Tầm quan trọng chiến lược của Kinh Châu
Kinh Châu không chỉ là vùng đất trung tâm của Thục Hán mà c̣n là cửa ngơ giao thông huyết mạch nối liền Nam Bắc. Có thể nói, việc Quan Vũ để mất Kinh Châu chính là bước ngoặt dẫn đến sự suy yếu của Thục Hán. Sau sự kiện này, Lưu Bị bất chấp mọi can ngăn, quyết tâm phát động chiến tranh với Đông Ngô, không chỉ để báo thù cho Quan Vũ mà c̣n để giành lại Kinh Châu. Đặc biệt, qua tác phẩm Tam Quốc Diễn Nghĩa, rất nhiều người cảm thấy tiếc nuối sâu sắc về việc mất Kinh Châu.
Sau trận Xích Bích, thế lực của Lưu Bị nhanh chóng lớn mạnh, nhiều độc giả cho rằng Lưu Bị mới là người hưởng lợi nhiều nhất từ trận chiến này. Bởi lẽ, trận chiến này không chỉ giúp Lưu Bị chiếm được Kinh Châu mà c̣n mang về cho ông Phượng Sồ Bàng Thống, một chiến thắng vang dội.

Sau trận Xích Bích, thế lực của Lưu Bị nhanh chóng lớn mạnh. (Ảnh: Sohu)
Tuy nhiên, chiếm được Kinh Châu mới chỉ là bước đầu, giữ vững nó mới là điều cốt yếu. Xét cho cùng, Kinh Châu là vùng đất mà cả Tào Ngụy và Đông Ngô đều nḥm ngó. V́ vậy, sau khi cân nhắc kỹ lưỡng, Lưu Bị quyết định để Quan Vũ trấn giữ Kinh Châu. Quan Vũ vừa là người em thân thiết được Lưu Bị tin tưởng nhất, vừa sở hữu năng lực quân sự nhất định. Vậy, việc Lưu Bị giao phó Kinh Châu cho Quan Vũ trấn giữ, liệu có thực sự là một quyết định khôn ngoan?
Năng lực của Quan Vũ là điều không thể phủ nhận, nhưng khuyết điểm của ông cũng rất rơ ràng. Sự kiêu ngạo của ông nổi tiếng khắp Tam Quốc, đặc biệt là sau khi Lữ Bố chết, Quan Vũ gần như không c̣n e ngại bất kỳ ai trong thiên hạ, sự tự tin này thậm chí biến thành sự ngạo mạn. Xét về tính cách, Quan Vũ không phù hợp để trấn giữ một trọng địa chiến lược quan trọng như Kinh Châu.
Thái độ của Quan Vũ đối với các vị tướng sĩ khác luôn lạnh nhạt, người mà ông thực sự nể phục có lẽ chỉ có Lưu Bị và Gia Cát Lượng. Là người đứng đầu Ngũ Hổ Tướng, Quan Vũ từng tỏ ra bất măn với danh sách Ngũ Hổ Tướng do Lưu Bị sắp xếp, đặc biệt là khi biết Hoàng Trung cũng nằm trong danh sách, ông c̣n thẳng thừng nói: "Làm sao có thể để Hoàng Trung ngang hàng với ta?". Mặc dù sau đó mọi chuyện đă được dàn xếp ổn thỏa, nhưng lời nói này cũng bộc lộ sự khinh thường của ông đối với các tướng lĩnh khác.
Thậm chí, khi nghe tin Mă Siêu vơ nghệ cao cường, Quan Vũ lập tức muốn đích thân đến tỷ thí, trong ḷng tự tin vào vơ nghệ của ḿnh, thậm chí có phần không chịu để người khác vượt mặt.
Không chỉ đối với các vị tướng khác, thái độ của Quan Vũ với cấp dưới cũng bộc lộ những khiếm khuyết trong khả năng lănh đạo của ông. Ông quản lư binh sĩ dưới quyền một cách thô bạo, độc đoán, thường đưa ra quyết định mà không suy nghĩ thấu đáo. Cách lănh đạo như vậy rơ ràng không phù hợp với một nơi đóng quân lâu dài và quan trọng.
Bên cạnh đó, mối quan hệ giữa Quan Vũ và Đông Ngô từ lâu đă trở nên căng thẳng. Lưu Bị và Gia Cát Lượng luôn mong muốn liên minh với Đông Ngô để chống lại Tào Ngụy, nhưng thái độ của Quan Vũ đối với Đông Ngô lại cực kỳ lạnh lùng. Ông thường xuyên xảy ra mâu thuẫn với nhiều tướng lĩnh Đông Ngô như Lỗ Túc, Lă Mông, Gia Cát Cẩn, thậm chí c̣n công khai đe dọa Gia Cát Cẩn, thể hiện thái độ gần như muốn phá vỡ liên minh.
