Mỹ trừng phạt Iran nhưng thực chất nhắm vào Trung Quốc?

[Romano]

Các lệnh trừng phạt mới nhất của Mỹ đối với hoạt động xuất khẩu dầu mỏ của Iran đã giáng một đòn mạnh vào tập đoàn lọc dầu Trung Quốc Sinopec, khi Washington nhắm mục tiêu vào một cảng tiếp nhận nơi doanh nghiệp này xử lý khoảng 1/5 lượng dầu thô nhập khẩu, theo giới chuyên gia và các nguồn trong ngành.

Các biện pháp này, được công bố cuối tuần trước, khiến quan hệ Mỹ - Trung thêm căng thẳng, ngay trước cuộc gặp dự kiến giữa Tổng thống Donald Trump và Chủ tịch Tập Cận Bình vào cuối tháng này.

Động thái của Washington diễn ra trong bối cảnh Bắc Kinh vừa siết chặt kiểm soát xuất khẩu đất hiếm, cho thấy nỗ lực của Mỹ nhằm hạn chế thương mại dầu mỏ giữa Iran và khách hàng lớn nhất của nước này.

Công ty TNHH Cảng Dầu thô Rizhao Shihua - nơi một đơn vị hậu cần của Sinopec nắm 50% cổ phần - nằm trong danh sách trừng phạt của Bộ Tài chính Mỹ. Danh sách này còn bao gồm một số tàu chở dầu thô, khí dầu mỏ hóa lỏng (LPG) của Iran và một nhà máy lọc dầu độc lập của Trung Quốc.

Theo phía Mỹ, cảng Rizhao Shihua, đặt tại thành phố Lanshan, tỉnh Sơn Đông, được sử dụng để tiếp nhận dầu Iran từ những tàu nằm trong danh sách bị trừng phạt.

Trung tâm dầu thô chủ chốt bị giám sát

Cảng Rizhao Shihua có ba cầu cảng có thể tiếp nhận tàu VLCC (tàu chở dầu siêu lớn). Sinopec Kantons Holding - công ty logistics thuộc Sinopec - nắm 50% cổ phần, phần còn lại thuộc Tập đoàn Cảng Sơn Đông (Shandong Port Group) thông qua Cảng Rizhao, theo dữ liệu từ cổng thông tin doanh nghiệp Trung Quốc Qichacha.

Phần lớn lượng dầu thô qua cảng này do Sinopec xử lý, theo dữ liệu của công ty theo dõi tàu Vortexa và hai nguồn tin trong ngành am hiểu hoạt động của cảng.

Các nhà giao dịch và giới phân tích cho biết gần đây Sinopec đã giảm mua dầu từ Iran.

Người phát ngôn của Sinopec chưa đưa ra bình luận.

Tập đoàn Cảng Sơn Đông và Cảng Rizhao, Sinopec Kantons hiện chưa bình luận về chủ đề này.

Các biện pháp mới nâng tổng số cảng nhập khẩu dầu ở trung tâm lọc dầu Sơn Đông bị Mỹ trừng phạt lên 5, tương đương một nửa công suất tiếp nhận tàu VLCC của toàn tỉnh - mỗi tàu có thể chở khoảng 2 triệu thùng dầu.

Các tàu chở dầu có thể tìm đến cảng khác

Tỉnh Sơn Đông - nơi tập trung nhiều nhà máy lọc dầu tư nhân của Trung Quốc - là điểm đến lớn nhất cho các lô dầu từ Iran, Venezuela và Nga, những quốc gia đang chịu lệnh trừng phạt.

“So với các đợt trừng phạt trước nhắm vào cảng Trung Quốc, lần này ảnh hưởng có thể lớn hơn”, ông Samuel Kong, chuyên gia cao cấp tại FGE, nhận định. Ông ước tính chỉ khoảng 10-20% lượng dầu nhập qua cảng Rizhao đến từ các nguồn bị trừng phạt.

“Trong ngắn hạn, hoạt động dỡ hàng tại khu vực Rizhao có thể bị gián đoạn, và các tàu chở dầu không nằm trong danh sách trừng phạt có thể phải chuyển sang những cảng khác ở Sơn Đông để bốc dỡ”, ông nói thêm.

Theo nhiều nguồn tin trong ngành vận tải, giá cước tàu VLCC (tàu chở dầu siêu lớn) trên tuyến Trung Đông - Trung Quốc đã tăng 3% vào ngày thứ Sáu, do lo ngại tình trạng tắc nghẽn, hoặc chậm trễ trong việc dỡ hàng vì lệnh trừng phạt.

Dữ liệu của Vortexa và một lãnh đạo trong ngành cho biết, năm ngoái Sinopec nhập khoảng 804.000 thùng dầu mỗi ngày qua cảng Rizhao Shihua, chiếm khoảng 20% tổng lượng dầu nhập khẩu của tập đoàn.

Nếu không thể sử dụng cảng này, Sinopec sẽ phải chuyển hướng các chuyến hàng đến những cơ sở khác để cung cấp cho ít nhất hai nhà máy lọc dầu lớn là Sinopec Luoyang Petrochemical (tỉnh Hà Nam) và Sinopec Yangzi Petrochemical (tỉnh Giang Tô). Hai nhà máy này được kết nối với cảng Rizhao bằng hệ thống đường ống, theo hai nguồn tin trong ngành.

Cả hai nhà máy có tổng công suất xử lý khoảng 420.000 thùng dầu thô/ngày. Ngoài ra, cảng Rizhao còn gián tiếp cung cấp dầu cho một số nhà máy lọc dầu nhỏ hơn của Sinopec dọc sông Dương Tử thông qua hệ thống đường ống, theo một quan chức trong ngành am hiểu hoạt động của tập đoàn.

Để ứng phó, Sinopec có thể tăng lượng dầu nhập tại cảng Ninh Ba, hoặc Thanh Đảo, hoặc nâng sản lượng tại các nhà máy gần đó để bù đắp phần thiếu hụt có thể xảy ra tại Luoyang và Yangzi, theo một lãnh đạo khác thân cận với tập đoàn.