Tổ chức Y tế Thế giới vừa gióng lên hồi chuông báo động toàn cầu khi cảnh báo rằng, có hơn 5,6 tỉ người ở 119 quốc gia đang đứng trước nguy cơ nhiễm virus chikungunya – loại virus lây lan qua muỗi đốt và có thể gây ra sốt cao, đau khớp kéo dài và tàn tật măn tính.
Phát biểu trong buổi họp báo ngày 22 Tháng Bảy, bà Diana Rojas Alvarez – chuyên gia bệnh truyền nhiễm của WHO – cho biết: “Lịch sử đang lặp lại. Chúng ta đang chứng kiến một kịch bản như năm 2004–2005, khi dịch bùng phát tại các đảo nhỏ Ấn Độ Dương rồi nhanh chóng lan rộng toàn cầu.”
Chikungunya không phải là cái tên được biết đến rộng răi trong dư luận quốc tế, nhưng theo WHO, virus này hiện đă hiện diện tại 119 quốc gia, bao phủ gần như toàn bộ vùng nhiệt đới và cận nhiệt đới.
Đáng lo hơn, WHO cho rằng điều kiện khí hậu và đô thị hóa đang tạo ra môi trường lư tưởng cho muỗi Aedes – vật trung gian truyền bệnh – sinh sôi và lan truyền dịch bệnh ở tốc độ báo động.
Từ đầu năm 2025, nhiều ổ dịch chikungunya đă xuất hiện tại các đảo La Reunion, Mayotte (Pháp) và quốc đảo Mauritius. Chỉ trong vài tháng, virus đă lây lan sang Madagascar, Somalia, Kenya và đang tiến về Ấn Độ cùng Đông Nam Á – nơi điều kiện thời tiết và mật độ dân cư tạo nguy cơ bùng phát rất cao.
Tại châu Âu, giới chức Pháp ghi nhận ít nhất 800 ca nhiễm chikungunya nhập cảnh, trong khi Ư vừa phát hiện ca bệnh đầu tiên trong tuần qua – dấu hiệu cho thấy virus đă bắt đầu tiến vào các khu vực ôn đới.
Điều đáng lo ngại là hiện chưa có thuốc điều trị đặc hiệu hay vaccine ngừa virus chikungunya. Các triệu chứng thường giống với sốt xuất huyết và virus Zika, bao gồm sốt cao, phát ban, đau cơ và viêm khớp, gây khó khăn trong chẩn đoán. Một số bệnh nhân c̣n bị đau khớp kéo dài hàng tháng, thậm chí nhiều năm sau khi nhiễm bệnh.
WHO kêu gọi các nước phải khẩn trương hành động để kiểm soát dịch. Trong khi chưa có biện pháp đặc trị, cách pḥng ngừa tốt nhất hiện nay vẫn là tránh bị muỗi đốt. Người dân được khuyến cáo dùng thuốc chống muỗi, mặc quần áo dài tay và loại bỏ các nguồn nước đọng – môi trường sinh sản lư tưởng của muỗi Aedes aegypti và muỗi vằn (Aedes albopictus).
Trong bối cảnh thế giới vẫn chưa dứt điểm với các bệnh truyền nhiễm như COVID-19 hay sốt xuất huyết, sự lan rộng của chikungunya một lần nữa nhấn mạnh sự yếu kém trong công tác pḥng dịch ở nhiều quốc gia – đặc biệt là những nước đang phát triển, nơi hệ thống y tế công cộng dễ bị quá tải và thiếu khả năng ứng phó kịp thời.
Dưới sự lănh đạo của các nhà cầm quyền cộng sản hoặc độc tài, nơi mà thông tin y tế thường bị che giấu hoặc phản ứng chậm trễ, nguy cơ bùng phát dịch diện rộng hoàn toàn có thể xảy ra. Và lần này, nếu thế giới không hành động nhanh, chikungunya sẽ không chỉ là mối đe dọa y tế – mà là một cuộc khủng hoảng toàn cầu mới.