Ai là người Việt đầu tiên đánh ch́m chiến hạm Pháp? Ông có hai chiến công lấy lừng. Đó là đốt cháy tàu L’Espérance (tàu Hy vọng) của Pháp trên vàm sông Nhật Tảo ngày 10/12/1861 và trận đánh diệt đồn Rạch Giá ngày 16/6/1868.
Anh hùng dân tộc Nguyễn Trung Trực từng có câu nói nổi tiếng: "Bao giờ Tây nhổ hết cỏ nước Nam mới hết người Nam đánh Tây". Đây là một trong những điển tích hào hùng nhất trong lịch sử chống ngoại xâm của cha ông ta, thể hiện quyết tâm đánh giặc đến cùng để bảo vệ nền độc lập dân tộc nước nhà. Ông từng lập công lớn đốt cháy tàu L’Espérance (Hy vọng) của Pháp.
Theo sách "Lịch sử Việt Nam", hai chiến công lừng lẫy của Nguyễn Trung Trực gồm đốt cháy tàu L’Espérance (tàu Hy vọng) của Pháp trên vàm sông Nhật Tảo (Nhựt Tảo) ngày 10/12/1861 và trận đánh diệt đồn Rạch Giá ngày 16/6/1868.
Với trận Nhật Tảo, Nguyễn Trung Trực là nhà cầm quân đầu tiên ở Việt Nam đánh ch́m được chiến hạm của quân đội Pháp. Ở trận tập kích đồn Rạch Giá, ông là thủ lĩnh nghĩa quân duy nhất ở đất Nam kỳ đánh chiếm lại được trung tâm tỉnh lỵ sau khi thực dân Pháp thôn tính 3 tỉnh miền Tây Nam kỳ.
Nguyễn Trung Trực quê ở thôn Vĩnh Hội, xă Cát Hải, huyện Phù Cát, tỉnh B́nh Định ngày nay. Ông nội Nguyễn Trung Trực chuyển vào vùng đất Nam Bộ sinh sống.
Ông là con trưởng trong gia đ́nh có tám anh em. Lúc nhỏ, ông hiếu động, thích học vơ, lớn lên là người khỏe mạnh, giỏi vơ nghệ, can đảm, mưu lược.
Theo sách "Lịch sử Việt Nam", sau lần đốt tàu L’Espérance của Pháp, Nguyễn Trung Trực cùng nghĩa quân tiếp tục chiến đấu trên địa bàn các tỉnh Gia Định và Biên Ḥa. Đầu năm 1867, ông được triều đ́nh phong chức Hà Tiên thành thủ úy, trấn giữ đất Hà Tiên (Kiên Giang ngày nay). Ông chưa kịp đến nơi, ṭa thành này đă bị quân Pháp chiếm mất.
Theo Cổng thông tin điện tử Phú Quốc, sau nhiều trận đánh chống Pháp, Nguyễn Trung Trực ra đảo Phú Quốc lập căn cứ chiến đấu lâu dài nhưng không may ông bị thực dân Pháp bắt được. Ngày 27/10/1968, ông bị hành h́nh tại chợ Rạch Giá của tỉnh Kiên Giang.
Biết tin Nguyễn Trung Trực hy sinh, vua Tự Đức sai hoàng giáp Lê Khắc Cẩn làm lễ truy điệu, đọc bài thơ chính vua ngự phê, sắc phong ông làm Thượng Đẳng Linh Thần, thờ tại làng Vĩnh Thanh Vân, Rạch Giá, nơi ông đă hiên ngang thà chịu chết chớ không đầu hàng Pháp.
VietBF@ sưu tầm.