8/31/19
(Washington Post) – Tổng thống Donald Trump vào hôm thứ Sáu lên Twitter đăng bức hình trạm phóng hoả tiễn của Iran được chụp từ trên cao – một tiết lộ bất thường vô hình dung xác nhận Mỹ đang vi phạm không phận Iran để do thám.
Theo một số chuyên viên, hình ảnh có độ phân giải rất cao cho thấy được chụp từ một phi cơ, có thể là phi cơ không người lái. “Hình ảnh trông giống như được chụp từ một phi cơ, không phải vệ tinh,” Jeffrey Lewis – chuyên viên kiểm soát vũ khí tại Viện Nghiên cứu Quốc tế Middlebury ở Monterey – cho hay. Ý kiến của ông tương đồng với ý kiến từ nhiều chuyên viên khác.
Iran sẽ không lấy làm ngạc nhiên khi biết Mỹ đang thâu thập hình ảnh các địa điểm hoả tiễn và các cơ sở khác. Nhưng tranh chấp về việc Mỹ vi phạm không phận Iran leo thang căng thẳng trên vùng Vịnh Ba Tư.
Vào tháng 6, Tehran bắn hạ một phi cơ do thám không người lái của Mỹ xâm nhập vào không phận của Iran ở eo biển Hormuz. Phía Mỹ bác bỏ tuyên bố, khẳng định, chiếc phi cơ bị Iran bắn đang trong không phận quốc tế. Vụ việc khiến ông Trump hạ lệnh oanh kích Iran nhưng rút lại vào phút chót.
Theo đánh giá của các chuyên viên, hình ảnh ông Trump đăng trên Twitter vào hôm thứ Sáu chắc chắn thuộc hàng tuyệt mật, và có những đánh dấu từ các nhà phân tích tình báo. Họ ghi chú thiệt hại đối với cơ sở, và phương tiện gần đó, cũng như thiệt hại chỉ ở hướng Bắc trạm phóng hoả tiễn.
“Hoa Kỳ không liên quan đến tai nạn thảm khốc trong quá trình chuẩn bị phóng cuối cùng đối với hoả tiễn Safir tại trạm Semnan Launch Site One ở Iran,” Tổng thống Mỹ đăng kèm hình ảnh trên Twitter. Câu “Hoa Kỳ không liên quan đến tai nạn” quả thật đánh đố, vì Iran một ngày trước đã xác nhận vụ nổ tên lửa tại đây “vì một số vấn đề kỹ thuật.”
“Tôi chúc Iran những lời tốt đẹp và may mắn trong việc xác định những gì đã xảy ra tại Trạm One,” Tổng thống Mỹ chế nhạo.
Tấm hình được Trump chia sẻ trên Twitter cho thấy có bóng người khiến người ta suy đoán, Tổng thống hoặc 1 trong các cố vấn có thể đã dùng điện thoại chụp lại hình ảnh. Như thường lệ, trong lịch làm việc công khai của Tổng thống có buổi họp báo cáo tình báo vào lúc 11h30′ sáng thứ Sáu. Những cuộc họp như vậy thường diễn ra ở Phòng Bầu dục khi Tổng thống ở Hoa Thịnh Đốn. Và Trump đăng trên Twitter vào lúc 1h44′ chiều.
Toà Bạch Ốc từ chối trả lời câu hỏi về mẩu tweet của ông Trump, liệu hình ảnh có phải là thông tin tuyệt mật hay không, được phi cơ hay phi cơ không người lái chụp, và có phải được trình bày trong phòng an ninh đặc biệt nơi cấm tất cả các thiết bị điện tử cầm tay. Toà Bạch Ốc cũng từ chối trả lời tại sao Trump chọn đăng hình ảnh và thông điệp trực tiếp đến Iran, và liệu có phải bản thân ông ta chụp lại tấm hình hay không.
Tổng thống sau đó vào tối thứ Sáu cho ký giả hay, “Chúng tôi có hình và tôi công bố, và tôi có toàn quyền làm việc này, chúng ta sẽ xem chuyện gì xảy ra.”
Với tư cách Tổng thống, Trump có quyền công bố bất cứ thông tin mât nào ông muốn. Thông thường, quyết định được đưa ra sau khi tham khảo với các cơ quan tình báo Mỹ về những thiệt hại tiềm năng từ việc công bố.
Hoa Kỳ vốn hiếm khi tiết lộ những hoạt động thâu thập thông tin tình báo hoặc chi tiết về chúng, vì điều này có thể giúp các đối thủ tìm hiểu được Mỹ đang do thám như thế nào.
Trump vẫn thường xuyên chỉ trích gay gắt các viên chức chính phủ, những người ông cho là đã làm rò rỉ thông tin mật cho báo chí. Vài giờ trước khi đăng hình ảnh trạm phóng hoả tiễn của Iran, ông đăng một loạt ý kiến trên Twitter tấn công cựu Giám đốc FBI James Comey vì đã chia sẻ các biên bản ghi nhớ về những lần trao đổi với tổng thống, trong đó có một số chứa định thông tin nhạy cảm. Tổng thanh tra Bộ Tư pháp kết luận, Comey không công khai tiết lộ bất cứ không tin mật nào, nhưng một biên bản ghi nhớ ông gởi cho các luật sư riêng có thông tin nhạy cảm, mức thấp nhất trong phân loại tính bí mật.
Trump đổi giọng khi nói về Iran trong những tháng gần đây, từ đe doạ chuyển sang đề nghị ngoại giao nhưng bị Iran phản đối trước vụ việc phi cơ không người lái vào không phận nước này. Trump bảo rằng, ông nhìn thấy trước các cuộc đàm phán với lãnh đạo Iran để thay thế hiệp ước hạt nhân Iran năm 2015. Tổng thống Mỹ cho rằng, thoả thuận này không đủ mạnh, và ông ta có thể làm tốt hơn.
Cả Trump và Tổng thống Iran Hassan Rouhani sẽ có mặt ở New York vào cuối tháng 9, tham dự hội nghị Hội đồng Bảo an Liên Hiệp Quốc thường niên. Trump không loại trừ hai bên sẽ có một cuộc gặp gỡ tại đây.
Hương Giang (Theo Washington Post)