Mối đe dọa mới với Ukraine từ bom lượn tầm bắn 200km của Nga

[Romano]

Nga được cho là đang tăng cường sản xuất hàng loạt các loại bom dẫn đường (KAB) có tầm tấn công mở rộng lên tới 200 km, đặt ra mối đe dọa mới đối với các thành phố lớn của Ukraine nằm gần chiến tuyến.
Theo các nguồn tin quốc phòng và tình báo Ukraine, Nga đang đẩy mạnh sản xuất hàng loạt loại bom dẫn đường KAB (còn gọi là bom lượn) có khả năng vươn tới mục tiêu ở khoảng cách lên đến 200km từ tiền tuyến. Đây được xem là nỗ lực của Nga nhằm mở rộng tầm tấn công nhằm vào các thành phố và hạ tầng chiến lược của Ukraine.

Loạt thành phố Ukraine nằm trong “tầm ngắm”
Việc hiện đại hóa các loại bom truyền thống của Nga được thực hiện thông qua 2 giải pháp chính. Thứ nhất, các loại bom với trọng lượng khác nhau (250kg, 500kg, 1.500kg và 3.000kg) được trang bị Bộ Modul Dẫn hướng và Hiệu chỉnh Đa năng (UMPC). Bộ kit này bổ sung hệ thống điện tử dẫn đường, bề mặt khí động học và cơ cấu hiệu chỉnh quỹ đạo, biến bom thông thường thành vũ khí dẫn đường chính xác. Chỉ riêng việc bổ sung UMPC đã giúp tầm bay của bom lượn tăng lên khoảng 75km.

Thứ hai, việc gắn thêm một động cơ phản lực cỡ nhỏ đã biến bom lượn thành một loại vũ khí tấn công từ cự ly xa, tương tự một loại đạn không đối đất. Khi được trang bị động cơ, tầm bay của bom có thể được mở rộng đáng kể, lên tới 200km.

Tình báo Quốc phòng Ukraine và các nguồn công khai cho biết, phần lớn linh kiện UMPC của Nga có nguồn gốc từ Trung Quốc. Ngoài ra, một số kíp nổ và bộ phận điện tử có thể chứa thành phần do các công ty ở Mỹ và Thụy Sĩ sản xuất. Nga đã thử nghiệm các mô-đun này từ năm 2018 và hiện đang chuyển sang giai đoạn sản xuất hàng loạt.

Lợi thế chiến thuật của loại vũ khí này rất rõ ràng: khi phóng bom dẫn đường có trang bị động cơ từ khoảng cách trên 100-150 km, máy bay ném bom Nga có thể tránh xa vùng tác chiến của nhiều hệ thống phòng không Ukraine. Cách làm này vừa đảm bảo an toàn cho máy bay, vừa khiến việc đánh chặn của Ukraine trở nên khó khăn hơn.

Tuy nhiên, giới hạn về mặt thực tiễn vẫn tồn tại. Để tấn công các mục tiêu nằm sâu bên trong lãnh thổ Ukraine, chẳng hạn như Kiev, từ cự ly 200 km, máy bay nhiều khả năng phải thả bom từ vị trí gần chiến tuyến hoặc bay vào không phận bị đe dọa bởi hỏa lực phòng không, làm tăng nguy cơ bị bắn hạ. Do đó, mối đe dọa trước mắt và thực tế nhất là đối với các thành phố lớn nằm gần biên giới và tiền tuyến, trong bán kính khoảng 100–200km, bao gồm: Mykolaiv, Poltava, Kryvyi Rih, Dnipro, Zaporizhzhia, Sumy, Chernihiv và Kharkiv.

Khả năng đánh chặn của Ukraine
Về bản chất, một quả bom dẫn đường được trang bị bộ cánh và động cơ nhỏ hoạt động tương tự như tên lửa hành trình phóng từ trên không, nhưng với chi phí sản xuất thấp hơn. Chúng mang được đầu đạn lớn hơn nhưng kém hiệu quả hơn về tiêu thụ nhiên liệu.

Do tốc độ và quỹ đạo bay tương đối thấp so với mục tiêu đạn đạo, những loại bom này được đánh giá là dễ bị đánh chặn bằng các hệ thống phòng không hiện đại.

Tuy nhiên, nếu Nga tăng sản lượng và cải tiến động cơ cũng như hệ thống dẫn đường, tầm bay và khả năng xuyên thủng lưới phòng không của KAB sẽ gia tăng. Điều này tương tự với sự phát triển của máy bay không người lái FPV - ban đầu chỉ có tầm bắn km, giờ đã lên đến hàng chục km. Nga có thể áp dụng chiến lược tương tự với bom, dù chúng khó có thể nhanh chóng chuyển đổi thành vũ khí có tầm bay hàng trăm km nếu không có những thay đổi đáng kể về hệ thống điều khiển.

Những quả bom lượn tầm xa của Nga vẫn có thể bị đánh chặn bằng các hệ thống phòng không tầm trung và tầm cao như SAMP/T, IRIS‑T (SLM/SLX), Patriot, hoặc bị chặn bởi các chiến đấu cơ tiêm kích (ví dụ F‑16) nếu được phát hiện kịp thời và Kiev có đủ tên lửa phòng không. Ngoài ra, tác chiến điện tử (EW) cũng là một công cụ hiệu quả, có khả năng làm gián đoạn kênh điều hướng và hiệu chỉnh, từ đó làm giảm độ chính xác của bom dẫn đường KAB và giúp tiết kiệm tên lửa đánh chặn.