Ukraine trước bước ngoặt mới: Viện trợ kỷ lục, kế hoạch vùng đệm và nguy cơ leo thang

[Romano]

Mỹ vừa phê duyệt thương vụ bán vũ khí trị giá 825 triệu USD cho Ukraine, trong khi châu Âu cân nhắc khả năng triển khai binh sĩ và thiết lập vùng đệm an ninh tại biên giới Nga - Ukraine.Những động thái này cho thấy phương Tây tiếp tục gia tăng hỗ trợ quân sự cho Ukraine, song cũng chứng tỏ cảnh báo gay gắt từ Nga. Điều này phản ánh sự đối đầu ngày càng sâu sắc trong bối cảnh tìm kiếm giải pháp ngoại giao cho xung đột.

Cơ quan Hợp tác an ninh quốc phòng Mỹ hôm qua (29/8) cho biết, Mỹ đã phê duyệt thương vụ bán 3.350 tên lửa Extended Range Attack Munition và thiết bị liên quan cho Ukraine, trị giá 825 triệu USD. Động thái này được cho là “tăng năng lực tự vệ” cho Ukraine, đồng thời củng cố lợi ích chiến lược của Mỹ tại châu Âu. Thương vụ được tài trợ thông qua đóng góp của Đan Mạch, Hà Lan, Na Uy và khoản bảo lãnh vay từ Mỹ, cần Quốc hội thông qua trước khi có hiệu lực.Trong khi đó, tại cuộc họp không chính thức của các bộ trưởng quốc phòng và ngoại giao EU ở Copenhagen (Đan Mạch) ngày 29/8, Đại diện cấp cao EU về chính sách đối ngoại Kaja Kallas tiết lộ, một số quốc gia đang xem xét khả năng điều quân tới Ukraine và huấn luyện binh sĩ ngay trên lãnh thổ nước này.

“Đây là quyết định của từng quốc gia thành viên về việc cử binh sĩ tới Ukraine. Chúng tôi ghi nhận một số nước thành viên nói sẵn sàng cử quân, một số khác thì chưa, nhưng các cuộc thảo luận vẫn đang diễn ra và tôi cho rằng điều rất quan trọng là chúng ta chuẩn bị cho ngày tiếp theo".

Báo Politico dẫn nguồn tin châu Âu cho biết binh sĩ Pháp và Anh có thể đóng vai trò chủ chốt trong kế hoạch này. Đồng thời, châu Âu cũng cân nhắc thiết lập vùng đệm dài 40 km dọc biên giới Nga - Ukraine như một phần của phương án hậu xung đột.

Nga đã ngay lập tức có phản ứng gay gắt trước các động thái của phương Tây. Ngoại trưởng Sergey Lavrov cảnh báo bất kỳ sự hiện diện quân sự nào của NATO tại Ukraine, kể cả lực lượng gìn giữ hòa bình, đều là “mối đe dọa trực tiếp” với Nga. Trong khi, người phát ngôn Bộ Ngoại giao Maria Zakharova cho rằng việc bảo đảm an ninh cho Kiev chỉ có thể được thảo luận sau khi đạt thỏa thuận hòa bình, đồng thời nhấn mạnh “nguyên tắc an ninh không thể chia cắt” đã bị vi phạm, biến Ukraine thành “kẻ khiêu khích chiến lược” sát biên giới Nga.

“Các bảo đảm an ninh phải dựa trên việc đạt được sự hiểu biết chung, có tính đến lợi ích an ninh của Nga. Chuỗi đề xuất này vi phạm nguyên tắc an ninh không thể chia cắt, và giao cho Kiev vai trò kẻ khiêu khích chiến lược ngay tại biên giới của Nga, qua đó làm gia tăng nguy cơ liên minh NATO bị lôi kéo vào một cuộc xung đột vũ trang với đất nước chúng tôi".

Về phía Ukraine, Tổng thống Volodymyr Zelensky cùng ngày kêu gọi các đảm bảo an ninh phải bao gồm viện trợ quân sự dài hạn, cơ chế trừng phạt Nga và lộ trình gia nhập EU. Ông nhấn mạnh xung đột có thể kết thúc bằng quân sự hoặc ngoại giao, song con đường ngoại giao sẽ “ít tổn thất và nhanh chóng hơn”.

Theo giới phân tích, những diễn biến hiện nay báo hiệu một giai đoạn căng thẳng mới, trong đó các bước đi quân sự và chính trị đang song hành. Trật tự an ninh châu Âu hậu xung đột, nếu được định hình, sẽ phụ thuộc phần lớn vào cách Nga, Ukraine và phương Tây quản lý rủi ro leo thang trong những tháng tới.

Trong bối cảnh các cuộc đàm phán hòa bình chưa có dấu hiệu tiến triển, sự gia tăng cam kết quân sự của phương Tây và phản ứng quyết liệt từ Nga đang đẩy xung đột Ukraine sang giai đoạn nhạy cảm hơn, nơi chiến lược răn đe và ngoại giao phải vận hành song song để tránh kịch bản đối đầu toàn diện.