Mỹ xem ra khó tránh khỏi QE3

So với những lần suy thoái trước, sự hồi phục của kinh tế Mỹ lần này có tốc độ chậm nhất, do đó việc thực hiện các biện pháp nới lỏng định lượng lần 3 (QE3) xem ra khó có thể tránh khỏi.

Theo Chủ tịch Công ty quản lý tài sản Up Way Sử Lý Sinh, hồi những năm 1980 và 1990, kinh tế Mỹ từng rơi vào suy thoái, nhưng trong năm phục hồi đầu tiên sau suy thoái (1983 và 1992), tốc độ tăng trưởng của kinh tế Mỹ lần lượt là 8,7% và 5,7%. Năm 2002, sau đợt suy thoái ngắn và nhẹ, tốc độ tăng trưởng của kinh tế Mỹ cũng đạt tới 3,4%. Trong khi đó, tốc độ tăng trưởng của Mỹ năm 2010, năm phục hồi đầu tiên sau khủng hoảng tài chính 2008-2009, chỉ là 2,9%, thậm chí bước sang năm 2011 này còn xuất hiện dấu hiệu đi xuống.

Thực tế cho thấy những điều chỉnh về thị trường bất động sản là nguyên nhân trực tiếp gây ra cuộc khủng hoảng nợ dưới chuẩn, dẫn đến khủng hoảng tài chính. Nhưng hiện nay, khi kinh tế bắt đầu phục hồi, giá nhà ở Mỹ vẫn giảm. Trong khi đó, số hồ sơ nhà đất bị treo (không tiếp tục được cung cấp tín dụng) không ngừng tăng, từ 263.000 trường hợp mỗi tháng của năm 2008 lên 330.000 trường hợp/tháng năm 2009, tiếp tục tăng trong năm 2010 và đến nay vẫn chưa có dấu hiệu cải thiện. Thậm chí, thị trường bất động sản Mỹ có thể sẽ điều chỉnh sâu hơn bởi tình hình kinh tế và việc làm của nước này khó được cải thiện.

Sự điều chỉnh của thị trường bất động sản sẽ ảnh hưởng như thế nào đối với kinh tế Mỹ?

Trước tiên, bất động sản là trụ cột kinh tế Mỹ với tổng giá trị gấp đôi GDP của nước này. Kế đó, các hoạt động liên quan chiếm 27% GDP của Mỹ. Tổng tín dụng nhà đất của Mỹ hiện là 14.000 tỷ USD, chiếm 1/3 tổng tín dụng của ngân hàng. Từ đó có thể thấy nếu không có sự phối hợp chính sách đối với thị trường bất động sản, phục hồi kinh tế Mỹ chỉ là viển vông.

Một yếu tố khác là nợ chính phủ và nợ cá nhân ở Mỹ đã tới ngưỡng nguy hiểm. Dưới thời Tổng thống G. Bush, nợ chính phủ của Mỹ tăng từ mức 5.700 tỷ USD lên trên 10.000 tỷ USD. Sau “sóng thần tài chính”, thâm hụt ngân sách của Mỹ đã vượt qua mốc 14.000 tỷ USD và như những gì mà Giáo sư Kotlikoff thuộc Đại học Boston đã nói, trên thực tế Mỹ đang bước đến bờ vực phá sản. Ngoài ra, ở Mỹ, chủ nghĩa tiêu dùng rất thịnh hành. Nhiều năm lại đây, tăng trưởng kinh tế của nước này phụ thuộc vào việc mở rộng tín dụng và phương thức “chi tiêu trước trả nợ sau”. Trải qua khủng hoảng, Mỹ buộc phải từng bước thắt chặt các lĩnh vực kinh tế ảo, trong đó có tài chính, trở lại coi trọng nền kinh tế thực, nỗ lực tăng cường đầu tư phát triển kinh tế thực.

Nhằm cứu vớt thị trường chao đảo trong sóng gió và nền kinh tế suy thoái nghiêm trọng, cuối năm 2008, Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (FED) bắt đầu duy trì chính sách lãi suất thấp và hai lần thực hiện các biện pháp nới lỏng định lượng (QE). Nhưng việc thực hiện các chính sách chưa từng có trong lịch sử này không phải không có rủi ro. Cái giá phải trả có thể chính là "bong bóng" giá tài sản và lạm phát phi mã.

Chịu sự ràng buộc của các nhân tố kết cấu nêu trên, xu thế suy yếu của kinh tế Mỹ là khó có thể đảo ngược trong thời gian ngắn. Trong bối cảnh đó, việc rút QE rõ ràng sẽ làm kinh tế Mỹ rơi vào tình trạng “họa vô đơn chí”. Hơn nữa, kể từ khi xảy ra khủng hoảng tài chính tới nay, các chính sách kinh tế mà Mỹ đưa ra vẫn đi theo cách làm nhất quán xưa nay là xử lý vấn đề mất cân bằng kinh tế thông qua việc sử dụng lại công cụ tiền tệ nới lỏng định lượng.

Lo lắng về khả năng kinh tế dò đáy lần hai có thể sẽ thúc đẩy FED đưa ra QE mới. Chính sách này có thể không được gọi là QE3, nhưng thực chất nó vẫn là nới lỏng định lượng. Mục đích chủ yếu của QE3 sẽ giống với QE2, tức là trợ giúp thị trường chứng khoán và thị trường bất động sản Mỹ. Chính sách này có thể lại khiến giá dầu và lạm phát tăng trở lại.

Lê Chân
theo "Văn hối báo"