Mỹ và Ukraine hướng đến thoả thuận UAV mở ra kỷ nguyên hợp tác công nghệ chiến trường mới

[Romano]

Thỏa thuận UAV không chỉ đem lại lợi ích công nghệ mà còn là đòn bẩy chính trị, khi Kiev củng cố liên minh với chính quyền Trump trong bối cảnh xung đột Nga - Ukraine căng thẳng chưa hạ nhiệt.Wall Street Journal đưa tin, nhóm chuyên gia Ukraine đã có mặt tại Washington D.C. trong tuần này để thảo luận chi tiết một thỏa thuận đột phá với chính quyền Tổng thống Mỹ Donald Trump. Theo thỏa thuận, Kiev sẽ chia sẻ công nghệ thiết bị bay không người lái (UAV) đã được thử nghiệm thực chiến với Mỹ để đổi lấy tiền bản quyền hoặc các hình thức bồi thường khác, đánh dấu một cột mốc quan trọng trong quan hệ an ninh song phương. Thỏa thuận này nhận được sự ủng hộ của cả Tổng thống Mỹ Donald Trump và Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky.

UAV Ukraine: Lợi thế cạnh tranh mà Mỹ cần

Trong cuộc chiến với Nga, Ukraine đã tích lũy kinh nghiệm trong việc sản xuất và sử dụng UAV. Trong khi các công ty Mỹ sản xuất một số UAV tinh vi, phía Ukraine lại vượt trội trong việc sản xuất hàng loạt các UAV giá rẻ và đã chứng minh được hiệu quả trong chiến đấu.

Thực tế, Ukraine đã chuyển sang sử dụng UAV ngay từ đầu cuộc chiến để gây thiệt hại cho lực lượng đông đảo và được trang bị tốt hơn của Nga. Kiev đã tiên phong trong việc sử dụng UAV tấn công góc nhìn thứ nhất (FPV) giá rẻ, UAV trên biển và cả tích hợp trí tuệ nhân tạo (AI) trong lĩnh vực này, cùng nhiều cải tiến khác.

William McNulty, đối tác tại UA1- quỹ đầu tư mạo hiểm của Mỹ đã đầu tư vào 8 công ty quốc phòng của Ukraine - nhận định: "Thực tế là chúng tôi cần công nghệ UAV của Ukraine tại Mỹ".

Năm ngoái, Ukraine đã sản xuất hơn hai triệu UAV. Ông McNulty cho biết Ukraine có thể sản xuất UAV với chi phí chỉ bằng 20% đến 30% so với các nhà sản xuất phương Tây. Các nhà phân tích cho rằng chuyên môn trong sản xuất hàng loạt UAV giá rẻ chính là điều phương Tây cần nhất.

Chi tiết đàm phán và cơ chế chuyển giao

Nhóm chuyên gia Ukraine, do Thứ trưởng Quốc phòng Sergiy Boyev dẫn đầu, đã bắt đầu các cuộc đàm phán kéo dài nhiều ngày tại Washington D.C. với các quan chức Lầu Năm Góc và Bộ Ngoại giao. Một quan chức chính phủ Mỹ cho biết việc hoàn thiện thỏa thuận chi tiết, có thể trị giá hàng tỷ USD, có thể mất nhiều tháng.

Thỏa thuận này được thiết kế để cho phép lực lượng Mỹ tận dụng lợi thế cạnh tranh của Ukraine về UAV. Đổi lại, Kiev đang tìm cách chi trả cho các vũ khí cao cấp của Mỹ, bao gồm hệ thống tên lửa Patriot, bệ phóng HIMARS (bắn tên lửa GMLRS), Hệ thống Tên lửa Chiến thuật Lục quân (ATACMS), cùng máy bay chiến đấu đa năng của không quân.

Mỹ và Ukraine cũng đang xem xét một số cơ chế khác nhau để tạo điều kiện thuận lợi cho việc chuyển giao công nghệ, cụ thể:

Về thỏa thuận bản quyền: Các công ty Ukraine cung cấp công nghệ và nguyên mẫu UAV cho các công ty Mỹ để đổi lấy tiền bản quyền.

Về thành lập công ty con: Một công ty Ukraine thành lập một công ty con tại Mỹ để sản xuất UAV.

Về mua trực tiếp: Mua UAV trực tiếp từ Ukraine cho quân đội Mỹ.

Bất kỳ thỏa thuận nào cũng sẽ phải tạo điều kiện thuận lợi cho việc tiếp cận công nghệ và hệ thống từ các công ty UAV tư nhân của Ukraine. Theo Hội đồng Súng đạn Ukraine, hiện có hơn 300 công ty sản xuất UAV trong nước. Tuy nhiên, một vấn đề cần kiểm soát là việc sử dụng tràn lan linh kiện Trung Quốc trong UAV của Ukraine, do các công ty Mỹ bắt buộc phải có nguồn cung ứng an toàn.

Thỏa thuận tiềm năng trên không chỉ mang lại lợi ích về công nghệ mà còn có ý nghĩa chính trị, khi Kiev muốn củng cố mối quan hệ với chính quyền Trump. Thỏa thuận UAV này cũng là một phần của gói thỏa thuận bao gồm một "siêu thỏa thuận" riêng biệt, trong đó Ukraine hy vọng sẽ mua hàng chục tỷ USD vũ khí từ Mỹ, bao gồm cả tên lửa tầm xa để tăng cường sức mạnh tấn công nhằm vào Nga.

Thỏa thuận UAV cũng nhấn mạnh mức độ hưởng lợi của ngành công nghiệp Mỹ từ Ukraine, quốc gia tiên phong trong các công nghệ, chiến thuật mới, cũng như khả năng nhanh chóng áp dụng các sáng kiến ​​cho một chiến trường đang thay đổi.

David Shimer, cựu Giám đốc chính sách về Ukraine tại Hội đồng An ninh Quốc gia dưới thời chính quyền Biden, nhận định: “Chúng tôi tin rằng việc Ukraine sở hữu nguồn cung cấp UAV nội địa hiệu quả và bền vững sẽ mang lại tác động chiến lược lớn. Giờ đây, chúng tôi có cơ hội học hỏi từ những đổi mới của Ukraine”.

Cùng với Mỹ, các chính phủ và công ty châu Âu cũng đang nhanh chóng tận dụng công nghệ UAV của Ukraine. Ví dụ, Anh và Ukraine đã công bố một thỏa thuận chia sẻ công nghệ và sản xuất UAV của Kiev tại Anh. Chính phủ Đan Mạch cũng đã ký thỏa thuận với Ukraine để giúp các công ty quốc phòng Ukraine sản xuất vũ khí tại Đan Mạch.

Sam Vye, Giám đốc điều hành của Syos Aerospace, nhà sản xuất UAV trên bộ và trên biển có trụ sở tại New Zealand, cho biết: "Bất kỳ công ty nào không có [chi nhánh tại Ukraine] đều không hiểu được tình hình chiến trường hiện tại đối với UAV và robot". Điều này cho thấy công nghệ và kinh nghiệm chiến trường của Ukraine đang định hình lại cách thức các quốc gia chiến đấu và trở thành tài sản quý giá mà phương Tây đang tìm kiếm.