“Nếu muốn thu nhập cỡ 20-30 chai/tháng th́ chả việc ǵ phải theo nghề này cho cực!”, chủ một công ty chuyên đ̣i nợ thuê thẳng thừ
Chỉ khoảng 100 người “sống với nghề”
Qua mấy tầng lớp ṿng vèo nhờ các mối quan hệ quen biết giới thiệu, tôi tiếp xúc được với ông H.L, dân gốc Hải Pḥng, chủ của một công ty chuyên đ̣i nợ thuê tại TP.HCM. Khi tôi hỏi ḍ:
“Thu nhập của một nhân viên thu nợ giỏi, tạm gọi là “cao thủ” đ̣i nợ của công ty được hai, ba chục chai (hai, ba chục triệu đồng)/tháng không?”, ông ngắt lời ngay: Mức đó th́ không việc ǵ phải theo nghề đ̣i nợ!
Ông phân tích, lương cứng của nhân viên thu nợ th́ cũng b́nh thường, nhưng thu nhập chính của họ là phần trăm (%) từ doanh số nợ thu được. Người hay nhóm trực tiếp đi thu tiền sẽ được hưởng 40% mức phí dịch vụ công ty thu của khách hàng.
Để đ̣i được nợ, chủ nợ phải chi cho công ty đ̣i nợ lên đến 50% khoản tiền cần đ̣i, song rất nhiều ngườivẫn t́m đến dịch vụ đ̣i nợ thuê, v́ đa phần đó là những khoản nợ khó đ̣i.
Giả sử một hợp đồng thu nợ trị giá 500 triệu, phí dịch vụ công ty thu của khách hàng là 30% th́ người trực tiếp đi làm sẽ được hưởng 60 triệu đồng!
“Cao thủ đ̣i nợ thuê có thể thu về một vài tỷ đồng mỗi tháng là chuyện b́nh thường, nên mức thu nhập 20, 30 chai/tháng chả là cái đinh ǵ!”, ông H.L quả quyết. Và cũng v́ thế, chuyện nhân viên đ̣i nợ thuê chỉ 1- 2 năm làm việc đă mua được nhà sang ở Sài G̣n, sắm được xe xịn hoàn toàn không phải chuyện lạ.
Ngoài mức phí dịch vụ đ̣i nợ thuê, chủ nợ c̣n phải hỗ trợ cho công ty đ̣i nợ phí thẩm định thông tin về hồ sơ chứng từ, cũng như năng lực tài chính, xác minh nhân thân của “con nợ”.
Theo thống kê mới nhất của cơ quan chức năng TP.HCM, tính đến đầu năm 2013, trên địa bàn thành phố có 19 công ty dịch vụ đ̣i nợ thuê, với khoảng 160 lao động đang làm việc. Tuy nhiên, trong mỗi công ty đều có những bộ phận không trực tiếp đi đ̣i thuê, như lễ tân, hành chính, kế toán,… nên con số nhân viên đ̣i nợ thuê (tên chính thức trên giấy tờ của họ là nhân viên thu nợ) ước chừng chỉ khoảng hơn 100 người. Chỉ riêng con số này đă thấy đây là một nghề hơi bị… hiếm.
Để trở thành nhân viên thu nợ thuê, với mức lương khởi điểm trên 10 triệu/tháng cộng doanh thu cao, yêu cầu đầu tiên là có kỹ năng đàm phán tốt, hoạt bát, biết ăn nói, không cần tŕnh độ cao, kinh nghiệm nhiều.
“Cứ chửi đi, miễn trả nợ là được”
Công việc của dân đ̣i nợ thuê được mô tả tóm tắt: thực hiện các bước điều tra xác minh khách nợ (thuật ngữ dân trong nghề chỉ bên nợ hay dân gian vẫn gọi là con nợ), đàm phán với khách nợ, thu tiền về công ty. Mô tả th́ đơn giản nhưng thực tế công việc của họ là toàn lao vào “điểm nóng”, nguy hiểm trong không ít trường hợp, v́ tâm lư chung của con nợ là không muốn trả tiền.
Để tránh nguy hiểm, các nhân viên đ̣i nợ đều làm việc theo nhóm. Mỗi nhóm phụ trách nhiều hồ sơ thu nợ khác nhau, và nhóm trưởng sẽ sắp xếp thời gian để làm việc với từng khách nợ cho hợp lư.
Thu nợ tại gia là cách mà hầu hết các công ty chuyên thu nợ thuê tự gọi ḿnh (trong ảnh: xe của một công ty đ̣i nợ trên đường phố Sài G̣n
Anh Th., vốn xuất thân từ lái xe cho một công ty thu nợ thuê, học dần ngón nghề, sau đó mới xin vào làm cho một công ty đ̣i nợ thuê khác, kể lần đầu đi làm, khách nợ không hợp tác mà gọi công an.
Lúc đó ḿnh thiếu kinh nghiệm, lúng túng nên công an cứ tưởng là giang hồ, là xă hội đen. Họ c̣n vén áo từng người lên để xem có xăm trổ hay giấu vũ khí nóng ǵ không.
“Măi sau tôi mới b́nh tĩnh tŕnh giấy tờ, pháp nhân đầy đủ nên được “thả” về, nhưng cái cảm giác bị đưa về đồn lúc đó tôi không thể quên được.”
Dân đ̣i nợ thuê dù hợp pháp hay không hợp pháp th́ việc thường xuyên bị mắng chửi là điều họ “nghe riết và thấy b́nh thường. Bị mắng chửi là: “đồ đầu trâu mặt ngựa”, “đồ phá làng phá xóm”, “đồ vô công rỗi nghề”, “đồ đầu trộm đuôi cướp”,… là những câu nhẹ nhàng nhất, những câu nặng hơn th́ không kể ra được, nhưng nghe riết thành quen. Cứ chửi đi, miễn trả tiền là được!”, anh Th. nói phương châm của ḿnh.
Kinh tế khó khăn, nợ khó đ̣i ám ảnh không chỉ dân làm ăn mà c̣n với những món nợ mang tính chất “thân t́nh” cũng không đ̣i được. V́ thế, nhiều chủ nợ khốn khổ đă t́m đến các công ty đ̣i nợ thuê, coi như niềm hi vọng cuối cùng để “lấy được đồng nào hay đồng đó”. V́ thực tế mức phí các công ty này đưa ra rất cao, từ 15 đến 50% tùy số tiền cần thu hồi, ngoài ra c̣n có chi phí xác minh, thẩm định điều tra và cả phí công tác nếu nơi cần đ̣i nợ ở xa.
Sở dĩ các chủ nợ chấp nhận mức phí cao như vậy v́ các khoản nợ đă chuyển đến công ty đ̣i nợ là những khoản nợ xấu, chủ nợ đă dùng đủ trăm phương ngàn cách nhưng vẫn không đ̣i được.
Cho nên, thu nhập cao của nhân viên đ̣i nợ quả là mơ ước nhưng có rất ít người làm được. Mỗi nhân viên có một “bí quyết” riêng để đ̣i nợ, thường là họ giấu tịt, nhưng nói chung, người đ̣i nợ thuê cần có năng khiếu “thuyết khách” để đàm phán với khách nợ. Cần phải biết kiên tŕ, không ngại va chạm để thu được tiền về. Và một điều không thể thiếu là phải am hiểu pháp luật để không phạm luật, để tránh bước qua những ranh giới mong manh có thể dẫn họ đến ṿng lao lư.
(BTT)