Điều đáng kinh ngạc hơn, Quan Vũ đă từ chối lời cầu hôn của Đông Ngô, trực tiếp làm nhục Tôn Quyền. Tôn Quyền đề nghị gả con trai ḿnh cho con gái Quan Vũ, nhằm thắt chặt mối quan hệ giữa hai nước. Nhưng Quan Vũ lại đáp lại: "Hổ nữ sao gả cho khuyển tử?", lời lẽ khinh miệt này chắc chắn đă làm gia tăng sự thù địch giữa hai nước. Qua đó có thể thấy, tính cách và hành động của Quan Vũ thực sự đă mang đến không ít nguy cơ tiềm ẩn cho liên minh Thục - Ngô.
Vị tướng thích hợp nhất để trấn giữ Kinh Châu
Vậy nếu để những vị tướng khác trong Ngũ Hổ Tướng trấn giữ Kinh Châu th́ kết quả sẽ ra sao? Trước tiên, có thể loại trừ Trương Phi. Tính cách của Trương Phi có phần giống với Quan Vũ, ông tuy dũng mănh nhưng trong sử sách cũng được ghi lại là "nóng nảy và vô ơn, ham công danh", điều này khiến ông khi trấn giữ một thành tŕ quan trọng mang tính chiến lược lâu dài, có thể sẽ xảy ra những nguy cơ khó lường do mối quan hệ không tốt với thuộc hạ.
Về phần Hoàng Trung, tuy là lăo tướng nhưng vẫn dũng cảm, lập nhiều chiến công hiển hách, nhưng nhược điểm về tuổi tác và kinh nghiệm vẫn không thể bỏ qua. Đặc biệt là về mưu lược, Hoàng Trung thiếu mất sự thông tuệ và tầm nh́n xa.
C̣n về Triệu Vân, tuy một ḷng trung thành, lại rất được Lưu Bị và Gia Cát Lượng tin tưởng, nhưng nhiệm vụ chủ yếu của ông vẫn luôn là bảo vệ Lưu Bị, do đó ông không thích hợp đảm nhiệm trọng trách trấn giữ Kinh Châu. Triệu Vân tuy dũng cảm nhưng việc xử lư chiến lược đối ngoại không phải là sở trường của ông, mà việc pḥng thủ Kinh Châu lại cần có khả năng giao thiệp với Đông Ngô, đây không phải là lợi thế của Triệu Vân.
Cuối cùng, hăy xét đến Mă Siêu. Là con trai của Mă Đằng, xuất thân và vơ nghệ của Mă Siêu chắc chắn đủ để ông đảm đương trọng trách này. Khi c̣n ở Tây Lương, ông đă nổi danh với tài năng quân sự và khả năng lănh đạo xuất chúng, được mệnh danh là Thần Uy Thiên Tướng, ngay cả Tào Tháo cũng từng khen ngợi ông là "anh hùng như Lữ Bố".
Nếu Lưu Bị để Mă Siêu trấn giữ Kinh Châu, Đông Ngô chưa chắc đă dám hành động khinh suất, bởi thực lực của Mă Siêu đủ để uy hiếp cuộc tấn công của Đông Ngô. Ngay cả tuyến pḥng thủ Kinh Châu của Tào Tháo cũng không dễ dàng công phá.
Ưu điểm lớn nhất của Mă Siêu chính là ḷng trung thành và sự phục tùng, chính v́ vậy, ông là người thích hợp nhất để đảm nhiệm vị trí này. Mă Siêu tuy có chút thành kiến với Đông Ngô, nhưng ông sẽ không giống như Quan Vũ chủ động phá vỡ mối quan hệ liên minh với Đông Ngô, mà sẽ tuân theo chỉ lệnh của Lưu Bị để thực hiện nhiệm vụ, không làm bất kỳ hành động nào quá khích, tránh tối đa những xung đột không cần thiết.
Nh́n chung, mặc dù Mă Siêu đảm nhận nhiệm vụ trấn giữ có thể bảo vệ được Kinh Châu, nhưng ông sẽ không bao giờ quá phô trương quyền lực của ḿnh, điều này tạo điều kiện cho sự hợp tác lâu dài giữa Thục Hán và Đông Ngô. Nếu Mă Siêu trấn giữ Kinh Châu, ít nhất sẽ không xảy ra xung đột với Đông Ngô như Quan Vũ, liên minh của Thục Hán cũng có thể tương đối vững chắc.
VietBF@ Sưu tập