Ḿ chính hay bột ngọt là một trong những loại gia vị đặc trưng của người dân Châu Á nói chung và Việt Nam nói riêng. Tuy nhiên nhiều tin đồn nói rằng ăn nhiều ḿ chính có thể gây ung thư, lăng xương hoặc giảm trí nhớ… Vậy điều này có đúng hay không?
1. Ḿ chính là ǵ?
Ḿ chính có tên khoa học là monosodium glutamate. Thành phần chính của gia vị này bao gồm natri và glutamate. Natri là thành phần quen thuộc trong muối ăn, c̣n glutamate là một trong hơn 20 loại axit amin phổ biến trong tự nhiên, tồn tại cả ở cơ thể người và các loại động thực vật khác.
Một trong những vai tṛ đặc biệt của axit amin là khả năng tạo vị cho thực phẩm. Ví dụ như methionine tạo vị đắng, aspatic tạo vị chua… C̣n glutamate trong ḿ chính có đặc tính tự nhiên là mang lại vị ngọt, cảm giác tươi và ngon hơn cho món ăn.
Đây là một loại phụ gia thực phẩm có thành phần chính là axit amin gọi là axit L-glutamic. Ḿ chính được sản xuất bằng phương pháp lên men ngô, mía, đường, củ cải đường, khoai ḿ hoặc mật đường.
Món ăn sử dụng ḿ chính thường có hương vị ngon hơn, hay đây chính là chất xúc tác cho hương vị Umami. Chính v́ thế, ḿ chính hay bột ngọt được sử dụng rộng răi trong nhiều loại thực phẩm đặc biệt là thức ăn đóng hộp. Ngoài ra ḿ chính c̣n được t́m thấy trong một số thực phẩm tự nhiên như cà chua, phô mai, nấm,...
Ḿ chính là loại gia vị đặc trưng được sử dụng rộng răi trong bếp ăn của người Việt.
2. Ăn nhiều ḿ chính có gây hại hay không?
Tranh căi về công dụng của bột ngọt xuất hiện vào những năm 1960. Theo đó, bác sĩ Robert Ho Man Kwok đă viết thư tố cáo về việc ḿ chính có độc. Điều này đă dấy lên làn sóng băi bỏ sử dụng loại phụ gia này. Cho đến nay, thông tin về việc ăn nhiều ḿ chính có tốt không vẫn đang là vấn đề nan giải mà nhiều người quan tâm.
Theo chuyên gia, ḿ chính là gia vị mang nhiều tai tiếng. Tại Việt Nam, Bộ Y tế cho phép sử dụng loại gia vị này. Ủy ban Khoa học về Thực phẩm của Cộng đồng Châu Âu (EC/SCF) hay Cơ quan Quản lư Thuốc và Thực phẩm của Mỹ (FDA) cũng có cùng kết luận là ḿ chính là một loại gia vị an toàn, và không gây ra bất cứ ảnh hưởng không tốt nào đến sức khỏe.
Ḿ chính có chức năng điều vị an toàn. Khi ăn tác động vào hệ thần kinh vị giác, kích thích dạ dày tiết dịch và tăng cường sự hoạt động của các men.
Khi có điều kiện tiếp cận với nhiều thực phẩm tốt hơn, ăn được chất, gia vị cũng phong phú hơn nhiều người lại sợ ḿ chính với nhiều đồn đoán như gây ung thư, đột quỵ. Về vấn đề này, theo chuyên gia khẳng định đây là gia vị sử dụng ở mức nhất định, không có tác hại.
Về hiện tượng say ḿ chính, đó là do một số người ăn ít và khi ăn quá nhiều bị dị ứng. Tuy nhiên, khoa học ngày nay chưa lư giải được tại sao ḿ chính có thể gây say từng lúc. Thực tế, các sản phẩm thực phẩm công nghiệp, thức ăn nhanh cũng được cho ḿ chính.
Chuyên gia khuyến cáo, ḿ chính không độc nhưng không nên lạm dụng nó. Khi dùng loại gia vị này, các gia đ́nh cần lưu ư đây chỉ là gia vị, không có giá trị dinh dưỡng. Trong bữa ăn, người nấu không nên cho quá đậm đà ḿ chính để thay thế các chất cần thiết như đạm, chất xơ, chất béo hay vi chất khác.
Bên cạnh đó, ḿ chính có nhiều hàng giả, v́ vậy khi mua, người tiêu dùng chọn các loại có nguồn gốc rơ ràng, không mua hàng trôi nổi, không có bao b́ thông tin sản phẩm.
Không nên thêm ḿ chính khi món ăn đang nguội hoặc đang sôi.
3. Những sai lầm thường gặp khi sử dụng ḿ chính
Thêm ḿ chính khi món ăn đang nguội hoặc đang sôi
Khi nêm ḿ chính, nên tránh ở nhiệt độ quá cao khi tắt bếp mới cho vào. Các món chiên rán không nên cho ḿ chính lúc thực phẩm đang ở nhiệt độ cao.
Ḿ chính ḥa tan ở nhiệt độ khoảng 70 - 90 độ C. Thêm ḿ chính vào món ăn đang nguội có thể khiến nó không tan ḥa, tạo ra cảm giác lộm cộm. Ngược lại, thêm ḿ chính khi món ăn đang sôi có thể tạo ra các hợp chất natri, có thể gây hại cho sức khỏe. Hăy nêm ḿ chính khi thức ăn đă chín và bếp đă tắt để tránh mất hương vị và tác động hại của natri.
Lạm dụng ḿ chính
Ḿ chính không phải là chất dinh dưỡng và lạm dụng có thể gây nhiều tác dụng phụ như nóng rát, buồn nôn, khó thở, đặc biệt là tăng nguy cơ các vấn đề sức khỏe như tăng huyết áp và bệnh tim mạch. Hăy sử dụng ḿ chính một cách hạn chế và cân nhắc sử dụng các gia vị tự nhiên để cải thiện hương vị.
Thêm ḿ chính vào món ăn ngọt
Không nên nêm ḿ chính vào các món ăn ngọt, v́ nó có thể làm giảm vị ngọt tự nhiên của thực phẩm và tạo ra mùi vị kém ngon.
Thêm ḿ chính vào món chua
Một sai lầm phổ biến là thêm ḿ chính vào các món ăn có vị chua. Các món chua thường có tính axit cao, khi kết hợp với ḿ chính có thể gây biến đổi thành phần và ảnh hưởng không chỉ đến hương vị mà c̣n đến sức khỏe. Thay v́ sử dụng ḿ chính, hăy nêm các loại gia vị tự nhiên để cải thiện hương vị cho các món chua.
Thêm ḿ chính vào món chiên rán
Không nên nêm ḿ chính trực tiếp lên bề mặt các món ăn chiên rán, v́ nó khó tan và làm mất hương vị đặc trưng của món ăn.