thời kỳ của bà được lướt qua phông nền sân khấu.
Sau 21:45, khán giả đă có thể ùa lên bắt tay và chụp ảnh cùng Khánh Ly trong tiếng MC đọc lời cảm ơn của BTC. Đứng đầu danh sách cảm ơn là "sự chỉ đạo của Sở Văn hóa và Thể thao Hà Nội". Kế đó BTC cho phát lại phần tiếng của đêm diễn 8/7.
Trong đó có đoạn nhạc Trần Tiến do Tùng Dương hát: "Hà Nội ḷng tôi/ Giấc mơ xa vời của người xa quê/ Ai ơi sống gửi thác về…" Tôi bỗng thấy khá hợp t́nh hợp cảnh. Nửa tiếng sau khi đêm diễn kết thúc, tôi ra về, vẫn thấy Khánh Ly lọt thỏm trong ṿng vây của những khán giả có nhu cầu chụp ảnh lưu niệm cùng bà.
Những điểm dừng chân tiếp theo của Khánh Ly tại Việt Nam: TP.HCM (16/7), Đà Nẵng (13/8), Hải Pḥng (1/9), Đà Lạt (3/9)…
* Bài viết thể hiện quan điểm và văn phong riêng của tác giả Nguyễn Mạnh Hà từ Hà Nội