USA Shutdown: Nhà Trắng hoãn kế hoạch sa thải liên bang diện rộng, GOP lo mất “thế thượng phong”

[Gibbs]

Washington — Chiến lược đẩy nhanh việc sa thải hàng loạt nhân viên liên bang (RIF) giữa lúc chính phủ đóng cửa của chính quyền Trump đã chuyển hướng. Theo các quan chức am hiểu trao đổi nội bộ, Nhà Trắng tạm thời lùi lại việc gửi thông báo RIF vì lo ngại rủi ro chính trị, trong khi vẫn giữ “đòn răn đe” để buộc đảng Dân Chủ nhượng bộ trong thương lượng ngân sách và các yêu sách về y tế.

Vì sao “đạp phanh”? Lo mất lợi thế dư luận
Một quan chức Nhà Trắng thừa nhận “thời điểm” rất quan trọng: nếu hành pháp chờ thêm, họ có thể gán trách nhiệm cho đảng Dân Chủ là đã “buộc tay” chính phủ. Mục tiêu là tránh hình ảnh hả hê với chuyện người lao động mất việc và giữ thế thượng phong trong trận chiến thông điệp xoay quanh shutdown.

RIF như một đòn bẩy thương lượng
Ngay sau khi shutdown bắt đầu, Văn phòng Quản lý & Ngân sách (OMB) do Russell Vought lãnh đạo đã đề xuất các cơ quan cần cắt giảm sâu. Tổng thống Trump mô tả đợt đóng cửa là “cơ hội chưa từng có” để thu gọn bộ máy liên bang—một ưu tiên cốt lõi của phe bảo thủ. Nhà Trắng cho rằng chỉ cần đe doạ RIF cũng đủ tạo sức ép buộc Dân Chủ lên bàn đàm phán.

Đòn phụ: lấp lửng chuyện trả lương bù (back pay)
Sau tin tức về bản ghi nhớ dự thảo nêu khả năng nhân viên nghỉ việc tạm thời (furlough) có thể không được trả lương bù, Tổng thống nói “còn tuỳ đối tượng” và không cam kết chung cuộc. Trong khi đó, Chủ tịch Hạ viện Mike Johnson khẳng định ông và Tổng thống đều “muốn” trả back pay sau khi chấm dứt shutdown—một nỗ lực xoa dịu lo ngại trong hàng ngũ cử tri trung dung.

Cảnh báo từ nội bộ Cộng hoà: “Chém mạnh” dễ phản tác dụng
Nhiều nhà lập pháp Cộng hoà lo ngại sa thải quy mô lớn giữa lúc đóng cửa có thể đánh mất lợi thế. Một dân biểu nói thẳng: khẩu hiệu “cắt và đốt” tuy kích thích cử tri lõi nhưng làm mất thiện cảm cử tri trung dung, giảm đòn bẩy thương lượng. Tại các bang có căn cứ quân sự, thảm hoạ thiên tai hoặc nhiều lao động liên bang đang bị furlough, áp lực chính trị càng lớn.

Danh mục cắt giảm: soạn xong nhưng chưa “ra đòn”
Nhà Trắng phối hợp OMB đã bàn bạc với các bộ trưởng về danh sách cơ quan sẽ bị nhắm mục tiêu, có tham chiếu đến các đề xuất trong “Project 2025” thiên về tinh giản chi tiêu và mở rộng thẩm quyền hành pháp. Dù từng hé mở mốc công bố sớm (đầu tháng 10), tới nay vẫn chưa có đợt sa thải nào diễn ra.

Thông điệp chính thức từ Nhà Trắng
Phát ngôn viên Karoline Leavitt nhấn mạnh: “Cuộc thảo luận về sa thải sẽ không tồn tại nếu đảng Dân Chủ không bỏ phiếu khiến chính phủ đóng cửa.” Một quan chức Nhà Trắng nói thêm: “Sẽ tới lúc phải đối diện thực tế và gìn giữ đồng tiền thuế. Nhưng chúng tôi hy vọng không phải đi đến đó.”

Kịch bản sắp tới: “4–5 ngày” và những gì bị xoá sổ?
Tổng thống cho biết trong “4 hoặc 5 ngày” ông có thể nêu rõ những chương trình sẽ bị loại bỏ vĩnh viễn “nếu tình hình tiếp diễn”. Dù vậy, chiến lược hiện tại là trì hoãn RIF thêm một thời gian để duy trì ưu thế truyền thông, song vẫn giữ lựa chọn “ra đòn” nếu bế tắc kéo dài.

Bài toán chính trị: giữ kỷ luật thông điệp, tránh “tự bắn vào chân”
Trong cuộc chiến shutdown, phe Cộng hoà đang cố giữ một thông điệp thống nhất: gây áp lực mà không tạo ấn tượng “trừng phạt” người lao động. Đặt cược chính trị lúc này là tinh tế cân bằng giữa quyết tâm tinh giản bộ máy và rủi ro phản đòn từ cử tri trung dung—những người có thể định đoạt kết quả các vòng bầu cử kế tiếp.